Monitoring wgłębny prowadzony jest w oparciu o pary otworów badawczo-pomiarowych piezometrycznych i inklinometrycznych. Wyniki pomiarów inklinometrycznych, pozwalają na stwierdzenie dynamiki wgłębnej osuwiska oraz określenie rzeczywistej głębokości i wielkości przemieszczeń.
Kolumny inklinometryczne instaluje się w otworach wiertniczych o średnicy 132 mm lub 194 mm. Głębokość otworu jest tak dobrana, aby dno kolumny inklinometru znajdowało się poniżej rzeczywistej powierzchni poślizgu (co najmniej 4 m). Kolumny inklinometryczne są montowane w otworach z pełnym uzyskiem rdzenia, aby możliwe było odniesienie przyszłych deformacji otworu do właściwości geologicznej ośrodka. Do utworzenia kolumny pomiarowej stosuje się rury inklinometryczne z PCV o średnicach od 70 do 85 mm. Kolumna inklinometryczna jest zorientowana w taki sposób, aby jedna z płaszczyzn rowków pomiarowych odpowiadała azymutowi spodziewanego kierunku przemieszczenia utworów koluwialnych (A0 – A180), a druga - osi do niej prostopadłej (B0–B180). Pomiar odniesienia, określany także jako „zerowy”, wykonuje się najwcześniej po dwóch, trzech tygodniach od przygotowania otworów. Służy to ustabilizowaniu początkowych warunków pomiarowych, w tym: kształtu i orientacji poszczególnych kolumn inklinometrycznych. Do pozycji początkowej odnoszone są wyniki wszystkich następnych sesji pomiarowych. Pomiar polega na dokonaniu i zarejestrowaniu odczytów nachylenia sondy w stosunku do pionu.
Sondę opuszcza się do dna otworu i wykonuje się pierwszy odczyt jej nachylenia. Następnie podnosi się ją o jednostkowy odcinek pomiarowy (najczęściej jest to 0,5 m) i wykonuje kolejny odczyt. Procedurę tę powtarza się aż do chwili, gdy sonda znajdzie się na poziomie powierzchni terenu.
Sposób obliczania przyrostów przemieszczeń (incremental displacement) na jednostkowych odcinkach pomiarowych oraz przemieszczenia kumulacyjnego (cumulativ displacement) całego otworu przedstawiono na poniższej rycinie.
Przemieszczenia poziome z-tego odcinka o długości 0.5 m - Duzy , oblicza się ze wzoru:
Duzy = 500 mm x (sin Q zy - sin Q zo)
gdzie:
Q zy – kąt nachylenia sondy zmierzony na z-tym odcinku w y pomiarze,
Q zo – kąt nachylenia sondy zmierzony na z-tym odcinku w pomiarze zerowym.
Sumowanie Duzy od dołu, tj. od dna otworu do jego szczytu pozwala na obliczenie przemieszczenia kumulacyjnego SDuzy.
Dla przykładu, obliczenie SDuzy odcinka o numerze k- tym (liczone od dołu otworu) polega na sumowaniu przemieszczeń Duzy odcinków od pierwszego (najgłębszego) do k-tego. Przemieszczenie kumulacyjne całego otworu oblicza się sumując Duzy - kolejno dla wszystkich odcinków, czyli:
SDuzy = = S [500 mm x (sin Q zy - sin Q zo)]
Proces uzyskiwania końcowych wyników pomiarowych zarówno w formie danych cyfrowych jak i graficznej, wspomagany jest najczęściej przez oprogramowanie dostarczane wraz sondą pomiarowa.
Monitoring wgłębny oparto głownie na cyklicznych pomiarach inklinometrycznych wykonywanych w otworach badawczych. Częstotliwość sesje pomiarowych uzależniona jest od stopnia aktywności badanych obiektów i wynosi średnio 3 pomiary rocznie w cyklu wiosennym, letnim i jesiennym. Dodatkowo wykonuje się pomiary na osuwiskach po dłuższych okresach opadowych. Na osuwiskach o znacznym stopniu aktywności badania prowadzone są w odstępach miesięcznych.
Pomiary inklinometryczne umożliwiają śledzenie zmian z bardzo dużą dokładnością na wszystkich występujących w osuwisku powierzchniach przemieszczeń. Pozwalają także na określenie dynamiki przemieszczeń w poszczególnych interwałach czasowych, jak również wyznaczenie wektorów ruchu materiału koluwialnego.
Zespół Centrum Geozagrożeń
