W dniach 6-8 listopada 2024 r. aktywny udział w XXXIII Konferencji pn. „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi” wzięła delegacja Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB z dyrektorem Instytutu na czele. Wydarzenie zorganizował Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Tym razem konferencja zgromadziła około 180 uczestników reprezentujących administrację państwową i samorządową, środowiska naukowe, nadzór górniczy oraz firmy branży górniczej i geologicznej. Podczas dziewięciu sesji tematycznych konferencji wygłoszono łącznie 43 referaty oraz przedstawiono 14 posterów.
Sesję plenarną otworzył Główny Geolog Kraju prof. dr hab. inż. Krzysztof Galos referatem przedstawiającym plan zmian w zakresie kluczowych uwarunkowań pozyskiwania i gospodarowania surowcami mineralnymi, wdrożony na początku 2024 roku w Ministerstwie Klimatu i Środowiska wraz z oceną stopnia jego realizacji.
W dalszej części sesji omawiane były zagadnienia dotyczące planowanych i wdrażanych zmian w zakresie dokumentowania złóż kopalin oraz koncesjonowania działalności poszukiwawczo-rozpoznawczej i wydobywczej w Polsce, a także projektowanych zmian w ustawie Prawo geologiczne i górnicze w aspekcie poprawy warunków działania branży geologicznej i górniczej w Polsce.
W trakcie kolejnych konferencyjnych sesji poruszana była tematyka krajowego i zagranicznego potencjału surowcowego (m.in. rud miedzi i srebra, węglowodorów, wodoru, surowców mineralnych, soli kamiennej i pierwiastków krytycznych), implementacji Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie ustanowienia ram na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych oraz jej wpływ na kształtowanie się Polityki Surowcowej Państwa, wdrożenia Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie redukcji metanu w sektorze energetycznym czy roli dokumentacji geologicznej w ochronie złóż.
Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy reprezentowali: prof. dr hab. Krzysztof Szamałek – dyrektor PIG-PIB, dr Olimpia Kozłowska – zastępca dyrektora ds. państwowej służby geologicznej, prof. dr hab. Stanisław Mikulski – zastępca dyrektora ds. naukowych i wsparcia naukowego państwowej służby geologicznej oraz dr Janusz Jureczka – dyrektor Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB w Sosnowcu, a także liczne grono pracowników Instytutu, m.in. z Warszawy, Krakowa i Sosnowca.
Podczas konferencji dyrektor PIG-PIB prof. dr hab. Krzysztof Szamałek wygłosił referat pt. „Co powinniśmy wiedzieć o rynku usług geologicznych w Polsce?”, w którym zwrócił uwagę na brak wiarygodnych analitycznych prac oceniających ten rynek w całości, trudności z naborem kandydatów na studia o profilu geologicznym i problemem funkcjonowania prac geologicznych w przyszłości bez wykwalifikowanej kadry. Konkludując stwierdził, iż niezbędnym jest wykonanie rzetelnych analiz dla funkcjonowania rynku usług geologicznych w aspekcie potrzeb administracji geologicznej szczebla krajowego, wojewódzkiego i powiatowego oraz innych interesariuszy zaangażowanych w prace geologiczne. Będzie to korzystne dla przyszłości branży geologicznej na rynku pracy.
Prof. dr hab. Krzysztof Szamałek podczas wygłaszania referatu
Referat „Rola Państwowej Służby Geologicznej w realizacji celów Polityki Surowcowej Państwa 2050” (opracowany wspólnie z dr. Sławomirem Mazurkiem i mgr. Marcinem Szuflickim) przedstawiła dr Olimpia Kozłowska. W wystąpieniu zwróciła uwagę, że państwowa służba geologiczna realizuje zadania wskazane ustawą Prawo geologiczne i górnicze oraz ustawą Prawo Wodne uwzględniając cele Polityki Surowcowej Państwa. W ramach działalności PSG ukierunkowuje zadania m.in. na wyznaczanie obszarów cennych surowcowo i ich waloryzację ilościowo-jakościową. Dr Olimpia Kozłowska podkreśliła, że widzi potrzebę uwzględnienia w obszarach zadań priorytetowych działań edukacyjnych dla społeczności i przyszłych inwestorów oraz wsparcie formalno-prawne dla interesariuszy branży górniczej.
Dr Olimpia Kozłowska podczas wygłaszania referatu
Prof. dr hab. Stanisław Mikulski w referacie „Wstępna ocena perspektyw złożowych występowania pierwiastków krytycznych w wybranych formacjach metalogenicznych w Polsce” przedstawił potencjał formacji metalogenicznych w zakresie możliwości udokumentowania złożowych zasobów surowców krytycznych w aspekcie Rozporządzenia Komisji Europejskiej dotyczącego wykazu surowców krytycznych i strategicznych.
Prof. dr hab. Stanisław Mikulski podczas IX sesji XXXIII Konferencji
Dr Janusz Jureczka w wystąpieniu na temat emisji metanu z polskich kopalń węgla w świetle rozporządzenia metanowego UE skupił się na omówieniu wdrożenia i stosowaniu obowiązującego Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie redukcji metanu w sektorze energetycznym, które nakłada na podmioty branży górniczej szereg obowiązków związanych z ograniczaniem emisji metanu w Polsce. Przedstawił problemy branży górniczej w odniesieniu do monitorowania i raportowania wielkości emisji metanu nie tylko z czynnych zakładów górniczych węgla kamiennego, ale również z kopalń zamkniętych i zlikwidowanych.
Dr Janusz Jureczka podczas prezentowania referatu
Pracownicy PIG-PIB aktywnie włączyli się w obrady konferencji i, oprócz wspomnianych, przedstawili kilka referatów:
- A. Czul, W. Brzezińska-Paciorek, K. Dąbroś, M. Sokołowski – Analiza dochodów budżetu państwa z tytułu rozporządzania prawem do informacji geologicznej za wynagrodzeniem;
- J. Fajfer, M. Rolka, P. Kostrz-Sikora – Per aspera ad intellegentia artificialis – teoria i praktyka wykorzystania metod uczenia maszynowego na przykładzie hałd wydobywczych i przeróbczych po eksploatacji rud żelaza w rejonie częstochowskim;
- J. Hadro, J. Jureczka – Rekomendacje zmian legislacyjnych dla dokumentowania, klasyfikowania i wykazywania zasobów złóż węglowodorów;
- S. Mazurek, K. Sobień – Poszukiwania złóż grafitu w Polsce, stan prac Państwowej Służby Geologicznej;
- S. Wołkowicz – Rwanda – partner dla Polski: potencjał surowcowy, surowce odpadowe, geozagrożenia.
Ponadto pracownicy z Oddziału Karpackiego w Krakowie: dr inż. Grażyna Stańczak, dr inż. Piotr Lenik, dr inż. Jakub Bazarnik przygotowali poster pt. "Analiza przestrzenna danych geochemicznych z użyciem Empirycznego Krigingu Bayesowskiego – studium dla obszaru Szczawnica–Dzwonkówka".
Przedstawiciele Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB podczas konferencji (od lewej): dr Janusz Jureczka, dr Joanna Fajfer, mgr inż. Jerzy Hadro oraz mgr Grzegorz Suszka)
Materiały konferencyjne (książka abstraktów) dostępna jest pod adresem: https://konferencja-aktualia.min-pan.krakow.pl/materialy.
Tekst: Joanna Fajfer
Zdjęcia: Joanna Fajfer, Kamila Andrzejewska, Kamila Broda
Udział pracowników PIG-PIB został zorganizowany w ramach zadania „Współpraca krajowa w zakresie geologii i promocja działań państwowej służby geologicznej w latach 2024–2026” i sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
