W dniach 5–8 maja 2025 r. w Kopenhadze odbyła się jubileuszowa konferencja Geoscience Information Consortium (GIC) — międzynarodowego konsorcjum zrzeszającego służby i instytucje geologiczne z całego świata. Głównym celem GIC jest wymiana doświadczeń w zakresie strategii rozwoju systemów geologicznych oraz szeroko pojętej geoinformacji. W tegorocznej edycji udział wzięli przedstawiciele służb geologicznych z kilkudziesięciu państw, w tym z Polski.
Jak co roku uczestnicy konferencji przedstawili tzw. raporty narodowe, w których podsumowali osiągnięcia, wyzwania oraz kluczowe inicjatywy w zakresie geoinformacji w swoich krajach. Państwowy Instytut Geologiczny – PIB (PIG-PIB) reprezentowany był przez Katarzynę Jóźwik z Zakładu Kartografii Geologicznej, która zaprezentowała polski raport narodowy. Raport przygotował zespół w składzie: zastępca dyrektora ds. państwowej służby geologicznej dr Olimpia Kozłowska, Katarzyna Jóźwik, Wojciech Paciura oraz Piotr Gałkowski.
Uczestnicy spotkania w Kopenhadze
W raporcie przedstawiono m.in. osiągnięcia PIG-PIB w zakresie modernizacji kluczowych systemów, wdrażania wspólnej infrastruktury GIS, poprawy jakości i dostępności danych, a także omówiono bieżące problemy oraz plany na przyszłość. Przedstawiono projekt Wspólnej Platformy Kartografii Geologicznej (WPKG), podkreślając jego rolę jako centralnego punktu dostępowego do danych kartograficznych, a także zwracając uwagę na funkcjonalności oraz anglojęzyczną wersję aplikacji do zarządzania cyfrowym repozytorium WPKG.
Katarzyna Jóźwik prezentuje raport narodowy
Wśród najbardziej interesujących tematów omawianych na konferencji znalazły się:
- kampania duńskiej służby geologicznej promująca generatywną sztuczną inteligencję (generative AI), obejmująca ankiety, warsztaty, inicjatywy wymiany wiedzy, badania nad wewnętrznym modelem GPT oraz katalog propozycji projektów z wykorzystaniem AI;
- zastosowania AI, takie jak automatyczne dostosowanie układu graficznego map do potrzeb użytkownika, generowanie metadanych zgodnych z ISO 19115, identyfikacja obiektów geologicznych na podstawie obrazów (GeoAI), ekstrakcja informacji z historycznych opracowań czy konwersja próbek i danych opisowych do danych ilościowych na potrzeby modelowania;
- strategia AI brytyjskiej służby geologicznej, zakładająca m.in. przejrzystość i powtarzalność wyników, etyczne wykorzystanie AI oraz zwiększanie produktywności przy uwzględnieniu efektywności energetycznej;
- zaawansowane wykorzystanie generatywnej AI do tworzenia map w Chinach oraz rosnące zastosowanie AI w innych krajach w kontekście mapowania i przewidywania występowania surowców krytycznych;
- krajowe i regionalne inicjatywy mające na celu uporządkowanie i zwiększenie dostępności danych o surowcach mineralnych;
- problematyka zapewnienia dostępu do zweryfikowanych, zaufanych danych („trusted data”), w tym rozwój rządowych platform;
- rozwój portali geologicznych w różnych krajach;
- wprowadzanie mechanizmów umożliwiających aktualizację danych geologicznych przez inne organy administracyjne;
- tworzenie systemów inwentaryzacji danych oraz strategii zarządzania nimi w całym cyklu życia, z uwzględnieniem długotrwałego przechowywania i udostępniania.
Wśród kluczowych problemów zidentyfikowanych przez uczestników konferencji znalazły się:
- starzejąca się kadra i brak napływu młodych, wykwalifikowanych pracowników;
- trudności we wdrożeniu zasad FAIR (skrót od pierwszych liter angielskich słów: Findable - dane powinny być łatwe do odnalezienia, Accessible - dane powinny być dostępne, Interoperable - dane powinny być interoperacyjne, czyli możliwe do wykorzystania w różnych systemach i aplikacjach, Reusable - dane powinny być możliwe do ponownego użycia w innych badaniach);
- wzrost zagrożeń cybernetycznych;
- wpływ polityki rządowej na strukturę i budżet organizacji, prowadzący do braku stabilności.
Podczas konferencji dokonano także wyboru nowego Sekretarza Generalnego GIC — stanowisko to objął David Lescinsky z Geoscience Australia, zastępując Jasnę Sinigoj.
Zwieńczeniem wydarzenia była wycieczka terenowa na wschodnie wybrzeże wyspy Zelandia, gdzie znajduje się klif Stevns Klint — jedno z najlepiej zachowanych na świecie miejsc ukazujących warstwę przejściową między erą mezozoiczną (kreda) a kenozoiczną (paleogen). Warstwa ta, bogata w iryd związany z uderzeniem asteroidy, które doprowadziło do masowego wymierania, jest kluczowa dla badań nad granicą kreda–paleogen (K–Pg). Ze względu na swoje znaczenie naukowe Stevns Klint od 2014 r. znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Uczestnicy spotkania podczas wycieczki terenowej na klif Stevns Klint
Klif Stevns Klint
Tekst i zdjęcia: Katarzyna Jóźwik
