Minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka, minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek oraz wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk podpisali 13 maja 2021 r. list intencyjny dotyczący pozyskania pływającej jednostki naukowo-badawczej. Celem jest wsparcie działań jednostek nadzorowanych: Państwowego Instytutu Geologicznego, Polskiej Akademii Nauk oraz Akademii Morskiej w Szczecinie, których współpraca wpłynie na efektywne prowadzenie badań oraz rozwoju polskiej nauki.
Minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka zwrócił uwagę, że jednym z celów tej inicjatywy jest pogłębienie wiedzy na temat dna oceanicznego i jego surowców, a także rozwój technologii badawczych. „Dzięki posiadaniu pełnomorskiego statku naukowo-badawczego, Polska będzie miała historyczną możliwość przeprowadzania badań oceanicznych, środowiskowych, geofizycznych. Statek badawczy będzie także istotnym wsparciem dla polskich stacji arktycznych i antarktycznych” – wyjaśnił minister.
Podpisano list intencyjny w sprawie pozyskania pływającej jednostki naukowo-badawczej
Jak podkreślił minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek pozyskanie wielozadaniowego statku jest realizacją polskiej racji stanu, jako silnego gracza na arenie międzynarodowych badań. Podkreślali to także ministrowie w trakcie ubiegłotygodniowego spotkania ministrów nauki ds. badań arktycznych w Tokio.
Zdaniem wiceministra infrastruktury Marka Gróbarczyka pozyskanie statku badawczego pozwoli zrezygnować z kosztownych czarterów okrętów oraz uniezależnić się od ich dostępności. Skorzysta na tym również polski przemysł stoczniowy, który będzie zaangażowany w obsługę tej inicjatywy.
Wiceminister klimatu i środowiska, Główny Geolog Kraju, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa Piotr Dziadzio poinformował, że kluczowa w tym projekcie jest racjonalizacja wydatkowania środków publicznych oraz zapewnienie pewności realizacji zadań, co będzie możliwe dzięki realizacji planowanego przedsięwzięcia przez wskazane w liście instytuty. „Statek będzie prowadził badania zarówno na Morzu Bałtyckim, jak i oceanach. W Polsce brakuje takich jednostek, a zakup statku będzie ważnym krokiem dla rozwoju PIG-PIB, PAN czy Akademii Morskiej, które będą mogły prowadzić badania i szkolić naukowców na własnej, krajowej jednostce. Wzmocni to także naszą pozycję w świecie nauki” – wyjaśnił Główny Geolog Kraju. „Pozyskanie pływającej jednostki naukowo-badawczej, pozwoli też na nawiązanie współpracy i wymianę doświadczenia z zagranicznymi instytucjami naukowo-badawczymi” – dodał.
W trakcie panelu dyskusyjnego głos zabierali dyrektorzy instytucji tworzących inicjatywę pozyskania okrętu: Agnieszka Kruszewska - Zastępca Dyrektora ds. Administracyjnych Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, Krzysztof Otto - Zastępca Dyrektora ds. Technicznych Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk, Wojciech Ślączka - Rektor Akademii Morskiej w Szczecinie, Jan Marcin Węsławski - Dyrektor Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk oraz Mateusz Damrat - Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego. "Geologia morza jest niezwykle ważnym obszarem badań geologicznych i ten kierunek prowadzenia badań dna morskiego jest oczywisty (…). Badania geologii morza wymagają jednostki pływającej, do której będziemy mieli dostęp w dogodnym terminie, w odpowiedniej optymalizacji finansowej" – powiedział dyrektor Damrat podczas konferencji prasowej.
Panel dyskusyjny
Zakup jednostki pływającej jest ważnym krokiem dla zainteresowanych instytucji, które z jednej strony zyskają podstawowe narzędzie dla realizacji badań, a także zwiększą możliwości szkolenia kadry i naukowców. Inicjatywa ta ma na celu zwiększenie potencjału ośrodków naukowo-badawczych oraz wzmocnienie współpracy na płaszczyźnie krajowej i międzynarodowej poprzez kreowanie nowych tematów badawczych. Działania te pozwolą wzmocnić pozycję naszego kraju świecie nauki.
Jednostka wielozadaniowa zostanie wykorzystana do prac badawczo – logistycznych, w tym obsługi stacji polarnych znajdujących się na obu biegunach oraz na potrzeby realizacji zadań wynikających z międzynarodowych zobowiązań, w tym kontraktu z Międzynarodową Organizacją Dna Morskiego na eksplorację polimetalicznych siarczków masywnych w obrębie Grzbietu Śródatlantyckiego.
Zakres wykorzystania jednostki pływającej przez Państwowy Instytut Geologiczny przedstawił Dyrektor PIG-PIB Mateusz Damrat:
"Serdecznie dziękuję, że ten wspólny głos środowiska został wysłuchany i sprawnie zaczynamy zmierzać do tego abyśmy wszyscy znaleźli się na „tym pokładzie”. PIG w najbliższym czasie ma do wykonania zaciągnięte wcześniej zobowiązania w postaci wypełnienia obowiązków koncesyjnych na eksplorację siarczków masywnych na Grzbiecie Środkowoatlantyckim. Według postanowień kontraktu takie badania rozpoznawcze musimy wykonać i taka pływająca jednostka (naukowo-badawcza) jest niezbędna abyśmy mogli się z tego zobowiązania wywiązać. Drugim obszarem jest wyłączna strefa ekonomiczna Bałtyku, gdzie takiej jednostki również brakuje".
Istotnymi argumentami za pozyskaniem odpowiedniej jednostki jest możliwość wydatkowania środków publicznych w kraju i optymalizacja ponoszonych kosztów a także uniezależnienie badań od dostępności statków, na co zwracał uwagę Wiceminister klimatu i środowiska Piotr Dziadzio, Główny Geolog Kraju, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa. Portem macierzystym dla nowej jednostki będzie Szczecin.
Więcej informacji znajduję się w komunikacie MKiŚ oraz w zapisie video z tego wydarzenia.
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska
Redakcja i uzupełnienie tekstu: Michał Tomczak, Agata Kozłowska-Roman
