Walery Goetel

Walery GoetelWalery Goetel, syn kolejarza, urodził się 14 kwietnia 1889 roku w Suchej Beskidzkiej. Mając 13 lat udzielał już korepetycji. Po ukończeniu gimnazjum im. Nowodworskiego w Krakowie podjął studia geologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Filozoficznym.

W latach 1910 - 1912 kontynuuje studia na Uniwersytecie w Wiedniu. W 1912r. uczestniczy w wyprawie geologicznej na Kaukaz. Mając 23 lata, w 1913r. uzyskuje stopień doktora, na podstawie rozprawy na temat utworów retyckich serii reglowej Tatr.

W latach 1913 - 1914 pełni obowiązki zastępcy asystenta w Gabinecie Geologicznym UJ a od 1915 do 30.VI.1920 asystenta rzeczywistego. W 1918 habilituje się na UJ przedstawiając pracę na temat: "Die rhatische Stufe und der unerste Lias der subtatrischen Zone in der Tatra".

Od czerwca 1918 r. uzyskuje tytuł tzw. docenta prywatnego, zatwierdzonego przez ministerstwo w Wiedniu.

W 1920 r. zostaje mianowany przez Naczelnika Państwa profesorem nadzwyczajnym geologii i paleontologii a mając 32 lata, w 1923r. uzyskuje tytuł profesora zwyczajnego. Kieruje Katedrą Geologii Ogólnej Akademii Górniczej w Krakowie a od 1925 Zakładem Geologii Ogólnej.

W latach 1923 - 1929 bierze udział w Kongresie Geologicznym w Brukseli (1923), Egipcie (1924), Hiszpanii (1929); w ekspedycji geologicznej na centralną Islandię (1927); w wycieczce naukowej do Francji (1928); w Międzynarodowym Kongresie Geologicznym w Południowej Afryce i w wyprawie od Capetown przez Rodezję, Tanganikę do Aleksandrii. Dalsze wycieczki geologiczne to: Jugosławia, Francja, Norwegia, Indie Holenderskie, Węgry, Bułgaria, Szwajcaria i Holandia, Zw.Radziecki, Szwecja, Czechosłowacja, Grecja, NRD, NRF, Anglia, Ameryka.

W 1929 r. obejmuje stanowisko prodziekana a od 2.VI.1930 do 1934 dziekana Wydziału Górniczego AG.

W latach 1924 - 1938 jest kuratorem Stowarzyszenia Studentów Akademii Górniczej. W 1938 r. obejmuje stanowisko prorektora a od 1939 rektora AG. W 1940r. z Jego inicjatywy została otwarta Techniczna Szkoła Górniczo-Hutniczo-Miernicza w Krakowie, której był dyrektorem. Skupiała ona część kadry naukowo-dydaktycznej AG i dzięki istnieniu tej szkoły ocalała część majątku, biblioteki i zbiory uczelni oraz prowadzone było tam również tajne nauczanie na szczeblu akademickim.

W 1944 r. W.Goetel wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego.

W październiku 1945 r. brał udział w Międzynarodowej Konferencji Wielkiej Trójki w Poczdamie jako ekspert.

Po II Wojnie Światowej, dzień 16 kwietnia 1945 r. jest początkiem roku akademickiego AG. Rektorem tej uczelni był nadal W.Goetel aż do 1950 roku. W latach 1946 - 1957 W.Goetel jest członkiem Rady Naczelnej Stronnictwa Demokratycznego a w latach 1946 - 1951 posłem do Krajowej Rady Narodowej. W 1952r. powołany zostaje Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy AG w ramach którego W.Goetel kieruje zespołem Katedr tj. Geologii Ogólnej I i II oraz Geologii na UJ.

W 1953 r. W.Goetel obejmuje przewodnictwo Stowarzyszenia Wychowanków AG a w 1955 staje się członkiem honorowym Stowarzyszenia.

W 1958 r. wygłasza referat na Światowym Kongresie Komitetów Obrońców Pokoju w Sztokholmie o problematyce surowców mineralnych i jej związku z walką o pokój.

W 1959 r. na XXXII Zjeździe Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Zakopanem zostaje powołany na członka honorowego tego Towarzystwa.

W 1960 r. W.Goetel otrzymuje tytuł doktora honoris causa AGH. W tymże roku przechodzi na emeryturę. Tytuł honoris causa nadają Mu również Akademia Górnicza w Ostrawie (1950) i Politechnika Krakowska (1970).

W 1963 r. W.Goetel organizuje seminarium pt. "Zagadnienia Ochrony Zasobów Przyrody i Zabezpieczenia Trwałości Użytkowania Zasobów". Jest twórcą nowej gałęzi nauki: "Sozologii", która łączy w sobie problematykę ochrony przyrody z racjonalnym użytkowaniem jej zasobów.

W. Goetel jest autorem wielu prac geologicznych i paleontologicznych dotyczących głównie Tatr; był On organizatorem badań i systematycznych zdjęć geologicznych w Tatrach, jest zasłużonym pionierem idei zakładania parków narodowych w Polsce.

Nie sposób wyliczyć wszystkich rodzajów działalności W.Goetla a to jako przewodniczącego, członka zarządu, honorowego członka, eksperta, kierownika itp. Niektóre z nich to: Prezes Zarządu Głównego Towarzystwa Tatrzańskiego (1935-1939), Członek Prezydium Asocjacji Słowackich Towarzystw Turystycznych (1931-1939), Członek Rzeczywisty PAN, Członek Honorowy Towarzystwa Geologicznego w Wiedniu, Członek Amerykańskiego Towarzystwa Geograficznego, Członek Zagraniczny Węgierskiego Towarzystwa Geologicznego, Przewodniczący Komitetu: Nauk Geologicznych PAN, Ochrony Wód PAN, Ochrony Przyrody i jej Zasobów PAN, Przewodniczący Komisji Wodnej i Surowcowej PAN, Przewodniczący Towarzystwa Polsko-Austryjackiego, Współorganizator Akademickiego Związku Sportowego (AZS).

W. Goetel wyróżniony był wieloma odznaczeniami i nagrodami, z których niektóre należy wymienić: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Polonia Restituta, Sztandar Pracy I Klasy, Krzyż Grunwaldzki II Klasy, Złoty Krzyż Zasługi (cztery razy), Komandoria Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja), Komandoria Orderu Sawy (Jugosławia), Komandoria Orderu Corona d` Italia (Włochy), Krzyż Oficerski Legii Honorowej (Francja), Medal Van Tienhofena (najwyższe odznaczenie od Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i jej Zasobów), poza tym 50 odznak i wyróżnień organizacji sportowych i turystycznych i 25 odznaczeń od instytucji naukowych krajowych i zagranicznych.

Jego cechy charakteru dzięki którym cieszył się powszechnym uznaniem i sympatią to: pogoda ducha, optymizm, wyrozumiałość, życzliwość, niestrudzona praca i działalność, służenie doświadczeniem i wiedzą.

W. Goetel zmarł dnia 6 listopada 1972 roku w Krakowie i został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim.

Opracował: Zbigniew Werner

Źródła:

  • Walery Goetel (1889-1972), Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Tom XLIII, Zeszyt 4, Kraków 1973;
  • Jerzy Twarogowski - Walery Goetel (14.IV.1889-6.XI.1972), Poczet wielkich geologów, Warszawa 1974;
  • S. Sokołowski - Ze wspomnień o Walerym Goetlu, Przegląd Geologiczny Nr 5, maj 1973;