Miło nam poinformować, że zdjęcie zatytułowane „Konik na łące”, którego autorem jest Dariusz Brzeziński z Zakładu Geologii Złożowej i Gospodarczej PIG-PIB, zostało wyróżnione w konkursie „Geologia w obiektywie” w kategorii „Geologia w polskim krajobrazie”. Celem konkursu zorganizowanego przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska był rozwój wiedzy o geologii, pokazanie niezwykłych struktur geologicznych kształtujących krajobraz, wyjątkowych odsłonięć skalnych cechujących się nadzwyczajnymi walorami edukacyjnymi i merytorycznymi oraz prace ukazujące niezwykłość wytworów natury w mniejszej skali. W konkursie nagrodzone zostały fotografie służące promocji polskiej geologii, dziedzictwa geologicznego i różnorodności form geologicznych.
Wyróżnione zdjęcie zostało wykonane w maju 2019 roku w miejscowości Zgłobień (gmina Boguchwała, powiat rzeszowski, województwo podkarpackie) i przedstawia żurawia pompowego - tzw. „kiwona” bądź „konika”, czyli mechanizm wahacza napędzającego pompę wgłębną służącą do wydobywania ropy naftowej ze złoża mającego niskie ciśnienie własne.
Wyróżnione zdjęcie autorstwa Dariusza Brzezińskiego znalazło się również w kalendarzu na 2022 rok, przygotowanym przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska
„Konik” instalowany jest przy wylocie otworu wiertniczego, z którego wydobywana jest ropa naftowa – w tym przypadku jest to odwiert Nosówka-5 na złożu ropy naftowej „Nosówka”. Złoże to zostało odkryte w 1988 r. w odległości około 12-15 km na południowy zachód od Rzeszowa, a jego eksploatacja rozpoczęła się rok później i trwa od 33 lat do dziś. Koncesję na eksploatację posiada Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie.
Według „Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce według stanu na 31 XII 2020 r.” zasoby wydobywalne tego złoża wynoszą 38,20 tys. ton ropy naftowej oraz 3,37 mln m3 gazu ziemnego. W roku 2020 ze złoża wydobyto 0,84 tys. ton ropy naftowej oraz 0,28 mln m3 gazu ziemnego. Należy szacować, iż złoże może być jeszcze eksploatowane przez około 15 lat na poziomie rzędu 1 tys. ton ropy naftowej rocznie, natomiast całkowite sczerpanie zasobów wydobywalnych nastąpi w jeszcze dłuższym czasie.
Ropa naftowa z „Nosówki” jest ropą parafinową, bogatą w lekkie destylaty, a kopaliną towarzyszącą jest gaz ziemny (rozpuszczony w ropie), zawierający znaczną ilość węglowodorów ciężkich.
Odwiert Nosówka-5 o głębokości 3604 m został wykonany w 1991 roku i miał za zadanie rozpoznanie zasięgu złoża od jego strony zachodniej. W początkowym etapie eksploatacji wszystkie odwierty na złożu eksploatowały ropę naftową samoczynnie, przy wykorzystaniu energii gazu rozpuszczonego w ropie. W wyniku kilkuletniej eksploatacji ciśnienie złoża spadło do takiego poziomu, iż samoczynne wynoszenie płynów (ropy) z odwiertów stało się niemożliwe. Odwierty eksploatacyjne poddano wówczas rekonstrukcji, zmieniając ich wyposażenie wgłębne oraz napowierzchniowe i przystosowano je do pompowania. Eksploatacja złoża tą metodą trwa do dnia dzisiejszego.
"Konik" na odwiercie Nosówka-5. Widoczne jest wyposażenie napowierzchniowe - mechanizm kieratu pompowego i głowica eksploatacyjna odwiertu (fot. Dariusz Brzeziński)
Pod względem geologicznym złoże to położone jest w brzeżnej strefie Karpat Fliszowych, w południowej części zapadliska przedkarpackiego. Utwory fliszu wraz z jednostką stebnicką nasunięte są tu na osady miocenu autochtonicznego. Przemysłowe nagromadzenie ropy naftowej występuje w obrębie zerodowanych utworów podłoża miocenu. Skałą zbiornikowa są osady dolnego karbonu (wizen), wykształcone w facji węglanowej (wapienie i wapienie dolomityczne). Złoże od stropu uszczelnione jest ilasto-łupkowymi osadami badenu dolnego, a od spągu zasięg złoża wyznacza morfologia podścielających go ilastych utworów ordowiku.
Tekst i zdjęcia: Dariusz Brzeziński
Współpraca: Redakcja
