18 listopada 2021 r. o godz. 14:08:06.8 UTC, tj. o godz. 01:08:06.8, 19 listopada 2021 r. czasu lokalnego, na obszarze Melanezji (zachodni fragment Oceanii), w regionie sejsmicznym Nowa Irlandia, Papua Nowa Gwinea zanotowano podmorskie, silne trzęsienie ziemi. Miało ono magnitudę M6.5. Epicentrum tego zdarzenia zlokalizowano około 828 km na WNW od miejscowości Honiara na Wyspach Solomona (56 tys. mieszkańców) oraz 191 km na ESE od miejscowości Kokopo, Papua Nowa Gwinea (26 tys. mieszkańców). Źródło wstrząsów według danych European Mediterranean Seismological Centre (EMCS) określono na głębokości 54.6 km.
Parametry zjawiska sejsmicznego z 18 listopada 2021 r., godz. 14:08:06.8 UTC, region: Nowa Irlandia, Papua Nowa Gwinea (zachodnia Oceania)
Lokalizacja epicentrum trzęsienia ziemi o magnitudzie M6.5 z 18 listopada 2021 r., godz. 14:08:06.8 UTC, region: Nowa Irlandia, Papua Nowa Gwinea (zachodnia Oceania); (oprac. PSG, mapa bazowa: wikipedia.org).
Epicentrum wstrząsów znajdowało się na dnie Morza Solomona, w południowo-wschodniej części regionu, około 110 km na SE od wyspy New Ireland w Archipelagu Bismarcka zamykającej od północnego wschodu obszar Morza Bismarcka. Przedłużenie tego Archipelagu w kierunku południowo-wschodnim stanowi łańcuch Wysp Solomona, który zamyka akwen Morza Solomona. W okresie od 1 stycznia do 25 listopada br. opisywane trzęsienie ziemi było najsilniejszym zjawiskiem zanotowanym w tym regionie. Z uwagi na lokalizację epicentrum zjawiska z dala od obszarów zamieszkałych, wstrząsy nie spowodowały żadnych zniszczeń, choć były odczuwalne w rejonie najbliżej położonych obszarów lądowych regionu Melanezji. Nie wywołały również zjawiska i zagrożenia falami tsunami w rejonie wybrzeży okolicznych wysp.
Lokalizacja epicentrum (na poziomie regionalnym i lokalnym) zjawiska sejsmicznego o magnitudzie M6.5 z 18 listopada 2021 r., godz. 14:08:06.8 UTC, region: Nowa Irlandia, Papua Nowa Gwinea (oprac. EMSC)
Archipelag Bismarcka wraz z łańcuchem Wysp Solomona stanowi fragment Pacyficznego Pierścienia Ognia okalającego obszar Oceanu Spokojnego na długości około 40 tys. km. Jest to strefa o największej aktywności sejsmicznej i wulkanicznej na kuli ziemskiej. Pacyficzny Pierścień Ognia tworzą łuki wysp wulkanicznych, głębokie rowy oceaniczne i wypiętrzone wzdłuż wybrzeży łańcuchy górskie. W strefie tej zlokalizowanych jest większość czynnych wulkanów oraz ma tu miejsce około 90% trzęsień ziemi. W regionie Nowej Irlandii strefa Pacyficznego Pierścienia Ognia związana jest z kontaktem płyty australijskiej z płytą pacyficzną. W strefie tej płyta australijska wsuwa się w kierunku północno-wschodnim pod płytę pacyficzną z prędkością dochodzącą do 95 mm rocznie. W regionie Nowej Irlandii strefa kontaktu przebiega wzdłuż rowu oceanicznego Nowej Brytanii, który jest łukowato wygięty w kierunku północno-wschodnim. Rozciąga się on wzdłuż południowego wybrzeża wyspy Nowa Brytania i południowo-zachodniego wybrzeża wyspy Północny Solomon. Granicę między płytą australijską i pacyficzną w rejonie epicentrum omawianego zjawiska wyznacza kontakt mikropłyty Morza Salomona, stanowiącej w tej części regionu fragment płyty australijskiej. Na poniższej mapie przedstawiono lokalizację epicentrum tego trzęsienia ziemi wraz z lokalizacją najważniejszych elementów liniowych tektoniki płyt zlokalizowanych w regionie sejsmicznym Nowej Irlandii oraz w najbliższym otoczeniu (wg USGS). Na mapie naniesiono również lokalizację epicentrów zjawisk sejsmicznych o magnitudzie M2.5+, zarejestrowanych od 1 stycznia do 25 listopada 2021 r. (na podstawie danych EMSC).
Mapa obszaru Papua Nowa Gwinea z lokalizacją epicentrów zjawisk sejsmicznych o magnitudzie M2.5+ (zjawiska odczuwalne), zarejestrowanych w okresie od 1 stycznia do 25 listopada 2021 r. oraz lokalizacją elementów liniowych w aspekcie tektoniki płyt litosferycznych (oprac. PSG, wg. danych EMSC i USGS).
W okresie od 1 stycznia do 25 listopada 2021 r. w bazie danych Europejskiego Śródziemnomorskiego Centrum Sejsmologii (EMSC) na obszarze Papua Nowa Gwinea zarejestrowanych zostało 536 odczuwalnych zjawisk sejsmicznych o magnitudzie od M2.6 do M6.5.
Statystyka odczuwalnych zjawisk sejsmicznych z lokalizacją epicentrów na obszarze Papua Nowa Gwinea zarejestrowanych w 2021 r. (do 25.11.2021) (wg danych EMSC).
Regionalną charakterystykę sejsmotektoniczną w strefie kontaktu płyty australijskiej i pacyficznej zaprezentowano na poniższej mapie. Oryginał mapy, na której przedstawiono lokalizację epicentrów zdarzeń sejsmicznych o magnitudzie M>=5.5, zarejestrowanych od 1900 do 2016 r., opracowany został przez specjalistów amerykańskiej służby geologicznej (USGS). W niniejszym artykule lokalizację epicentrów uzupełniono o zjawiska sejsmiczne, które zostały zidentyfikowane i zapisane w bazie danych EMSC w okresie od 1 stycznia 2017 r. a 25 listopada br.
Regionalna mapa sejsmotektoniczna rejonu Filipin, Indonezji, Nowej Gwinei i Oceanii z lokalizacją epicentrów zjawisk sejsmicznych o magnitudzie M>=5.5 zarejestrowanych w bazach danych USGS i EMSC od 1900 do 25.11. 2021 r. (oprac. PSG, dane USGS i EMSC, mapa bazowa USGS).
W okresie niespełna 4 lat na omawianym terenie zidentyfikowanych zostało 606 silnych i bardzo silnych trzęsień ziemi, w tym aż 22 zjawiska o magnitudzie M7+, a wśród nich siedem zjawisk o magnitudzie M>=7.5! Najsilniejsze trzęsienie ziemi w tym okresie zarejestrowano 22 stycznia 2017 r. o godz. 04:30:23 UTC w regionie BOUGAINVILLE, Papua Nowa Gwinea. Jego magnitudę oceniono na M7.9.
Statystyka zjawisk sejsmicznych o magnitudzie M>=5.5 zarejestrowanych w bazie danych EMSC w granicach ramki powyższej mapy w okresie od 1 stycznia do 25 listopada 2021 r.
Omawiane trzęsienie ziemi zarejestrowane zostało również w sieci PSG_Sejs_NET państwowej służby geologicznej. Na rysunku zaprezentowano zapisy falowe składowych Z, N, E wektora prędkości fal sejsmicznych zarejestrowane w laboratorium geodynamicznym PSG na stacji monitoringu sejsmicznego PG14 w Hołownie (gm. Podedwórze, pow. parczewski). Odległość stacji PG14 od epicentrum wstrząsów wynosi około 13 150 km (118.4°). Pierwsze wstąpienia fal sejsmicznych (Pdiff) zarejestrowane zostały na stacji PG14 o godz. 14:23:09.8 UTC 18 listopada br., tj. po upływie 15 min 03 s od momentu zdarzenia. Transmisja fal sejsmicznych wygenerowanych w hipocentrum trzęsienia ziemi z epicentrum w regionie Nowej Irlandii i magnitudzie M6.5 na stanowisku monitoringu sejsmicznego PG14 w laboratorium geodynamicznym PSG w Hołownie obserwowana była w interwale czasu przekraczającym 70 min.
Obraz falowy z zapisem rejestracji trzęsienia ziemi o magnitudzie M6.5 z epicentrum w regionie Nowej Irlandii, Papua Nowa Gwinea z 18 listopada 2021 r., godz. 14:08:06.8 (UTC) zarejestrowane przez szerokopasmową stację sejsmologiczną PSG zlokalizowaną w laboratorium geodynamicznym w Hołownie (PG14). Na wykresie składowej Z zaznaczono pierwsze wstąpienia fali sejsmicznej Pdiff i PP.
Informację przygotował zespół z Centrum Geozagrożeń: Tomasz Czerwiński, Mirosław Musiatewicz, Przemysław Kowalski i Kamila Karkowska
Opracowanie: Maja Kowalska, Zakład Kartografii Geologicznej
