We wczesnej kredzie (140-135 mln lat temu) w interwale granicy pomiędzy beriasem i walanżynem następowały istotne zmiany paleoekologiczne. Zmieniała się między innymi produktywność biologiczna i skład fauny morskiej występującej w płytkowodnych środowiskach, gdzie osadzały się w ciepłym klimacie węglany, wpływając również na ówczesne baseny głębokomorskie. W grancie realizowanym w PIG-PIB w ramach wymiany bilateralnej z Francją pt. Holostratygrafia i zmiany paleośrodowiskowe w interwale granicy berias/walanżyn (140-135 mln lat temu) we Francji i w Polsce, chcemy wykorzystać ówczesne wydarzenia i trendy jako narzędzia stratygraficzne.
Zmiany paleoekologiczne przebiegały inaczej w poszczególnych basenach morskich, dlatego w ramach projektu przeprowadzana jest szczegółowa korelacja pomiędzy basenami Polski i Francji w oparciu o mikro- (kalpionellidy) i makroskamieniałości (amonity) oraz magnetostratygrafię, mająca na celu stworzenie ram czasowych dla głównych trendów i wydarzeń paleośrodowiskowych (zmiany dopływu materiału klastycznego, natlenienia wód przydennych, paleoproduktywności).
Na przełomie maja i czerwca 2022 r. odbyła się wyprawa pracowników PIG-PIB: Jacka Grabowskiego, Damiana Lodowskiego i Izabeli Ploch do Francji w celu pobrania próbek do badań magnetostratygraficznych, wykonania profilowania podatności magnetycznej i spektrometrii gamma najciekawszych profili z południowo wschodniej Francji (Vergol, Montclus i Taulanne).
Opróbowywanie profilu Vergol – zgrany duet Jacek Grabowski i Damian Lodowski. Fot. Izabela Ploch
Badania i opróbowanie przeprowadzono we współpracy z badaczami francuskimi, dr Mathieu Martinezem z Uniwersytetu w Rennes, prof. Stephanem Reboulet z Uniwersytetu w Lyonie oraz prof. Jean-Francois Deconinckiem z Uniwersytetu w Dijon.
Polsko francuski zespół, który profilował i opróbowywał profil Vergol – od lewej Damian Lodowski, Léa Baubant, Izabela Ploch, Stephane Reboulet, Mathieu Martinez, Jacek Grabowski. Fot. Damian Lodowski
Choć pod koniec geologicznej wyprawy panowały już bardzo wysokie temperatury, szczególnie w wyeksponowanych na słońce odsłonięciach, jednak nie spowalniało to naszych prac.
Praca przy odsłonięciu – pobieranie próbek i profilowanie profilu Vergol. Fot. Izabela Ploch
Profile osadów dolnej kredy w południowo wschodniej Francji (basen wokontyjski) są doskonale odsłonięte i co bardzo ułatwia terenową pracę geologom, a dodatkowo umożliwia identyfikację cykli orbitalnych i bardzo szczegółowe datowanie (z dokładnością do kilku tysięcy lat).
Tu widoczne są struktury geologiczne basenu wokontyjskiego - zawieszona synklina Saoû. Fot. Damian Lodowski
Efektem naszych prac będzie opracowanie szczegółowego, wysokorozdzielczego schematu holostratygraficznego wykorzystującego narzędzia bio-, chemo-, cyklo- i magnetostratygrafii. Stworzony schemat będzie mógł być wykorzystany do przygotowania propozycji światowego wzorca granicy między beriasem a walanżynem (Global Stratotype Section and Point - GSSP) dla Podkomisji ds. Stratygrafii Systemu Kredowego w ramach Międzynarodowej Komisji Stratygraficznej (ICS).
Tekst: Izabela Ploch, Jacek Grabowski, Damian Lodowski
Zdjęcia: Izabela Ploch, Damian Lodowski
