2 października 2025 r. w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB w Warszawie odbyło się 3. Forum „Nowe perspektywy rozwoju geotermii w Polsce”. Wydarzenie zostało zorganizowane w ramach zadania państwowej służby geologicznej pn. „Potencjał energetyczny, surowcowy i zagospodarowanie wód termalnych, leczniczych i solanek w Polsce”, realizowanego przez Zakład Wód Termalnych, Leczniczych i Solanek.
3. Forum było istotnym przedsięwzięciem poświęconym rozwojowi i wykorzystaniu zasobów geotermalnych w Polsce. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele administracji publicznej, środowisk naukowych, jednostek samorządu terytorialnego oraz sektora gospodarczego. Uroczystego otwarcia dokonali: prof. dr hab. Krzysztof Szamałek, Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, prof. dr hab. inż. Krzysztof Galos, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Główny Geolog Kraju oraz Józef Matysiak, Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Wydarzenie zgromadziło ponad 100 uczestników zaangażowanych w rozwój projektów geotermalnych w Polsce. Program konferencji obejmował trzy części tematyczne – dwa panele dyskusyjne oraz sesję ekspercką, stanowiące okazję do wymiany poglądów i prezentacji doświadczeń z zakresu wykorzystania krajowego potencjału geotermalnego.
Pierwszy panel dyskusyjny pt. „Rola geotermii w budowaniu zielonego ładu”, poświęcony był strategicznemu znaczeniu geotermii w procesie transformacji energetycznej Polski i Unii Europejskiej. Dyskusję moderował prof. dr hab. Krzysztof Szamałek, a w gronie panelistów znaleźli się przedstawiciele kluczowych instytucji odpowiedzialnych za rozwój sektora: Adam Szejnfeld – Senator RP, prof. dr hab. inż. Krzysztof Galos oraz Józef Matysiak.
Uczestnicy panelu pierwszego (od lewej): prof. Krzysztof Szamałek, Adam Szeinfeld, prof. Krzysztof Galos i Józef Matysiak
Podczas rozmowy omówiono rolę geotermii w realizacji europejskiej polityki klimatycznej, w tym znaczenie rezolucji Parlamentu Europejskiego wspierającej rozwój tego źródła energii odnawialnej oraz możliwości przekucia politycznego poparcia w konkretne instrumenty legislacyjne i finansowe. Dyskutowano również o krajowych priorytetach rozwoju geotermii – efektach wdrażania „Mapy drogowej rozwoju geotermii w Polsce”, a także o dostępnych mechanizmach wsparcia inwestycji ze środków krajowych i europejskich. Paneliści podkreślali, że geotermia, jako stabilne, odnawialne i lokalne źródło energii, może odgrywać kluczową rolę w budowie zielonego ładu i wzmacnianiu bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Podczas sesji eksperckiej pt. „Potencjał i wyzwania dla rozwoju geotermii w Polsce” zaprezentowano referaty ukazujące aktualne kierunki badań oraz praktyczne doświadczenia związane z rozwojem i eksploatacją zasobów geotermalnych w Polsce.
Dr hab. inż. Beata Kępińska, prof. Instytutu (Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Prezes Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego) omówiła aktualny stan sektora geotermalnego w Europie i w Polsce na tle danych zawartych w raporcie „EGEC Geothermal Market Report 2024”. Wskazała na dynamiczny wzrost liczby instalacji geotermalnych i potrzebę opracowania Europejskiej Strategii Geotermalnej, która zapewniłaby spójne ramy dla rozwoju inwestycji w odnawialne źródła energii. Podkreśliła znaczenie harmonizacji krajowych dokumentów strategicznych z polityką unijną oraz stworzenia stabilnych warunków dla rozwoju rynku geotermalnego w Polsce.
Temat „Potencjał i wyzwania dla rozwoju geotermii w Polsce” referuje dr hab. inż. Beata Kępińska, prof. Instytutu
Dr Mariusz Socha (Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Kierownik Zakładu Wód Termalnych, Leczniczych i Solanek) zwrócił uwagę na czynniki decydujące o powodzeniu inwestycji geotermalnych. Na przykładzie dwóch projektów pokazał, że o sukcesie przedsięwzięcia nie decyduje wyłącznie temperatura wód, lecz przede wszystkim sposób zaprojektowania systemu odbioru ciepła, który umożliwia stabilną i efektywną pracę instalacji przez cały rok. Wskazał, że trwałość i opłacalność projektów zależą od racjonalnego gospodarowania zasobami, dostosowania mocy źródła do potrzeb odbiorców oraz właściwego uwzględnienia aspektów technicznych, ekonomicznych i regulacyjnych.
Temat „Smart Geotermia czyli jak budować rynek a nie tylko ciepłownie” referuje dr Mariusz Socha
Mgr inż. Marek Hajto (Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie) przedstawił aktualny stan rozpoznania krajowych zasobów geotermalnych oraz możliwości ich dalszego wykorzystania w kontekście lokalizacji nowych inwestycji. Zwrócił uwagę na znaczenie szczegółowych analiz geologicznych i hydrogeologicznych w procesie identyfikacji obszarów perspektywicznych, podkreślając ich rolę w ograniczaniu ryzyka geologicznego.
Temat „Potencjał i wyzwania dla rozwoju geotermii w Polsce” referuje mgr inż. Marek Hajto
Dr inż. Bogdan Noga (Członek Zarządu i Dyrektor Pionu Energii i Przemysłu w Multiconsult Polska Sp. z o.o.) omówił szerokie spektrum czynników wpływających na efektywność inwestycji geotermalnych – od uwarunkowań geologicznych i technologicznych po aspekty ekonomiczne, społeczne i administracyjne. Podkreślił, że zwiększenie udziału geotermii w krajowym systemie energetycznym wymaga identyfikacji obszarów o wysokim potencjale cieplnym, rozwoju infrastruktury odbiorczej oraz wdrożenia stabilnych modeli finansowania obejmujących wszystkie etapy realizacji inwestycji – od fazy rozpoznania aż do etapu eksploatacji.
Temat „Czynniki warunkujące rozwój geotermii w Polsce ” referuje dr inż. Bogdan Noga
Mikołaj Gajsler (Dyrektor ds. rozwoju biznesu w Innargi A/S) zaprezentował doświadczenia firmy w realizacji dużych projektów geotermalnych, w tym budowę największej w Europie ciepłowni geotermalnej w duńskim mieście Aarhus o mocy ponad 100 MW. Przedsięwzięcie to stanowi przykład skutecznej integracji źródeł zeroemisyjnych z miejskimi systemami ciepłowniczymi, realizowanej w ścisłej współpracy z lokalnymi społecznościami i operatorami sieci. Prelegent podkreślił, że Polska dysponuje bardzo dobrymi warunkami geologicznymi dla rozwoju geotermii, szczególnie w rejonie Niżu Polskiego, oraz rosnącym zapotrzebowaniem sektora ciepłowniczego na stabilne źródła energii. Zaznaczył, że firma prowadzi rozmowy dotyczące potencjalnych inwestycji w Polsce, m.in. w Poznaniu i Łodzi, deklarując długofalowe zaangażowanie w rozwój rynku.
Temat „Rozwój geotermii w Polsce wsparciem transformacji energetycznej ciepłownictwa” referuje Mikołaj Gajsler
Marek Zawadka (Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej „Żyrardów” Sp. z o.o.) w swoim wystąpieniu – zamykającym część ekspercką 3. Forum – przedstawił charakterystykę miejskiego systemu ciepłowniczego opartego na dwóch źródłach: gazowym i węglowym, a także omówił efekty prac wiertniczych realizowanych w ramach projektu współfinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W 2024 r. zakończono wiercenie otworu badawczego o głębokości 1680 m, potwierdzając występowanie wód geotermalnych o temperaturze 66°C, mineralizacji około 90 g/l i wydajności 160 m³/h. Prelegent podkreślił, że planowane wykorzystanie tych zasobów stanowi istotny element modernizacji lokalnego systemu ciepłowniczego, ukierunkowanej na dekarbonizację, poprawę efektywności energetycznej oraz utrzymanie stabilnych i akceptowalnych kosztów dla odbiorców.
Temat „Potencjał dla rozwoju geotermii w Żyrardowie ” referuje Marek Zawadka
3. Forum zakończył drugi panel dyskusyjny pt. „Finansowanie i partnerstwa – jak działać razem skuteczniej?”. Poświęcony był kwestiom współpracy międzysektorowej, finansowania inwestycji geotermalnych oraz efektywnego zarządzania ryzykiem w projektach geotermalnych. Dyskusję moderował dr Mariusz Socha (PIG-PIB).
W panelu udział wzięli: dr inż. Bogusław Bielec (Kierownik Zakładu Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii i Pracowni Odnawialnych Źródeł Energii, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN), dr inż. Piotr Długosz (Prezes Zarządu Proinsol Sp. z o.o.), Joanna Wróbel (Członek Zarządu i Dyrektor Handlowy Veolia Energia Łódź S.A.), Piotr Kopek (Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi), Wiesław Podraza (Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej UOS Drilling S.A.) oraz Rafał Szkaradziński (Wójt Gminy Szaflary).
Uczestnicy panelu drugiego (od lewej): dr Mariusz Socha, Rafał Szkaradziński, Joanna Wróbel, Piotr Kopek, dr inż. Piotr Długosz, Wiesław Podraza i dr inż. Bogusław Bielec
Dyskusja koncentrowała się wokół problematyki mechanizmów finansowania projektów geotermalnych, w tym doświadczeń związanych z realizacją programów „Udostępnianie wód termalnych w Polsce” oraz „Polska Geotermia Plus”, które w ostatnich latach znacząco przyczyniły się do rozwoju geotermii w samorządach. Podkreślono, że kompleksowe wsparcie finansowe pozwala zredukować ryzyko inwestycyjne i tworzy solidne podstawy dla dalszej ekspansji projektów geotermalnych w kraju.
Paneliści wskazywali na potrzebę zapewnienia ciągłości wsparcia pomiędzy kolejnymi etapami realizacji inwestycji, tak aby projekty, które pozytywnie zakończyły etap badawczy, mogły płynnie przechodzić do fazy eksploatacyjnej. Wskazano również na znaczenie koordynacji działań instytucji publicznych, naukowych i finansowych, które wspólnie mogą przyspieszyć proces inwestycyjny i zwiększyć skuteczność wykorzystania dostępnych środków.
Szczególną uwagę poświęcono tematyce optymalizacji kosztów wierceń geotermalnych oraz możliwości ich obniżania poprzez lepszą współpracę między inwestorami, wykonawcami i zespołami naukowymi już na wczesnym etapie planowania projektu. Zwrócono także uwagę na rolę instytutów naukowych w ograniczaniu ryzyka geologicznego poprzez udostępnianie danych, interpretacje wyników badań i tworzenie ujednoliconych standardów oceny ryzyka.
Prelegenci zgodnie podkreślali, że rozwój krajowego sektora geotermalnego wymaga trwałych i przejrzystych modeli partnerstw między samorządami, inwestorami prywatnymi i przedsiębiorstwami energetycznymi. Tylko w ten sposób możliwe będzie budowanie stabilnego, zrównoważonego i konkurencyjnego rynku geotermalnego w Polsce.
Dyskusje i wystąpienia towarzyszące 3. Forum po raz kolejny pokazały, że geotermia staje się ważnym elementem transformacji energetycznej kraju. Forum stało się platformą dialogu, w której innowacyjne koncepcje spotkały się z praktyką i realnymi potrzebami społeczno-gospodarczymi, tworząc przestrzeń do formułowania wspólnej wizji rozwoju geotermii w Polsce.
Wydarzenie było jednym z działań realizowanych w ramach zadania psg, obejmującego szereg inicjatyw na rzecz rozwoju i racjonalnego wykorzystania krajowych zasobów geotermalnych. W tym samym zakresie prowadzone są również prace nad dwiema publikacjami: „Bilans i zagospodarowanie zasobów złóż wód termalnych oraz energii geotermalnej w Polsce” oraz „Poradnik racjonalnego gospodarowania zasobami geotermalnymi”. Pierwsza z nich ma charakter cykliczny, stanowiąc narzędzie umożliwiające systematyczną aktualizację danych dotyczących krajowych zasobów wód i energii geotermalnej oraz sposobów ich zagospodarowania. Druga natomiast pełni funkcję praktycznego przewodnika dla jednostek samorządu terytorialnego i inwestorów, prezentując uwarunkowania techniczne, formalne i ekonomiczne towarzyszące procesowi przygotowania i realizacji inwestycji geotermalnych.
Zachęcamy do obejrzenia pełnego filmowego zapisu 3. Forum oraz zapoznania się z prezentacjami prelegentów, dostępnymi poniżej.
Prezentacje
pdf Potencjał i wyzwania dla rozwoju geotermii w Polsce (1.59 MB) - Beata Kępińska
pdf Smart Geotermia, czyli jak budować rynek a nie tylko ciepłownie (1.95 MB) - Mariusz Socha
pdf Potencjał i wyzwania dla rozwoju geotermii w Polsce (4.13 MB) - Marek Hajto
pdf Czynniki warunkujące rozwój geotermii w Polsce (986 KB) - Bogdan Noga
pdf Rozwój geotermii w Polsce wsparciem transformacji energetycznej ciepłownictwa (11.87 MB) - Mikołaj Gajsler
pdf Potencjał dla rozwoju geotermii w Żyrardowie (1.58 MB) - Marek Zawadka, Dagmara Pociech, Mateusz Kwas
Tekst: Paulina Kopera
Zdjęcia: Michał Czartoryski-Geremek, Paulina Kopera
