Państwowa służba geologiczna opublikowała komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 1 do 31 października 2024 r. W opracowaniu przedstawiono analizę położenia zwierciadła wód podziemnych, stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych oraz stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym na obszarze całego kraju.
Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych i wydajności źródeł
W październiku 2024 r. obniżenie poziomu zwierciadła wód podziemnych nastąpiło w ponad 56% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, tj. o 14% mniej niż w poprzednim miesiącu. Spadki zwierciadła odnotowano głównie w północnej i wschodniej Polsce.
W przypadku około 39% analizowanych punktów obserwacyjnych (wzrost o 13% w odniesieniu do września 2024 r.) nastąpił wzrost położenia zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Wyższy, w stosunku do poprzedniego miesiąca, poziom wód podziemnych odnotowany został głównie w południowo-zachodniej i centralnej części kraju.
W przypadku ponad 5% analizowanych punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym we wrześniu 2024 r. Wahania swobodnego zwierciadła wód podziemnych przeważnie były niewielkie i najczęściej, zarówno wzrosty jak i spadki, mieściły się w przedziale 0-0,1 m.
Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w październiku 2024 r.
Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 189 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).
Zmiany zasobów wód podziemnych
W październiku 2024 r. w ponad 95% wszystkich analizowanych punków obserwacyjnych, tj. około 2% mniej niż w poprzednim miesiącu, średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na niemal całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę.
Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w około 5% ogólnej liczby punktów objętych analizą.
W tej grupie niespełna 3% stanowiły punkty, w których średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach Kaliska i Okuniew (województwo mazowieckie), Gugny (województwo podlaskie), Kośmidry (województwo warmińsko-mazurskie) i Międzyzdroje (województwo zachodniopomorskie).
Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w październiku 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych
Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 181 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.
Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych
Wykonane w marcu 2024 r. pomiary głębokości położenia swobodnego zwierciadła wody wykazały, że w przypadku 155 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 93% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 4% w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca), zwierciadło to znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).
Stan wód podziemnych niższy od stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), oznaczający występowanie niżówki hydrogeologicznej utrzymywał się w tym czasie tylko w 2 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 1,0 % wszystkich uwzględnionych w analizie punktów obserwacyjnych (spadek o 2% w odniesieniu do lutego 2024 r.).
Obecnie zjawisko niżówki hydrogeologicznej występuje jedynie lokalnie w północno-zachodniej części kraju i nie stanowi regionalnego stanu zagrożenia hydrogeologicznego.
W październiku 2024 r. w przypadku 20 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 11% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 2% w stosunku do poprzedniego miesiąca) swobodne zwierciadło wód w pierwszym poziomie wodonośnym znajdowało się poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), co oznacza występowanie w tym rejonie niżówki hydrogeologicznej.
W omawianym miesiącu zjawisko niżówki w skali regionalnej nadal występowało na obszarach województw mazowieckiego, podlaskiego, kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego oraz łódzkiego. Ponadto obniżenie poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO odnotowano na obszarach województw: lubelskiego, podkarpackiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego, jednak niżówka hydrogeologiczna miała na tych terenach charakter jedynie lokalny.
W 41 punktach obserwacyjnych (około 23%) poziom zwierciadła wód podziemnych w październiku 2024 r. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna.
Sytuacja taka może wystąpić głównie w północnej, centralnej i wschodniej części kraju. W przypadku 120 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 66% wszystkich analizowanych punktów (około 4% mniej niż w poprzednim miesiącu) swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głęboko-ści (SNG).
Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w październiku 2024 r.
Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 181 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym.