W dniach 24-26 kwietnia 2024 r. w Genewie odbyła się piętnasta sesja międzynarodowej grupy ekspertów „Expert Group on Resource Management” w ramach „UNECE Resource Management Week 2024”. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Państwowego Instytutu Geoloficznego-PIB: Agnieszka Malon i Marcin Tymiński z Zakładu Geologii Złożowej i Gospodarczej.
Konferencja Grupy Ekspertów odbyła się w ramach serii spotkań organizowanych corocznie pod auspicjami ONZ w zakresie międzynarodowej klasyfikacji zasobów – United Nations Framework Classification for Resources (UNFC). Celem konferencji było omówienie stanu prac dotyczących wdrażania klasyfikacji w skali międzynarodowej. Organizowane od lat spotkania cieszą się coraz większym zainteresowaniem.
W tym roku w wydarzeniu udział wzięli przedstawiciele ponad 60 krajów, reprezentujący instytucje rządowe, organizacje międzynarodowe, przedsiębiorstwa sektora prywatnego, a także jednostki naukowe i akademickie. Spotkanie podzielone zostało na kilka bloków tematycznych, w ramach których omawiano poszczególne aspekty zarządzania zasobami surowców mineralnych, zarówno jeśli chodzi o źródła nieodnawialne, jak i odnawialne.
Pierwszy z bloków dotyczył zmian w zakresie perspektyw i innowacyjnych rozwiązań w sektorze surowcowym. Tutaj dużą uwagę poświecono Afryce, gdzie coraz większy nacisk kładzie się na wspieranie równości, w aspekcie płci oraz pozycji społecznej osób pracujących w sektorze górniczym. Zwrócono uwagę na konieczność poprawy warunków pracy w górnictwie małoskalowym oraz na zapobieganie łamaniu praw człowieka w zakresie pracy w lokalnych kopalniach. Omówiono też potrzebę sprawiedliwej dystrybucji zysków pochodzących z działalności w sektorze wydobywczym.
Spory nacisk położony został na rolę sektora surowcowego dla przemian energetycznych (ze szczególnym uwzględnieniem surowców krytycznych) – dotyczy to przekształcania przemysłu wydobywczego dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju. W panelu tym m.in. zaprezentowano projekt Africa Mining Vision, omówiono rolę regionu Azja-Pacyfik w dostawach surowców krytycznych (dla gospodarki niskoemisyjnej), rolę regionów Ameryki Łacińskiej i Karaibów w aspekcie energii odnawialnej i w skali światowych zasobów surowców, podkreślono zagrożenia wynikające z uzależnienia poszczególnych krajów od importu surowców mineralnych, w tym surowców krytycznych. Wskazano na rosnące zapotrzebowanie na surowce mineralne w zmieniającym się sektorze energetycznym (z naciskiem na szansę na rozwój gospodarczy krajów zasobnych w kopaliny).
David MacDonald, Przewodniczący Grupy Ekspertów (pierwszy z prawej), prowadzi obrady dla szerokiego, międzynarodowego grona odbiorców; tematem – współpraca w zakresie surowców krytycznych; zdjęcie organizatora https://drive.google.com/drive/folders/1FD0dQCeHjHSKZWUTBkrsEe2U8SSB_MaO
Drugi z bloków tematycznych dotyczył wsparcia decyzyjności w sektorze wydobywczym. Omówiono rosnącą rolę uwarunkowań społecznych i środowiskowych przy planowaniu działalności, podkreślono konieczność międzynarodowego ujednolicenia różnych klasyfikacji zasobów, do czego coraz bardziej powszechnym narzędziem staje się klasyfikacja UNFC. Wskazano na potrzebę przyspieszenia inwestycji w zakresie górnictwa surowców krytycznych, do czego bardzo pomocny jest system zarządzania zasobami mineralnymi UNRMS (United Nations Resource Management System), oparty na ww. klasyfikacji. Jako przykład zastosowania klasyfikacji UNFC omówiono kopalnię Tanco w Kanadzie, gdzie eksploatowany jest lit, cez i tantal.
Blok prezentacji, dotyczący Międzynarodowych Centrów Doskonałości, prowadzony był przez Karen Hanghøj (w środku), Dyrektor Brytyjskiej Służby Geologicznej; z prawej strony Charlotte Griffiths, Sekretarz Grupy Ekspertów; zdjęcie organizatora https://drive.google.com/drive/folders/165enxR9PGhU0LQu8BA1u1cq3FaXdOmv5
Kolejny blok prezentacji dotyczył odpowiedzialnego zarządzania zasobami kopalin. Szeroko omawiano rolę Międzynarodowych Centrów Doskonałości (International Centres of Excellence) przy wspieraniu Zrównoważonego Zarządzania Zasobami – centra takie powstają w Azji, Wielkiej Brytanii, Ameryce Łacińskiej i Karaibach, Azji Centralnej i Afryce. Centra te umożliwiają szkolenie w zakresie przeliczania zasobów według klasyfikacji UNCF, pomagają w międzynarodowym jej promowaniu i wdrażaniu. Gremium kierownicze Grupy Ekspertów zgodziło się co do konieczności merytorycznego i finansowego wspierania takich inicjatyw.
Bardzo istotną kwestią omawianą w ramach bloku była prezentacja nowych wytycznych, dotyczących roli osób odpowiedzialnych za przeliczanie zasobów wg klasyfikacji UNFC, czyli tzw. Qualified Expert. Warto podkreślić, że pomimo ustalonych wytycznych co do wiedzy i doświadczenia takich osób pozostawiono dużą swobodę na poziomie poszczególnych krajów, co do typowania i nadawania uprawnień wybranym ekspertom do zatwierdzania zasobów w ww. klasyfikacji.
Jak co roku, spotkanie służyło również podsumowaniu rocznych prac nad klasyfikacją UNFC. W bloku tym zaprezentowano prace poszczególnych Grup Roboczych, działających pod auspicjami ONZ: Grupy Roboczej ds. Wód Podziemnych (Groundwater Resources Working Group) czy Grupy Roboczej ds. Energii Odnawialnej (Renewable Energy Working Group). Omówiono także możliwość zastosowania klasyfikacji UNFC do materiałów pochodzących z recyclingu a także do piasków i materiałów konstrukcyjnych (szczególnie ze względu na ich duże zasoby, udokumentowane w poszczególnych krajach).
W trakcie spotkania panowała powszechna akceptacja co do konieczności prowadzenia dalszych prac nad wdrażaniem i rozpowszechnianiem międzynarodowej klasyfikacji UNFC. Zgodzono się, że duży nacisk musi być kładziony na kwestie społeczno-środowiskowe przy planowaniu poszczególnych projektów inwestycyjnych. Podkreślono konieczność włączenia klasyfikacji UNFC do sektora surowców krytycznych (Critical Raw Materials), co ma szczególne znaczenie ze względu na opracowaną niedawno listę surowców krytycznych na poziomie Unii Europejskiej.
Przedstawiciele PIG-PIB przekazali uczestnikom konferencji publikację „Mineral Resources of Poland” – edycja 2022, w której jeden z rozdziałów poświęcony został możliwości powiązania klasyfikacji zasobów stosowanej w Polsce z klasyfikacją UNFC.
Uczestnicy spotkania; zdjęcie organizatora https://drive.google.com/file/d/1zIuDpKkv4mnLt1vwFMX9zDgtHoQsVsgC
Agenda obrad, omawiane na spotkaniu dokumenty, wybrane prezentacje, zdjęcia z obrad oraz końcowy raport podsumowujący spotkanie dostępne są na stronie internetowej https://unece.org/info/events/event/384762.
Tekst: Agnieszka Malon, Marcin Tymiński
