Feliks Drzewiński

Feliks DrzewińskiJednym ze znakomitszych propagatorów i popularyzatorów nauki w Polsce w XIX wieku był Feliks Drzewiński. Urodzony w 1788 roku, pochodził z Wołynia. Studia swe odbywał na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie otrzymał tytuł doktora filozofii. Od 1.IX.1813 roku wykładał mineralogię. W r. 1816, zostawszy adiunktem, wydał własnym kosztem przeszło 600 stronic liczący podręcznik mineralogii nagrodzony przez Uniwersytet. W r. 1817, wysłany przez Uniwersytet do Paryża, studiował tam wyłącznie fizykę, a jednocześnie zakupywał z sum uniwersyteckich przyrządy fizyczne i książki. Powróciwszy do Wilna w r. 1819, przywiózł 20 przyrządów i 110 dzieł z dziedziny fizyki dla gabinetu fizycznego oraz 35 minerałów dla gabinetu mineralogicznego. W r. 1819 objął katedrę fizyki w Uniwersytecie Wileńskim jako adiunkt.

W r. 1823 wydał podręcznik uniwersytecki fizyki doświadczalnej, o którym Stanisław Kramsztyk napisał w Wielkiej Encyklopedii Ilustrowanej, iż "posiada on istotne zalety i jest niewątpliwie najlepszym i najważniejszym podręcznikiem polskim fizyki w pierwszej połowie XIX stulecia i daje wyborny obraz ówczesnego całokształtu nauki, przy czym zaleca się też jasnością wykładu i pięknością języka." Drzewiński pisał dobre podręczniki, lecz nie miał talentu ustnego wykładania. Wykłady jego były nieudane. Jak wspominali jego uczniowie, profesor słabo wykładał, jąkał się, mylił, doświadczenia pokazowe robił niezręcznie, a matematykę miał bardzo słabo opanowaną. Jednak dzięki swym podręcznikom oddał nauce polskiej nieocenione usługi. Oddał je także jednej z nauk geologicznych - mineralogii, która była jeszcze w powijakach, publikując podręcznik do tej nauki.

W r. 1824 został profesorem zwyczajnym. W następnym roku wydał aż trzy podręczniki. Napisał kilka rozpraw popularno-naukowych. Był profesorem aż do zamknięcia Uniwersytetu Wileńskiego w r. 1831. Gdy w następnym roku została w Wilnie otwarta Akademia Medyko-Chirurgiczna, Drzewiński został w niej profesorem. Wykładał fizykę 3 razy tygodniowo po półtorej godziny, lecz już nie po polsku, jak w uniwersytecie, lecz z początku po łacinie, a potem po rosyjsku. Gdy w r. 1840 zostały w Akademii zwinięte pierwsze trzy kursy, Drzewiński, który wykładał na pierwszym, przeszedł na emeryturę. Zamieszkał później w Moskwie, gdzie umarł. Poczet publikacji Drzewińskiego jest następujący:

Początki mineralogii podług Wernera dla słuchaczów akademickich,, Wil. 1816, s. VII i 611;O fenomenach elektromagnetycznych, "Dziennik Wileński" 1822;O polaryzacji światła, tamże 1822;Kurs roczny fizyki experymentalnej w Ces. Uniw. Wileńskim, czwarty rok publicznie wykładany, Wil. 1823, s. 500;O kamieniach meteorycznych i przyczynach mogących je tworzyć. Rozprawa odczytana 15 IX 1825 na publicznym posiedzeniu Uniwersytetu Wileńskiego, "Dziennik Wileński" 1825;Fizyka dla szkół powiatowych, Wil. 1825, s. 155;Fizyka dla gimnazjów na klasę drugą, Wil. 1925, s. 309;Fizyka dla gimnazjów na klasę trzecią, Wil. 1825, s. 229;Geografia fizyczna z dzieła astronoma obserwatora w Imper. Wileńskim Uniwersytecie Jana Śniadeckiego oraz Gnomonika z drugiego wydania dzieła J. Mollet, prof. fizyki w Lionie, wyjęte dla gimnazjum na klasę czwartą, Wil. 1825, s. 152;Atmosferologia (dzieło napisane w języku łacińskim, przełożone na język rosyjski przez Prawickiego, zostało wydrukowane w Charkowie w r. 1833);

Opracowała: Halina Urban

Źródła:

  • Adam Wrzosek - Polski Słownik Biograficzny, tom 5, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Kraków 1939 - 1946;
  • Jerzy Twarogowski - Poczet wielkich geologów, Warszawa, 1974;