Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę: położenia zwierciadła wód podziemnych, stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych i stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym. Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1 do 31 maja 2025 r.
Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:
- najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
- średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
- średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
- wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
- wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
- średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31 maja 2025 r.
Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych
Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 185 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).
W maju 2025 r. na obszarze niemal całego kraju zaobserwowano dalsze obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Zjawisko to wystąpiło w około 86% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, co stanowi wzrost o 10% w porównaniu do poprzedniego miesiąca. Mimo odnotowanych spadków w większości tych punktów (około 82%) poziom wód podziemnych nadal utrzymywał się powyżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO).
Wyższy poziom zwierciadła wód podziemnych, w porównaniu do średniego stanu z poprzedniego miesiąca odnotowano w tym czasie w około 11% punktów obserwacyjnych, czyli o 9% mniej niż w kwietniu br. Wzrost średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nastąpił głównie w południowych i południowo-wschodnich regionach kraju.
Wahania swobodnego zwierciadła wód podziemnych w omawianym okresie były niewielkie - zarówno wzrosty, jak i spadki w większości przypadków nie przekraczały 0,1 m.
W ponad 3% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego pozostał bez zmian względem średniego stanu z poprzedniego miesiąca. (Ryc. 1).
Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w maju 2025 r.
Zmiany zasobów wód podziemnych
Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 193 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.
W maju bieżącego roku w większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 91%, tj. o 4% mniej niż w poprzednim miesiącu) średni stan wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym utrzymywał się na poziomie, który nie zagrażał rezerwom zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego poziomu zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na przeważającym obszarze kraju pozostawała na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w około 9% analizowanych punktów, głównie we wschodniej części kraju. W tej grupie około 4% stanowiły punkty obserwacyjne, w których średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach: Goździków, Nowe Iganie i Parciaki – Stacja (województwo mazowieckie), Turza (województwo podkarpackie), Boksze Stare i Waliły (województwo podlaskie) oraz Tychy (województwo śląskie) (Ryc. 2).
Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w maju 2025 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych
Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych
W maju 2025 r. na obszarze niemal całego kraju systematyczne obniżanie się poziomu wód podziemnych przełożyło się na wzrost liczby punktów obserwacyjnych, w których zaobserwowano wystąpienie niżówki hydrogeologicznej. W skali kraju zjawisko to zostało zarejestrowane w 27 punktach, co stanowi około 14% wszystkich punktów objętych badaniami. Jest to wzrost o 4% w porównaniu z poprzednim miesiącem.
W 57 punktach obserwacyjnych, czyli w ponad 29% analizowanych lokalizacji, poziom zwierciadła wód podziemnych w maju br. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG. Oznacza to, że w tych rejonach, przy utrzymujących się niekorzystnych warunkach meteorologicznych – zwłaszcza przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych – istnieje wysokie prawdopodobieństwo dalszego obniżenia się poziomu wód oraz wystąpienia niżówki hydrogeologicznej. Największe ryzyko dotyczy głównie wschodniej i centralnej części kraju.
W 110 punktach obserwacyjnych, co odpowiada około 57% wszystkich analizowanych lokalizacji (o 9% mniej niż w kwietniu br.), swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).
Regionalna niżówka hydrogeologiczna w omawianym okresie obejmowała części województw: lubelskiego, mazowieckiego, podlaskiego oraz warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego. W minionym miesiącu niżówkę hydrogeologiczną zaobserwowano również w północnej części województwa podkarpackiego, we wschodniej części województwa śląskiego oraz w centrum województwa wielkopolskiego, jednak na tych obszarach zjawisko to miało charakter lokalny.
Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie maju w maju 2025 r. przedstawiono na rycinie 3.
Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w maju 2025 r.
