15 maja 2025 r. w Instytucie Dziedzictwa i Dialogu – Łaźnia Moszczenica w Jastrzębiu-Zdroju, znanym również jako „Carbonarium”, odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Europejski węgiel w okresie transformacji: Od przemysłowej legendy do najnowocześniejszych badań dla przyszłości”. Wydarzenie poświęcone było przyszłości regionów węglowych w kontekście sprawiedliwej transformacji i zrównoważonego rozwoju. Konferencja zgromadziła decydentów z Komisji Europejskiej, ministrów, parlamentarzystów, przedstawicieli władz samorządowych, sektora wydobywczego, naukowców oraz partnerów projektowych z całej Unii Europejskiej.
Organizatorami wydarzenia były Europejskie Stowarzyszenie Węgla Kamiennego i Brunatnego (EURACOAL) oraz Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych (REA), przy współudziale Międzynarodowego Centrum Doskonałości w zakresie Metanu z Kopalń Węgla (ICE-CMM Poland). Gospodarzem wydarzenia była Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. Konferencja odbyła się w ramach Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej, pod patronatem Ministerstwa Przemysłu oraz Komisji Europejskiej.
Uczestnicy wydarzenia
W pierwszym rzędzie, druga od lewej Minister Przemysłu, prof. Marzena Czarnecka, trzeci od lewej dr Janusz Jureczka z Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB
Głównym celem konferencji było przedstawienie wpływu projektów wspieranych przez Fundusz Badawczy Węgla i Stali (Research Fund for Coal and Steel - RFCS) na proces sprawiedliwej transformacji europejskich regionów węglowych. Ważnym punktem dyskusji były również wyzwania wynikające z nowego rozporządzenia metanowego UE (2024/1787), które znacząco zmienia podejście do redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorze wydobywczym.
Zebranych uczestników powitał Ryszard Janta, Prezes Zarządu Jastrzębskiej Spółki Węglowej. W gronie mówców znaleźli się również:
- prof. Marzena Czarnecka, Minister Przemysłu,
- Marc Lemaître, Dyrektor Generalny ds. Badań i Innowacji Komisji Europejskiej,
- Marc Tachelet, Dyrektor Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA),
- Leszek Pietraszek, Wicemarszałek Województwa Śląskiego,
- prof. Alicja Krzemień, Prezes EURACOAL.
Prof. Alicja Krzemień, Prezes Europejskiego Stowarzyszenia Węgla Kamiennego i Brunatnego EURACOAL
Minister Przemysłu, prof. Marzena Czarnecka, w swoim przemówieniu podkreśliła potrzebę odpowiedzialnego przeprowadzenia transformacji w regionie Śląska:
„Transformacja dzieje się tu i teraz – jesteśmy w jej trakcie, ale jednocześnie mamy świadomość, że to proces, który wciąż jest przed nami. Nie uciekamy od tego wyzwania. Wiemy jednak, że musi się ono dokonać w sposób odpowiedzialny – tak, by nie doprowadzić do katastrofalnej sytuacji w regionie. Dlatego zrobimy wszystko, by obecna transformacja była sprawiedliwa, dobrze przygotowana i przede wszystkim – by służyła ludziom” – powiedziała minister podczas konferencji.
Minister Przemysłu prof. Marzena Czarnecka
Szczególnie istotną część konferencji stanowiły panele poświęcone prezentacji projektów finansowanych przez RFCS. Duże zainteresowanie wzbudziły zwłaszcza inicjatywy związane z redukcją emisji metanu, takie jak:
- Reduction of methane emissions from post mining goafs to minimise their inflow into Ventilation Air Methane (REM),
- Methane to Hydrogen Conversion for Emission Reduction and Energy Generation (METH2GEN).
W obu tych projektach aktywnie uczestniczy Oddział Górnośląski PIG-PIB w Sosnowcu. Równie ważnym obszarem dyskusji były działania związane z rekultywacją terenów pogórniczych, prezentowane w ramach projektów takich jak GreenJOBS, RECOVERY oraz GI-MINE, które pokazują, jak dawny przemysł ciężki może stać się fundamentem nowej, zielonej gospodarki.
REM – wspólny projekt GIG-PIB, JSW SA, INiG-PIB, PIG-PIB, UNIOVI (Hiszpania) oraz INSEMEX (Rumunia)
Przedstawiono również priorytety Unii Europejskiej w zakresie wsparcia regionów węglowych oraz plany uruchomienia nowych konkursów RFCS, w tym tzw. Big-Ticket Call na lata 2025–2026, dedykowanych dużym, przełomowym projektom badawczo-rozwojowym.
Pracownicy Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB uczestniczący w konferencji z prezes EURACOAL prof. Alicją Krzemień
Przedstawiciele Prezydium Międzynarodowego Centrum Doskonałości ds. Metanu z Kopalń Węgla (ICE-CMM Poland). Pierwszy z prawej - dr Janusz Jureczka z PIG-PIB
Galeria zdjęć
Tekst: Katarzyna Strzemińska
Zdjęcia: K. Strzemińska, D. Lach JSW SA, A. Wrana, M. Rolka
