Paweł Edmund Strzelecki urodził się 20 lipca 1797 roku w Poznańskiem. Na wschodzie kraju przez kilka lat zarządzał wielkimi majątkami księcia Franciszka Sapiehy zbierając kapitał na swe zamierzone podróże. F. Sapieha zmarł w 1829 r. i zapisał Strzeleckiemu testamentem wielki majątek, co pozwoliło mu na późniejsze wieloletnie podróże po całym świecie. W 1829 r. Strzelecki wyjechał do Petersburga, następnie do Francji, a w 1830 r. odbył podróż do Afryki. W 1831 r. przybył do Anglii, gdzie przez trzy lata zgłębiał nauki geologiczne, co stanowiło podstawę dla późniejszych samodzielnych obserwacji i badań. Stąd odbywał podróże po Europie, tj. do Włoch, Francji i Szwajcarii. Obok mineralogii i petrografii oraz hydrologii Strzelecki zajmował się zagadnieniami z zakresu antropologii, etnografii, botaniki i zoologii oraz agronomii. W 1834 r. opuszcza Anglię i udaje się do Ameryki Północnej gdzie przez półtora roku prowadzi badania geologiczne i mineralogiczne w górskich obszarach Appalachów oraz agrobiologiczne w stanach: Wirginia, Maryland, Nowy Jork, Illinois i Ohio. W Kanadzie kontynuuje badania geologiczne w prowincjach: Ontario i Quebec oraz w okolicach Wielkich Jezior Kanadyjskich gdzie odkrył złoże rud miedzi. Podróże po Ameryce Południowej objęły Brazylię, Argentynę i Chile gdzie zapoznał się z geologią złóż surowców mineralnych (złoto, diamenty, kamienie szlachetne). Odbył tu interesujący rejs rzekami Rio Grande, Parana i La Plata.

1836 - Przebywając w Argentynie i Chile zwiedził okręg górniczy Los Bronces i pustynię Atacama, a w prowincjach zachodniego Meksyku badał występujące tam wulkany. W Brazylii (Minas Gerais), Urugwaju prowadzi badania geologiczne.

1839 styczeń - kwiecień; przebywa na Nowej Zelandii, gdzie zawinął w styczniu do miasta Kororāreka (obecnie Russell). Przeprowadził wtedy tam pierwsze w historii wyspy pionierskie badania geologiczne między zatokami Bay of Islands a Hokianga Harbour.

W kwietniu 1839 na pokładzie barku „Justine” przypływa do Port Jackson - Sydney, a w sierpniu rusza na pierwszą 3-mieięczną wyprawę badawczą. Odkrycie w październiku złota i srebra w okolicach Bathurst oraz w dolinie Clwydd zostaje utajnione na prośbę ówczesnego gubernatora.

W 1840 r. w Alpach Australijskich zdobył najwyższy szczyt, któremu nadał nazwę Góry Kościuszki (Townsend Mount).

W 1841 r. popłynął na Tasmanię, gdzie w Launceston zakłada laboratorium i do 1843 roku prowadził systematyczne badania geologiczne, odkrywając w okolicach Ben Lomond istnienie złóż węgla kamiennego i rudy miedzi. 

W kwietniu 1843 r. z powodu złego stanu zdrowia opuszcza Australię i wraca na stałe do Anglii, gdzie pozostał do końca życia jako obywatel brytyjski.

W 1845 r. opublikował w Londynie dzieło pt. "Nowa Południowa Walia" (Physical description of South Wales and Van Diemens Land). Dzieło to osiągnęło światową sławę w geografii, za które otrzymał złoty medal Royal Geographical Society.

W 1846 r. Królewskie Towarzystwo Geograficzne w Londynie wyróżniło Pawła Edmunda Strzeleckiego odznaczeniem "Gold Founders Medal" za jego działalność odkrywczą i naukową.

W 1853 r. P. E. Strzelecki dostąpił wielkiego zaszczytu uzyskując członkostwo Royal Society of London jako trzeci Polak obok Heweliusza i Jana Breyne'a.

W 1860 r. Strzelecki został wyróżniony tytułem doktora honoris causa (Honorowy Stopień Doktora Prawa Cywilnego) na Uniwersytecie Oxfordzkim za zasługi przy badaniu kontynentu australijskiego.

Brytyjska Królowa Wiktoria dwukrotnie udekorowała Go Komandorią Orderu Imperium Brytyjskiego oraz Komandorią Orderu św. Michała i św. Jerzego.

Jego imieniem nazwano pasmo górskie w południowo-wschodniej Australii w stanie Wiktoria, rzekę okresową oraz górę w środkowej części Australii w Paśmie Murchisona.

Paweł Edmund Strzelecki zmarł 6 października 1873 roku.

Opracowali: Zbigniew Werner i Zdzisław Leliwa

Źródła:

Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna . Wydawnictwa GUTENBERGA, tom 16;

• K. Maślankiewicz – Badania geologiczne Pawła Edmunda Strzeleckiego (1797-1873). Przegląd Geologiczny, Nr 6, 1976;
• Jerzy Twarogowski – Poczet wielkich geologów. Warszawa, 1974;
• mtkosciuszko.org.au