Julian Niedźwiedzki

Julian Niedźwiedzki Julian Niedźwiedzki urodził się 18.X.1845r. w Przemyślu, w rodzinie ukraińskiej, prawdopodobnie był synem Grzegorza, urzędnika magistrackiego. Ukończył gimnazjum w Przemyślu (1864), po czym w latach 1864-1872 studiował nauki przyrodnicze w uniwersytecie wiedeńskim. W roku 1868 został przyjęty jako wolontariusz do dworskiego mineralogicznego (Hof-Mineralien Kabinet). W r.n. złożył egzamin na nauczyciela szkół gimnazjalnych (z grupy nauk przyrodniczych i matematyczno-fizycznych). W latach 1870 - 1873 był geologiem sekcyjnym Państwowego Zakładu Geologicznego w Wiedniu. Dnia 29.VIII.1873 został mianowany profesorem zwyczajnym Akademii Technicznej (od r. 1877 Szkoły Politechnicznej) we Lwowie. Równocześnie w r. 1882 został prywatnym docentem mineralogii i geologii w Uniwersytecie Lwowskim. Około r. 1887 uzyskał także doktorat filozofii na uniwersytecie w Pradze.

Podczas pracy w Szkole Politechnicznej pełnił trzykrotnie funkcję rektora, był dziekanem Wydziału Chemicznego. Zorganizował tam także Muzeum Mineralogiczne. W roku 188 był przez jedno półrocze profesorem mineralogii przy Uniwersytecie Lwowskim. Z uczelnią tą współpracował także w latach późniejszych., za co Wydział Filozoficzny Uniwersytetu podjął uchwałę nadania Niedżwiedzkiemu tytułu doktora filozofii honoris causa, co ze względów formalnych nie zostało zatwierdzone przez ministerstwo. Dnia 12.XI.1887r. został wybrany członkiem korespondentem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności, a 9.V. 1893 członkiem czynnym. Od r. 1890 był członkiem Komisji Fizjograficznym AU, a od r. 1893 uczestniczył w pracach Komitetu Redakcyjnego "Atlasu geologicznego Galicji".

Należał do członków założycieli Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika (1875). Na pierwszym walnym zebraniu został wybrany do Zarządu, w którym pozostał do r. 1909 (w tym przez 14 lat był wiceprezesem). W Towarzystwie położył szczególne zasługi jako administrator wydawnictw oraz organizator badań przyrodniczych. W uznaniu zasług położonych dla tej organizacji nadano mu w r. 1899 członkostwo honorowe, a w r. 1909 ofiarowano specjalny zeszyt "Kosmosu", w którym zamieścili swe opracowania najwybitniejsi geologowie Galicji.

Julian Niedźwiedzki był przez wiele lat członkiem Krajowej Rady Górniczej przy Wydziale Krajowym. Opublikował ponad 100 opracowań o poważnym znaczeniu poznawczym, informacyjnym i popularyzatorskim. Podczas pracy w Wiedniu w latach 1869 - 73 ogłaszał głównie opracowania mineralogiczne na temat okazów pochodzących z kolekcji Zakładu Geologicznego. Podczas pracy we Lwowie zajmował się głównie badaniami geologicznymi północnego brzegu Karpat, ale także mineralogią oraz paleontologią. Prowadził badania geologiczne i paleontologiczne w Karpatach, opisując złoża ropy naftowej w okolicy Gorlic i Żmigrodu, skały egzotyczne w Kruhelu Wielkim koło Przemyśla. Opisał również budowę geologiczną różnych regionów Karpat Wschodnich, a ponadto okolic Krakowa i Lwowa (występowanie wody źródlanej). W latach 1883 - 1894 Julian Niedźwiedzki przeprowadził klasyczne studia nad formacją solną tych terenów. Dzięki niemu wiadomo, że sól tam wydobywana pochodzi z wyschniętego płytkiego zbiornika morskiego. Dowiedzieliśmy się, jaki był zasięg zbiornika, a także, jaki był jego wiek.

W czasie badań przeprowadzonych przez Niedźwiedzkiego nauka polska zyskała dane dotyczące również klimatologii tamtego okresu. Praca znakomitego geologa była kolejnym krokiem w rozwoju nauk geologicznych. W r. 1908 po przejściu na emeryturę ze Szkoły politechnicznej został jej profesorem honorowym, a w r. 1912 otrzymał doktorat rerum technicarum honoris causa. Był odznaczony Orderem Żelaznej Korony III kl.

Julian Niedźwiedzki zmarł 7.I.1918 roku we Lwowie.

Opracowała: Halina Urban

Źródła:

  • Jerzy Twarogowski - Poczet wielkich geologów, Warszawa, 1974;
  • Zbigniew J. Wójcik - Polski Słownik Biograficzny, tom XXII, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Wydawnictwo PAN, 1977;