31 lipca 2025 r. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy gościł ministra nauki i szkolnictwa wyższego dr. Marcina Kulaska oraz generalnego dyrektora MNiSW Marcina Iskrę. W trakcie wizyty zaprezentowano działalność naukową i potencjał badawczy Instytutu, w którym od lat prowadzone są liczne projekty finansowane ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Obecnie realizowanych jest ponad sto projektów, obejmujących szerokie spektrum tematów geologicznych.
Wizyta ministra była okazją do bezpośredniej rozmowy na temat znaczenia nauki dla rozwoju nowoczesnej gospodarki, a także roli geologii w kontekście transformacji energetycznej i ochrony środowiska.
Dyrektor PIG-PIB prof. Krzysztof Szamałek, przedstawiając działalność Instytutu, wskazał kluczowe zadania realizowane z powodzeniem na rzecz zapewnienia suwerenności surowcowej, stabilności energetycznej, ochrony środowiska, ochrony życia i mienia obywateli, a także ciągłości dostaw wody dla ludności i gospodarki.
Znaczna część dyskusji poświęcona była ewaluacji działalności naukowej PIG-PIB, aktywności publikacyjnej pracowników oraz ich zaangażowaniu we współpracę z krajowymi i zagranicznymi instytucjami naukowymi. Dyrektor PIG-PIB podkreślił istotną rolę Instytutu w inicjowaniu i projektowaniu kluczowych tematów badawczych, a także w promocji rozwoju nauk o Ziemi.
W trakcie rozmowy nie zabrakło również odniesień do kwestii wolności nauki. Profesor Szamałek zwrócił uwagę, że coraz częściej zamiast debaty i krytyki naukowej pojawiają się głosy części naukowców agresywne i kierowane ad personam, a nie odnoszące się do spraw ad meritum. W przestrzeni publicznej media coraz częściej ignorują rzetelne wyniki badań naukowych, opierając swój przekaz na uproszczonych opiniach, a miejsce ekspertów coraz częściej zajmują celebryci i influenserzy. Tak dzieje się choćby w debacie poświęconej globalnemu ociepleniu i zmianom klimatu. Badania zmian klimatu w przeszłości geologicznej Ziemi są atrybutem wszystkich liczących się ośrodków naukowych na świecie.
Prezentacja działalności naukowej PIG-PIB: po prawej: Marcin Iskra (dyrektor generalny w MNiSW), minister nauki i szkolnictwa wyższego dr Marcin Kulasek; po lewej: prof. Leszek Marks, dr Olimpia Kozłowska (zastępca dyrektora ds. państwowej służby geologicznej), prof. Krzysztof Szamałek (dyrektor PIG-PIB), prof. Stanisław Mikulski (zastępca dyrektora ds. naukowych i wsparcia naukowego państwowej służby geologicznej), prof. Stanisław Wołkowicz wiceprzewodniczący Rady Naukowej PIG-PIB, Dariusz Owcarz (kierownik Działu Planowania, Koordynacji i Rozliczania Badań)
Minister nauki i szkolnictwa wyższego z uwagą wysłuchał wystąpienia dyrektora PIG-PIB i, doceniając osiągnięcia Instytutu oraz imponujący zakres jego działań, wyraził przekonanie, że ponad stuletnia historia PIG-PIB to najlepszy dowód tego, jak ważna dla rozwoju Polski jest geologia.
- Dziś, w obliczu wyzwań klimatycznych, rosnącego zapotrzebowania na surowce i konieczności zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, wiedza i doświadczenie specjalistów Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB stają się kluczowe dla podejmowania racjonalnych decyzji na poziomie państwowym – podkreślił minister Marcin Kulasek.
Po dyskusji przyszła pora na wizytę w kilku działach Instytutu. Minister odwiedził Zakład Kartografii Geologicznej, Laboratorium Analiz w Mikroobszarze z mikrosondą jonową Shrimp oraz Centralne Laboratorium Chemiczne. Duże zainteresowanie ministra wzbudziła również ekspozycja Muzeum Geologicznego oraz Biblioteka Geologiczna, pełniąca funkcję centrum informacji naukowej oraz jednostki opracowującej Bibliografię Geologiczną Polski.
Prof. Jan Dzierżek (drugi od lewej, zastępca kierownika Zakładu Kartografii Geologicznej) zaprezentował główne produkty seryjnej cyfrowej kartografii geologicznej – mapy geologiczne, hydrogeologiczne i geośrodowiskowe w skalach 1:50 000 i 1:200 000
Wizyta w Laboratorium Analiz w Mikroobszarze (na zdjęciu od lewej: Zbigniew Czupyt, minister nauki i szkolnictwa wyższego dr Marcin Kulasek, dr hab. Ewa Krzemińska, prof. Krzysztof Szamałek, Marcin Iskra). Kierownik laboratorium dr hab. Ewa Krzemińska przedstawiła możliwości analityczne mikrosondy jonowej SHRIMP, opisując sztandarowe zastosowania instrumentu w badaniach wieku skał i procesów geologicznych oraz dotychczasowe skuteczne wykorzystania przy odtwarzaniu chronologii kluczowych etapów ewolucji skorupy ziemskiej
Wizyta w Centralnym Laboratorium Chemicznym, Pracownia Metod Instrumentalnych. Mgr Jarosław Kucharzyk prezentuje spektrometr ICP-OES firmy Thermo Scientific służący do oznaczania zawartości szeregu pierwiastków (głównych i śladowych) między innymi w próbkach wód, gleb, osadów, skał
Dyrektor PIG-PIB opowiedział gościom o wybranych eksponatach zgromadzonych w Muzeum Geologicznym PIG-PIB
Minister nauki i szkolnictwa wyższego obejrzał zgromadzone w Bibliotece Geologicznej wydawnicze „białe kruki”, o których opowiedziała Ewa Pszczoła-Mazur
Uczestnicy spotkania na wspólnym zdjęciu (od lewej): Dariusz Owcarz, prof. Stanisław Mikulski, prof. Jan Dzierżek, prof. Stanisław Wołkowicz, dr Olimpia Kozłowska, dr Marcin Kulasek minister NiSW, prof. Krzysztof Szamałek, Marcin Iskra, prof. Leszek Marks
Ta pierwsza od kilku lat wizyta ministra nauki i szkolnictwa wyższego była nie tylko okazją do przedstawienia osiągnięć Instytutu, ale również do rozmowy o przyszłości rozwoju nauk o Ziemi w Polsce. Poruszone zostały tematy istotne dla rozwoju nowoczesnej nauki. Tematyka badawcza i osiągnięcia Instytutu zostały dobrze ocenione przez Pana Ministra, ożywione rozmowy dotyczyły istotnych problemów świata nauki. Wizyta ministra jest istotnym i cennym dowodem uznania dla wszystkich pracowników Instytutu.
Tekst: Anna Bagińska, Artur Baranowski
Zdjęcia: Paweł Jaskóła
