Inspirująca wizyta pracowników PIG-PIB w siedzibie Brytyjskiej Służby Geologicznej

W dniach 16-17 października 2019 r. przedstawiciele Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB odbyli szereg spotkań z pracownikami Brytyjskiej Służby Geologicznej (BSG) w jej siedzibie w Keyworth (Nottingham) w Wielkiej Brytanii.

Spotkania zorganizowane zostały dwutorowo, w ramach oddzielnych warsztatów, przeznaczonych dla dwóch grup roboczych, złożonych z pracowników PIG-PIB.  

1

Przedstawiciele BGS i reprezentanci obu grup roboczych z PIG-PIB w siedzibie Brytyjskiej Służby Geologicznej w Keyworth, Nottingham, Wlk. Brytania

Pierwsza grupa spotkała się w celu omówienia aktualnej wiedzy i wymiany doświadczeń związanych z tematyką gazu łupkowego (Shale Gas). PIG-PIB reprezentowali pracownicy Programu Geologia Złożowa i Gospodarcza: Adam Wójcicki, Teresa Adamczak-Biały, Łukasz Smajdor, Joanna Roszkowska-Remin oraz Anna Feldman - Olszewska z Zakładu Surowców Mineralnych i Kopalin Energetycznych – będący zarazem wykonawcami większości tematów z zakresu gazu łupkowego w Polsce, realizowanymi w PIG-PIB. Brytyjską Służbę Geologiczną reprezentowali: Jo Booth – Business Development Manager, Michael Howe – Head of National Geological Repository, Ed Hough – Unconventional Gas Geologist, Pauline Smedley – Team Leader Groundwater, Christopher Vane – Head of Organic Geochemistry, Magret Damaschke – Core Scanning Facility Supervisor, Erica Greenhalgh – Petroleum and Basin Analyst and Michele Bentham – Head of Partnership and Innovation.

W ramach dwudniowego spotkania omówiono kwestie dotyczące m.in. stanu rozpoznania basenów łupkowych w Wielkiej Brytanii i w Polsce (w tym po stronie brytyjskiej: karbońskich łupków formacji Bowland i jurajskiego basenu Wessex, a po stronie polskiej: łupków niższego paleozoiku platformy wschodnioeuropejskiej oraz łupków jurajskich Niżu Polskiego), szacowania zasobów gazu łupkowego w obu krajach, problemów geologicznych, z jakimi obie służby spotykają się w pracy nad rozpoznaniem skał łupkowych czy problemów społecznych związanych z brakiem akceptacji przez lokalne społeczności dla prac poszukiwawczych za gazem łupkowym. Pracownicy BGS zaprezentowali również i omówili funkcjonalność swoich laboratoriów z geochemii organicznej i skanerów do rdzeni. Przedstawiciele PIG-PIB mieli też okazję obejrzeć przykładowe rdzenie wiertnicze z karbońskiej formacji łupkowej Bowland.

W ramach dyskusji nad wyżej wymienionymi tematami omawiano sposób, w jaki do podobnych zagadnień podchodzi się po stronie polskiej i po stronie brytyjskiej, jakie są różnice w prawodawstwie i zadaniach obu służb geologicznych. Niewątpliwie, taka wymiana doświadczeń była bardzo inspirująca zarówno dla strony polskiej, która jest aktualnie w trakcie realizacji trzech zadań służby związanych z rozpoznaniem potencjału skał łupkowych pod kątem występowania w nich węglowodorów, jak również dla strony brytyjskiej, w której aktualnie prowadzi się poszukiwania w karbońskich łupkach.

Druga grupa reprezentowana przez przedstawicieli Narodowego Archiwum Geologicznego (NAG) w składzie: Anna Dąbrowska, Anna Trawińska i Adam Łyszkowski oraz Marka Jasionowskiego z Programu Geologia Złożowa i Gospodarcza, uczestniczyła w spotkaniach służących zapoznaniu się z pracą BGS w zakresie gromadzenia, przechowywania i udostępniania informacji geologicznej.

Po archiwum rdzeni znanym jako National Geological Repository (NGR) oprowadzał kierownik archiwum, dr Michael Howe. Archiwum gromadzi dane geologiczne w formie materialnej z obszaru lądowego i szelfu Wielkiej Brytanii, obejmujące zarówno próbki skał i osadów (m. in. rdzenie wiertnicze, próbki okruchowe, okazy skamieniałości i skał, płytki cienkie, próbki gleb i skał do badań geochemicznych) oraz dokumenty w formie analogowej (dokumentacje, profile otworów, profile sejsmiczne itp.). Hala magazynowa archiwum rdzeni mieści ponad 250 km rdzeni, próbki okruchowe z ponad 15 000 otworów oraz ponad 350 km rdzeni i 4,5 mln próbek pochodzących z około 8000 morskich wierceń związanych z węglowodorami. W zasobach znajduje się również około 200 tys. płytek cienkich oraz skamieniałości i okazów. Najnowsza część budynku archiwum wyposażona jest w elektrycznie sterowane regały. Bezpieczne warunki przechowania zapewnia stały komputerowy monitoring temperatury i wilgotności w pomieszczeniach archiwum.

2

Uczestnicy wyjazdu oprowadzani po magazynie rdzeni BGS

3

Najnowsza część hali archiwum rdzeni BGS w Keyworth

Nowe rdzenie wiertnicze przekazywane do archiwum są rejestrowane w bazie, fotografowane w wysokiej rozdzielczości oraz skanowane w przypadku rdzeni jednolitych. Archiwum posiada osobną pracownię służącą do wykonywania skanów 3D z gipsowych odcisków fragmentów skał. Do dyspozycji archiwum są ponadto 4 nowoczesne skanery rdzeni umożliwiające wykonanie szeregu szczegółowych badań.

Pracownicy PIG-PIB zapoznali się również z regulacjami prawnymi dotyczącymi przekazywania rdzeni do archiwum, obsługą bazy GeoIndex oraz procedurami poboru prób. Odwiedzili także dział gromadzący dokumenty w formie analogowej (National Geological Records Centre – NGRC).

4

Omówienie brytyjskich regulacji prawnych dotyczących przekazywania materiału geologicznego do archiwum BGS

Wizyta w siedzibie BGS stanowi cenną inspirację w zakresie logistyki centralizacji archiwów, wewnętrznej organizacji pracy oraz przechowywania rdzeni.

Tekst i zdjęcia: Pracownicy Narodowego Archiwum Geologicznego, Programu Geologia Złożowa i Gospodarcza oraz Zakładu Surowców Mineralnych i Kopalin Energetycznych