W dniach 11-24 października 2024 r. miała miejsce wizyta pracowników Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB oraz Ministerstwa Klimatu i Środowiska w Australii. Jej celem było zapoznanie się z praktykami w zakresie przechowywania próbek skalnych i rdzeni oraz udostępniania informacji geologicznej w kilku australijskich stanach. W trakcie niemal dwóch tygodni pobytu delegacja z Polski zwiedziła archiwa rdzeni, laboratoria oraz odbyła szereg spotkań z przedstawicielami miejscowej służby geologicznej. W wyjeździe na antypody wzięli udział: Anna Dąbrowska – kierownik Centralnego Archiwum Geologicznego (CAG), Aleksandra Czul – kierownik Zespołu ds. udostępniania informacji geologicznej CAG, Joanna Roszkowska-Remin z Zakładu Polityki Surowcowej – weryfikator merytoryczny prób geologicznych, Wiktoria Brzezińska-Paciorek i Agata Fudała z CAG, a także Maciej Młynarczyk - Dyrektor Departamentu Geologii w Ministerstwie Klimatu i Środowiska i jego zastępca Michał Sokołowski.
Wizyta rozpoczęła się w Perth, gdzie ekipa z Polski miała okazję zwiedzić Magazyn Rdzeni Wiertniczych Carlisle Perth Core Library Departamentu Energii, Górnictwa, Nadzoru Przemysłu i Bezpieczeństwa (Department of Energy, Mines, Industry Regulation and Safety – DEMIRS) w stanie Australia Zachodnia (w którym górnictwo jest największym i najprężniej rozwijającym się sektorem przemysłowym).
Wiktoria Brzezińska-Paciorek, Maciej Młynarczyk, Joanna Roszkowska-Remin, Paul Stephenson, Paul Duncan, Anna Dąbrowska, Michał Sokołowski, Aleksandra Czul
Zagadnienia związane z działalnością sektora górniczego w stanie Australia Zachodnia oraz zadania realizowane przez DEMIRS przybliżył dyrektor generalny ds. służby geologicznej Paul Duncan.
Informacja geologiczna jest udostępniana opinii publicznej nieodpłatnie, a okres wyłączności na korzystanie z informacji geologicznej wynosi maksymalnie 2 lata. Przedstawiciele firm wydobywczych mają zapewniony wgląd i możliwość opróbowania rdzeni w dwóch magazynach. W Perth znajdują się rdzenie z badań poszukiwawczych za węglowodorami oraz za surowcami mineralnymi. Drugi magazyn znajduje się w Kalgoorlie, gdzie przechowywane są rdzenie tylko z poszukiwań surowców mineralnych - zarówno na lądzie, jak i na morzu.
Paul Duncan (pierwszy z lewej) oraz Paul Stephenson (pierwszy z prawej, główny archiwista w archiwum rdzeni w Perth) oprowadzają polską delegację po profilatorni i magazynie
Uczestnicy delegacji zwiedzili profilatornię, magazyn, pomieszczenia techniczne, a także pomieszczenia obsługi urządzenia o nazwie HyLoggerTM, gdzie poznali jego sposób działania możliwości, jakie oferuje przy skanowaniu i analizie rdzeni oraz próbek wiertniczych. Wizyta obejmowała również zwiedzanie laboratorium.
Wizyta w laboratorium. Na zdjęciu od lewej: John Williams, Aleksandra Czul, Michał Sokołowski, Joanna Roszkowska-Remin
15 października delegacja pracowników Centralnego Archiwum Geologicznego PIG-PIB odwiedziła Katedrę Geologii na Wydziale Nauk o Ziemi na Uniwersytecie Australii Zachodniej w Perth (University of Western Australia).
Od lewej: Agata Fudała, Aleksandra Czul, Anna Dąbrowska, Wiktoria Brzezińska-Paciorek przed budynkiem Katedry Geologii Wydziału Nauk o Ziemi na Uniwersytecie Australii Zachodniej w Perth
Pracownicy Katedry Geologii Chris Fisher oraz Stephen Centrella oprowadzili naszą delegację po międzywydziałowym laboratorium (Centre for Microscopy, Characterisation and Analysis). Jest to jedno z najlepiej i najnowocześniej wyposażonych laboratoriów badawczych w Australii, z szerokim asortymentem aparatów do badań metodami spektrofotometrycznymi, fluorometrycznymi, elektrochemicznymi i klasycznymi. Pracownicy Uniwersytetu przedstawili też możliwości dostępu do informacji geologicznej z perspektywy pracownika naukowego.
Stephen Centrella prezentuje sprzęt badawczy znajdujący się w laboratorium
W tym samym czasie Joanna Roszkowska-Remin (PIG-PIB), Maciej Młynarczyk i Michał Sokołowski (MKiŚ) wzięli udział w spotkaniu w Departamencie Energii, Górnictwa i Regulacji oraz Bezpieczeństwa Przemysłu (Department of Energy, Mines, Industry Regulation and Safety – DEMIRS) rządu stanowego Australii Zachodniej. Agenda spotkania obejmowała m.in. prezentację działań i podział kompetencji pomiędzy ministerstwem a stanową służbą geologiczną w Australii Zachodniej. Przedstawiono również różnice w działaniu i zakresie władz stanowych i federalnych. W trakcie wspólnej dyskusji omówiono różnice w przyznawaniu koncesji w Australii Zachodniej i w Polsce oraz możliwości interwencji władz stanowych w przypadku naruszeń przez przedsiębiorców warunków koncesyjnych.
Przedstawiono także zasady funkcjonowania programu „Exploration Incentive Scheme – EIS”, będącego systemem zachęt rządu Zachodniej Australii do eksploatacji złóż na terenach niezagospodarowanych w celu zwiększenia wiedzy na temat geologii i zasobów stanu, zwiększenia możliwości zatrudnienia oraz odkrycia nowych złóż mineralnych i energetycznych. Działania skupiają się m.in. na wspólnym (rządu i przemysłu) finansowaniu prac geofizycznych, czy wierceń. Omówiono też działania ministerstwa i służby geologicznej Zachodniej Australii w kontekście minerałów krytycznych.
Tego samego dnia polska delegacja uczestniczyła w spotkaniu z siedzibie firmy CSIRO, realizującej projekty badawcze onshore i offshore składowania dwutlenku węgla, dysponującej innowacyjnymi rozwiązaniami naukowymi i technologicznymi.
Od lewej: Wiktoria Brzezińska-Paciorek, Anna Dąbrowska, Joanna Roszkowska-Remin, Aleksandra Czul, Michał Sokołowski, Linda Stalker, Erdinc Saygin, Jeremie Dautriat, Agata Fudała, Maciej Młynarczyk
Omówiono cele i zakres działalności firmy oraz przedstawiono sposób funkcjonowania laboratorium in-situ do testowania technik monitorowania sekwestracji dwutlenku węgla. Jest to duży projekt badawczy mający na celu pozyskiwanie na bieżąco dokładnych informacji o efektywności składowania CO2, ewentualnych drogach migracji i nieszczelnościach zbiornika. Zaprezentowano również przykład selekcji obszarów do wykorzystania pod składowanie dwutlenku węgla, wodoru i tworzenia magazynów energii w rejonie o średnim rozpoznaniu geologicznym i złożowym na przykładzie Terytorium Północnego.
Po teoretycznej prezentacji nasi geolodzy mieli możliwość zwiedzić firmowe laboratorium.
Wizyta w laboratorium firmy CSIRO
Dr Erdinc Saygin (pierwszy z lewej) prezentuje zagadnienia związane z sekwestracją CO2
Wieczorem odbyło się spotkanie robocze z ambasadorem RP w Australii Panem Marcinem Kawałowskim (Charge d’affaires) i konsulem honorowym RP w Perth – Paulem Bitdorfem.
17 października 2024 r. Joanna Roszkowska-Remin (PIG-PIB), Maciej Młynarczyk i Michał Sokołowski (MKiŚ) odwiedzili siedzibę Departamentu ds. energii i górnictwa rządu Australii Południowej (Government of South Australia Department of Energy and Mining) i Służby Geologicznej Australii Południowej (Geological Survey of South Australia), by wziąć udział w spotkaniu ze specjalistami od surowców krytycznych. Spotkanie poprowadził Tom Wise (ze Służby Geologicznej Południowej Australii).
Delegacja z Polski (Maciej Młynarczyk, Michał Sokołowski i Joanna Roszkowska-Remin) w siedzibie Departamentu Energii i Górnictwa rządu Australii Południowej w Adelajdzie
W trakcie spotkania i dyskusji szczególną uwagę zwrócono na problem zainteresowania potencjalnych inwestorów górnictwem minerałów służących do pozyskania surowców krytycznych.
18 października 2024 r. reprezentanci PIG-PIB oraz MKiŚ odbyli wizytę w Magazynie Rdzeni Wiertniczych Departamentu Energii i Górnictwa (Department of Energy and Mining – DEM) w stanie Australia Południowa w Adelajdzie, gdzie przechowywane są próbki ze 130 letniej historii stanowych badań geologicznych. Archiwum rdzeni jest jednostką organizacyjną prowadzoną w ramach Służby Geologicznej Australii Południowej (GSSA).
Od lewej: Joanna Roszkowska-Remin, Anna Dąbrowska, David Groom, Michał Sokołowski, Wiktoria Brzezińska-Paciorek, Aleksandra Czul, Agata Fudała
Goście z Polski zwiedzili profilatornię, magazyn, zaplecze techniczne, a także część laboratoryjną. Kolekcja rdzeni zgromadzona w magazynie skanowana jest przy użyciu HyLoggerTM, a dane uzyskane ze skanowania przesyłane są na bieżąco do bazy danych (NVCL - AuScope National Virtual Core Library), co umożliwia badaczom jednoczesny wgląd w rdzeń oraz przeglądanie obrazów rdzeni i powiązanych z nimi danych spektralnych.
Prezentacja HyLoggerTM oraz pomieszczeń, w których przygotowywane są rdzenie do badań
David Groom opowiada o magazynie rdzeni
W zasobach zgromadzonych w Adelajdzie znajduje się zbiór ponad 100 000 okazów biostratygraficznych, które stanowią materiał referencyjny do określenia czasu ważnych wydarzeń geologicznych i zdefiniowania stratygrafii Australii Południowej.
Na zdjęciu od lewej: Maciej Młynarczyk, Wiktoria Brzezińska-Paciorek, Agata Fudała, Chris Hansen, Anna Dąbrowska, Vladimir Lisitsin, Michał Sokołowski, Aleksandra Czul, Joanna Roszkowska-Remin przed magazynem rdzeni w Zillmere w Brisbane
W dniu 21 października 2024 r. delegacja w pełnym składzie odbyła wizytę w Exploration Data Center (EDC) służby geologicznej stanu Queensland w Zillmere, która jest częścią Departamentu Zasobów, Górnictwa i Energii Rządu Queensland. Wizyta koncentrowała się na kluczowych aspektach zarządzania stanem rdzeni wiertniczych oraz sposobach gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej zawartej w próbkach geologicznych.
Mobilny system do profilowania rdzeni w Exploration Data Center (EDC) służby geologicznej stanu Queensland w Zillmere
W magazynie również dostępna jest technologia cyfrowego skanowania spektralnego HyLoggerTM, tworząca wirtualną bibliotekę rdzeni.
22 października 2024 r. w siedzibie Służby Geologicznej w Queensland odbyło się spotkanie z Markiem Gordonem (Director Geoscience Information), Robem Chatterjee’em (Principal Data Scientist) oraz Stevenem Bowdenem (Pricipal Data Manager). Została przedstawiona struktura Służby Geologicznej w Queensland, jej główne cele, modernizacja prowadzonych przez Służbę baz danych oraz systemy GSQ Open Data Portal and Lodgement Portal. Na zakończenie wizyty został podjęty temat uczenia maszynowego.
Równolegle do spotkania dotyczącego informacji geologicznej Maciej Młynarczyk (MKiŚ) i Joanna Roszkowska-Remin (PIG-PIB) wzięli udział w spotkaniu dotyczącym surowców krytycznych.
Od lewej: Agata Fudała, Aleksandra Czul, Wiktoria Brzezińska-Paciorek, Anna Dąbrowska, Maciej Młynarczyk, Rob Chatterjee, Michał Sokołowski, Janelle Kerr, Tony Knight, Steven Bowden, Mark Gordon
Wyjazd polskiej delegacji geologów do Australii był bardzo intensywny i owocny, przynosząc nową perspektywę w zakresie technologii, które w przyszłości mogłyby zostać wdrożone w naszych warunkach. Duże wrażenie zrobiło na uczestnikach zaplecze archiwizacyjne i laboratoryjne dedykowane do rdzeni wiertniczych oraz ułatwienia w dostępie do informacji geologicznej. Interesujące jest również różnorodne i dostosowane do potrzeb podejście dotyczące roli stanowych służb geologicznych oraz szeroko zakrojona współpraca z innymi ośrodkami naukowymi. Widać dużą otwartość i chęć wsparcia podmiotów prywatnych inwestujących w górnictwo.
Zebrana wiedza i wymiana doświadczeń podczas spotkań z przedstawicielami stanowych służb i ministerstw zostaną teraz dokładnie przeanalizowane w kontekście możliwych, przyszłych zmian i zastosowania praktycznych rozwiązań na polskim gruncie. Z pewnością w ramach rozwoju naszych systemów współpracy z przemysłem można wykorzystać wiele z rozwiązań, które są stosowane w Australii, od podejścia i sposobu udostępniania informacji geologicznej po przygotowywanie materiałów informacyjnych, jak i świadczenia eksperckie.
Tekst i zdjęcia: Anna Dąbrowska, Aleksandra Czul, Joanna Roszkowska-Remin, Wiktoria Brzezińska-Paciorek, Agata Fudała
