Państwowa służba geologiczna opublikowała komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 1 do 30 września 2024 r. W opracowaniu przedstawiono analizę położenia zwierciadła wód podziemnych, stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych oraz stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym na obszarze całego kraju.
Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych i wydajności źródeł
We wrześniu 2024 r. na przeważającym obszarze kraju odnotowano niższe położenie zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w stosunku do stanu z sierpnia 2024 r. Dotyczyło to ponad 70% poddanych analizie punktów obserwacyjnych (spadek o około 15% w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca). Obniżenia poziomu wody w większości przypadków nie przekraczały 25 centymetrów.
Wzrost średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nastąpił w omawianym okresie w ponad 26% analizowanych punktów obserwacyjnych, tj. o około 16% więcej niż w sierpniu 2024 r. Sytuacja taka występowała najczęściej w południowo-zachodniej oraz centralnej części kraju.
W przypadku około 4% punktów obserwacyjnych zarejestrowany w nich średni poziom wód podziemnych we wrześniu 2024 r. nie uległ zmianie w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca.
Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych we wrześniu 2024 r.
Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 187 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).
Zmiany zasobów wód podziemnych
We wrześniu 2024 r. w ponad 97% wszystkich analizowanych punków obserwacyjnych, tj. około 1% mniej niż w poprzednim miesiącu, średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na niemal całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę.
Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w niespełna 3% ogólnej liczby punktów objętych analizą.
W tej grupie około 2% stanowiły punkty, w których zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach Okuniew (województwo mazowieckie), Gugny (województwo podlaskie) i Międzyzdroje (województwo zachodniopomorskie).
Poziom rezerw zasobów wód podziemnych we wrześniu 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych
Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 171 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.
Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych
Wykonane w marcu 2024 r. pomiary głębokości położenia swobodnego zwierciadła wody wykazały, że w przypadku 155 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 93% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 4% w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca), zwierciadło to znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).
Stan wód podziemnych niższy od stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), oznaczający występowanie niżówki hydrogeologicznej utrzymywał się w tym czasie tylko w 2 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 1,0 % wszystkich uwzględnionych w analizie punktów obserwacyjnych (spadek o 2% w odniesieniu do lutego 2024 r.).
Obecnie zjawisko niżówki hydrogeologicznej występuje jedynie lokalnie w północno-zachodniej części kraju i nie stanowi regionalnego stanu zagrożenia hydrogeologicznego.
We wrześniu 2024 r. w przypadku 15 punktów obserwacyjnych, co stanowi około 9% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 4% w stosunku do poprzedniego miesiąca), swobodne zwierciadło wód w pierwszym poziomie wodonośnym znajdowało się poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), co oznacza występowanie w tym rejonie niżówki hydrogeologicznej. W omawianym miesiącu zjawisko niżówki w skali regionalnej nadal występowało na obszarach województw mazowieckiego i podlaskiego, natomiast rozwinęło się do skali regionalnej na pograniczu województw kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego oraz łódzkiego i mazowieckiego.
Ponadto obniżenie średniego poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO odnotowano na obszarach województw: podkarpackiego, śląskiego i zachodniopomorskiego, jednak niżówka hydrogeologiczna miała na tych terenach charakter jedynie lokalny.
W 37 punktach obserwacyjnych (około 22%) średni poziom zwierciadła wód podziemnych we wrześniu 2024 r. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna. Sytuacja taka może wystąpić głównie w północno-zachodniej, centralnej i wschodniej części kraju.
W przypadku 119 punktów obserwacyjnych, co stanowi niespełna 70% wszystkich analizowanych punktów (około 5% mniej niż w poprzednim miesiącu) swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).
Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną we wrześniu 2024 r.
Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 171 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym.