W dniach 26-29 maja 2022 r. odbyły się IV Warsztaty Geologiczne PSGG, przebiegające w tym roku pod hasłem pt. "Geologia górnicza złóż surowców Przedgórza Sudeckiego i Łuku Mużakowa”. Wzięli w nim udział członkowie stowarzyszenia i jednocześnie pracownicy Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB: Agnieszka Piasecka z Zakładu Rozpoznawania i Ochrony Wód Podziemnych, Urszula Czarniecka-Januszczyk z Zakładu Monitoringu Wód Podziemnych oraz dr Jacek Koźma z Oddziału Dolnośląskiego PIG-PIB we Wrocławiu.
W wydarzeniu wzięli udział także przedstawiciele zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny, węgiel brunatny, sól kamienną, gips i anhydryt, ropę naftową i gaz, rudy miedzi, rudy cynku i ołowiu, kruszywa, m. in. kopalni "Budryk", "Mysłowice-Wesoła", "Staszic-Wujek", "Bogdanka", "Turów", "Sobieski", "Rudna", "Polkowice-Sieroszowice", "Olkusz-Pomorzany", "Kłodawa", "Wieliczka", przedstawiciele spółek: SRK S. A., PGNiG S.A, JSW S.A, PGG S.A, Tauron Wydobycie S.A, KGHM, geolodzy i hydrogeolodzy, przedstawiciele firm prywatnych działających w branży geologicznej i wiertniczej oraz przedstawiciele administracji geologicznej i nadzoru górniczego. Patronat nad wydarzeniem objęło Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Aktywów Państwowych oraz Wyższy Urząd Górniczy.
Głównym celem warsztatów było przybliżenie uczestnikom charakterystyki złóż surowców południowo-zachodniej Polski i specyfiki branży geologicznej w zakresie rozpoznawania, udostępniania oraz wydobycia złóż gipsu i anhydrytu w kopalni Nowy Ląd w dwóch oddziałach wydobywczych: w Niwnicach (na złożu Nowy Ląd) i Radłówce (złoże Nowy Ląd - Pole Radłówka). W kopalni Nowy Ląd w dalszym ciągu odbywa się wydobycie oraz przeróbka gipsu i anhydrytu, jak również produkcja materiałów budowlanych na bazie wydobywanych surowców.
Kopalnia Nowy Ląd w Niwicach
Kopalnia Nowy Ląd
Uczestnicy warsztatów PSGG w kopalni gipsu i anhydrytu Kopalni Nowy Ląd – Pole Radłówka
Ważną częścią warsztatów PSGG była wizyta w transgranicznym, polsko-niemieckim geoparku UNESCO Łuk Mużakowa, który położony jest w południowej części województwa lubuskiego oraz w Brandenburgii i Saksonii. Jego turystycznym walorem jest krajobraz pogórniczy, będący pozostałością ponad stuletniego wydobycia węgli brunatnych i iłów ceramicznych.
Wizyta w polskiej części geoparku obejmowała zwiedzanie trasy geoturystycznej „Dawna kopalnia Babina”, z licznymi stanowiskami opatrzonymi tablicami informacyjnymi i wieżą widokową. Przewodnikiem na trasie był pracownik Oddziału Dolnośląskiego PIG-PIB dr Jacek Koźma, aktywnie działający w geoparku, który w intersujący sposób przedstawił przykłady zmian krajobrazu w obszarze pogórniczym.
Zwiedzanie trasy było doskonała okazją do poznania obiektów przyrody nieożywionej, które są wytworami zarówno procesów naturalnych, jak i działalności człowieka. Na trasie ścieżki można było między innymi zobaczyć sztuczne i naturalne odsłonięcia pokładów węgla, rowy wietrzeniowe (tzw. gisery), różnokolorowe zbiorniki wodne, źródła wód żelazistych, formy erozji skał nadkładowych oraz fragmenty obudów szybów upadowych.
Najbardziej atrakcyjnym widokowo elementem krajobrazu była kolorystyka wód zbiorników pokopalnianych, która przyjmuj wiele obliczy, począwszy od turkusu, aż na rdzawej czerwieni kończąc. Wszystko to za sprawą wytrącania się związków chemicznych, które zachodzi przy udziale procesów biochemicznych, tzn. z udziałem bakterii żelazowych żyjących w środowisku kwaśnych wód pokopalnianych.
Wizyta na ścieżce „Dawna kopalnia Babina” zachęca do odwiedzania innych geologicznych i górniczych tras geoparku, znajdujących się także po stronie niemieckiej. Informacje na temat wielu ciekawych obiektów turystycznych można uzyskać w centrum informacji geoparku UNESCO w Łęknicy.
Strona Przewodników Mużakowskich czyli polskiego Stowarzyszenia Geopark Łuk Mużakowa>>
Dr Jacek Koźma opowiada o geologii i historii rozwoju krajobrazu obszaru geoparku Łuk Mużakowa
Źródło kwaśnych wód kopalnianych z naskorupieniami minerałów siarczanowych. Źródło pracuje pulsacyjnie, ze zmiennym nasileniem
W misach źródlanych kwaśnych wód kopalnianych często pojawia się kolorowa poświata, która jest efektem wykwitu bakterii żelazowych, przypominającym skażenie wód substancjami ropopochodnymi
Zbiornik wód pokopalnianych, za którego szmaragdowy kolor odpowiadają występujące w dnie dawnego wyrobiska skały ilaste i drobnoziarniste piaski kwarcowe. Z powodu braku życia biologicznego, woda w zbiorniku jest bardzo przejrzysta. Mimo wysokiej kwasowości wody na brzegach zbiornika powstaje nowa roślinność
Zawodniona niecka zapadliskowa nad zlikwidowanymi wyrobiskami kopalni podziemnej. Silnie zakwaszona woda opadowa (pH=2,8) spowodowała zniszczenie drzew
Wychodnia biegu pokładu węgla brunatnego o miąższości około 1 metra. Jedno z nielicznych odsłonięć geologicznych w geoaprku
Urządzona trasa nowego odcinka ścieżki geoturystycznej, wybudowanej przez Nadleśnictwo Lipinki w Żarach
Największy zbiornik pokopalniany w polskiej części geoparku , o nazwie „Afryka”, odpowiadającej kształtowi linii brzegowej
W nieczynnym kamieniołomie Łomy koło Lubiechowej należącym do Gór Kaczawskich, na który składa się siedem potoków lawowych odbyły się warsztaty geologiczne. Uczestnicy mogli znaleźć migdały wypełnione agatem lub melafiry, a następnie w pracowni szlifierskiej własnoręcznie wykonać ich obróbkę.
Melafiry
Nieczynny kamieniołom Łomy k/Lubiechowej (Góry Kaczawskie). W poszukiwaniu minerałów - Urszula Czarniecka-Januszczyk
Pracownia szlifierska. Polerowanie i szlifowanie okazów przez Agnieszkę Piasecką
Warsztaty PSGG miały również na celu zapoznanie uczestników z najstarszym uzdrowiskiem w Polsce. Cieplice to uzdrowiskowa część Jeleniej Góry. Cieplickie złoża leczniczych wód termalnych o temperaturze bliskiej 90°C wykorzystywane są do celów balneologicznych, rekreacyjnych, a także grzewczych. Otwór C-1 (2002,5 m), znajdujący się w Parku Zdrojowym, jest jednym z najgłębszych otworów eksploatacyjnych termalnej wody leczniczej w Polsce.
Źródło wody termalnej „Marysieńka” w Cieplicach Zdroju
Otwór C1 (2002,5 m) znajdujący się w Parku Zdrojowym uzdrowiska Cieplice w Jeleniej Górze
Tekst: Urszula Czarniecka-Januszczyk
Zdjęcia: Urszula Czarniecka-Januszczyk (PIG-PIB), Paweł Suchy (Uzdrowisko Goczałkowice Zdrój), Dariusz Owczarek (KWK Budryk)
