W dniach 14-18 października 2024 w siedzibie Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB w Warszawie odbyły się warsztaty międzynarodowe w ramach projektu GRANDE-U, poświęcone wymianie doświadczeń w zakresie modelowania zasobów wodnych pomiędzy badaczami z 9 ośrodków naukowych z 6 państw (Polska, USA, Litwa, Łotwa, Estonia, Ukraina): PIG-PIB, Centrum Badań Kosmicznych PAN, University of California, New Mexico State University, University of Tartu, Vilnius University, University of Latvia, Ukrainian Hydrometeorological Institute i Taras Shevchenko National University.
Uczestnicy warsztatów w Muzeum Geologicznym. Fot. Ilya Zaslavsky
Amerykańsko-niemiecka (NASA i Niemiecka Agencja Kosmiczna) misja GRACE zapoczątkowała monitoring zdalny zasobów wodnych prowadzony metodą grawimetryczną. Dotychczas stosowane metody teledetekcyjne bazowały na wskaźnikach pośrednich, m.in. wysokość poziomu morza, zasięg linii brzegowej obiektów wodnych. GRACE zrewolucjonizowała ten monitoring, umożliwiając bezpośrednią obserwację zmian masy zasobów wodnych.
Od 2002 roku globalny monitoring magazynowania wód lądowych prowadzony przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) w ramach „World Climate Observing System” opiera się na obserwacjach grawimetrycznych GRACE.
Uczestnictwo PIG-PIB w międzynarodowym projekcie GRANDE-U realizowanym we współpracy z partnerami z USA, Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy sprawia, że nasz zespół stał się członkiem międzynarodowej sieci partnerów zaangażowanych w przetwarzanie i ocenę danych misji GRACE.
Zespół polski, pod kierunkiem dr hab. Tatiany Solovey z Zakłądu Rozpoznawania i Ochrony Wód podziemnych w składzie: Agnieszka Brzezińska, Rafał Janica, Justyna Śliwińska-Bronowicz (Centrum Badań Kosmicznych PAN), Anna Stradczuk (Uniwersytet Warszawski) prezentował metodykę przetwarzania i oceny danych satelitarnych GRACE w kontekście analizy zmian zasobów wód podziemnych.
Zespół projektowy PIG-PIB prowadzi regularną wymianę informacji z naukowcami Centrum Badań Kosmicznych PAN na temat szerokiego zakresu aspektów teoretycznych i praktycznych związanych z wyznaczaniem zmian masy wody za pomocą anomalii grawimetrycznych.
Opracowana przez badaczy PIG-PIB metodyka oceny zmian zasobów wód podziemnych z zastosowaniem danych grawimetrycznych wzbudziła szerokie zainteresowanie badaczy międzynarodowej sieci współpracy GRACE koordynowanej przez Niemieckie Centrum Badawcze Nauk o Ziemi GFZ. Informacja o tej metodzie zostanie umieszczona na portalu http://www.globalwaterstorage.info prowadzonym przez GFZ.
Podczas warsztatów przeprowadzono uzgodnienia w sprawie testowania metodyki oceny zmian zasobów wód podziemnych na podstawie danych GRACE na obszarach USA, Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy. Planowane testy przyczynią się do walidacji powyższej metodyki na obszarze EU.
Tekst: Tatiana Solovey, Agnieszka Brzezińska, Rafał Janica