W dniach 22–24 kwietnia 2025 r. w Madrycie odbyło się doroczne spotkanie Grupy Roboczej ds. Skutków Eksploatacji Osadów Morskich na Ekosystem Morski (Working Group on the Effects of Extraction of Marine Sediments on the Marine Ecosystem – WGEXT), działającej w ramach Międzynarodowej Rady Badań Morza (The International Council for the Exploration of the Sea – ICES). Gospodarzem wydarzenia było hiszpańskie Ministerstwo ds. Przemian Ekologicznych i Wyzwań Demograficznych (Ministerio para la Transición Ecológica y el Reto Demográfico).
W spotkaniu wzięło udział 25 uczestników (stacjonarnie i w formie zdalnej), reprezentujących m.in. Hiszpanię, Danię, Wielką Brytanię, Holandię, Belgię, Francję, Szwajcarię, Islandię oraz Stany Zjednoczone. Państwowy Instytut Geologiczny - PIB reprezentowała Kamila Wirkus z Oddziału Geologii Morza w Gdańsku.
Celem grupy WGEXT jest gromadzenie, harmonizacja i ocena danych dotyczących wydobycia osadów morskich, a także zasobów i siedlisk morskich, zmian w systemach prawnych poszczególnych państw oraz projektów badawczych ważnych dla oceny skutków eksploatacji na środowisko. ICES jest międzynarodową organizacją założoną w 1902 r. w celu badania zasobów morskich północnego Atlantyku i mórz przyległych.
Podczas obrad omawiano aktualne dane i zagadnienia związane z eksploatacją kruszyw z obszarów morskich państw członkowskich grupy. Przedstawiono krajowe tendencje w wydobyciu surowców oraz przeanalizowano różnice w przepisach prawnych obowiązujących w poszczególnych krajach. Istotne miejsce w dyskusjach zajęły tematy dotyczące monitoringu środowiska morskiego oraz współpracy z regionalnymi organizacjami ochrony środowiska morskiego – OSPAR i HELCOM.
Wśród omawianych zagadnień znalazły się również:
- wpływ wydobycia piasku na funkcjonowanie ekosystemów morskich,
- wykorzystanie danych AIS do monitorowania eksploatacji piasku w belgijskiej części Morza Północnego,
- aktualizacja narzędzia „Sand Watch” oraz innych systemów monitorujących,
- śledzenie pogłębiania dna przy pomocy systemów AIS,
- prezentacja metodycznego przewodnika do modelowania hydrodynamicznego i hydro-sedymentacyjnego w kontekście oceny wpływu wydobycia na ewolucję linii brzegowej,
- postępy w realizacji projektu OR ELSE (Operational Recommendations for Ecosystem-based Sand Extraction),
- plan manipulacji osadami dennymi w wyrobisku mający na celu poprawę warunków siedliskowych dla skorupiaków,
- prezentacja dotycząca odbudowy środowiska po intensywnej eksploatacji surowców morskich.
Ciekawym punktem programu była sesja terenowa, podczas której uczestnicy odwiedzili Centrum Badań i Eksperymentów Budownictwa i Portów (CEDEX). W ramach wizyty zaprezentowano symulację podejścia do portu w różnych warunkach pogodowych oraz eksperymenty prowadzone w hali modelowej, gdzie w skali 1:100 testowane są m.in. hiszpańskie konstrukcje portowe i umocnienia brzegowe.
Spotkanie WGEXT w Madrycie stanowiło istotną platformę wymiany doświadczeń i wiedzy w zakresie racjonalnego i zrównoważonego wykorzystania zasobów morskich oraz ochrony ekosystemów przybrzeżnych.
Strona internetowa Working Group on the Effects of Extraction of Marine Sediments on the Marine Ecosystem WGEXT: https://www.ices.dk/community/groups/pages/wgext.aspx
Tekst i zdjęcia: Kamila Wirkus
