W dniach 18–20 września 2025 r. w Gdańsku miał miejsce 89. Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Zjazd odbywał się pod hasłem „Badania geologiczne południowego Bałtyku i jego pobrzeży – znaczenie dla gospodarki i klimatu”.
89. Zjazd Naukowy PTGeol współorganizowany był przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Pomorski Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauko o Ziemi, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej oraz Wydział Oceanografii i Geografii Uniwersytetu Gdańskiego.
Zjazd został objęty patronatem honorowym Ministerstwa Klimatu i Środowiska - minister Pauliny Hennig-Kloski, Marszałka Województwa Pomorskiego – Mieczysława Struka i Prezydent Miasta Gdańska – Aleksandry Dulkiewicz.
Szczególną rolę w organizacji Zjazdu odegrali sponsorzy: Sponsor Główny ORLEN SA, Sponsorzy – Holcim Polska SA, Chmurzyński Sychta Sp. z o.o. SP. K., Górnictwo i Geologia Tomasz Kwaśniewski, ASE Group. Partnerem wydarzenia była firma Skurewicz Grupa, a Partnerem Merytorycznym – ORLEN Petrobaltic SA. Organizację Zjazdu wspierał także Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W Zjeździe wzięło udział ponad 100 osób z 30 instytucji naukowych, badawczych, firm geologicznych, górniczych i petrochemicznych oraz przedstawicieli administracji wojewódzkich, powiatowych, morskich i górniczych, a także towarzystw naukowych. Swoją obecnością Zjazd zaszczyciła Minister Klimatu i Środowiska pani Paulina Hennig-Kloska wraz ze współpracownikami oraz Posłanką na Sejm RP panią Wioletą Tomczak i Wicewojewodą Pomorskim panem Emilem Rojkiem.
Uroczystego otwarcia Zjazdu dokonała pani dr Regina Kramarska – przewodnicząca Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Geologicznego, głównego organizatora Zjazdu. Następnie głos zabrała pani Minister Paulina Hennig-Kloska, która podkreśliła wagę badań geologicznych w kontekście przemian gospodarki energetycznej i zmian środowiskowych. Odczytany został także list od pana prof. dr. hab. Krzysztofa Galosa – Głównego Geologa Kraju. Gości powitali również prof. dr hab. Krzysztof Szamałek – Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB i prof. dr hab. Tadeusz Peryt – Prezes Polskiego Towarzystwa Geologicznego.
Otwarcie 89. Zjazdu Naukowego PTGeol. Przemawia dr Regina Kramarska
Otwarcie 89. Zjazdu Naukowego PTGeol. Przemawia Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska
Otwarcie 89. Zjazdu Naukowego PTGeol. Przemawia Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska
Otwarcie 89. Zjazdu Naukowego PTGeol. Przemawia prof. dr hab. Krzysztof Szamałek, Dyrektor PIG-PIB
Otwarcie 89. Zjazdu Naukowego PTGeol. Przemawia prof. dr hab. Tadeusz Peryt
89. Zjazd Naukowy PTGeol zaszczyciła obecnością Paulina Hennig-Kloska, Minister Klimatu i Środowiska (druga z lewej). Obok niej prof. dr hab. Krzysztof Szamałek, Dyrektor PIG-PIB (pierwszy z lewej), Emil Rojek, Wicewojewoda Pomorski (drugi z prawej) i Wioleta Tomczak, posłanka na Sejm RP (pierwsza z prawej)
Podczas ceremonii otwarcia nastąpiło wręczenie przez panią Minister odznak honorowych „Zasłużony dla polskiej geologii”. Odznakę otrzymali: dr hab. Anna Hrynowiecka, prof. Instytutu, mgr inż. Jadwiga Kawęcka, mgr inż. Michał Kowalski i dr Urszula Pączek.
Odznaczenia "Zasłużony dla polskiej geologii"
Uroczyste wręczenie odznaczeń
Od lewej: dr Regina Kramarska, dr Urszula Pączek, dr Wojciech Jegliński, Dyrektor Oddziału Geologii Morza PIG-PIB w Gdańsku
Pierwszy dzień Zjazdu, 18 września 2025 r., upłynął pod znakiem referatów i posterów. Pierwsza sesja referatowa poświęcona była budowie geologicznej dna Morza Bałtyckiego oraz jego strefy brzegowej. Podczas drugiej sesji referatowej poruszono zagadnienia dotyczące poszukiwania, eksploatacji oraz wykorzystania surowców obszaru Polski i Morza Bałtyckiego. W czasie trzeciej sesji referatowej zaprezentowano tematy dotyczące identyfikacji geozagrożeń i ochrony środowiska zarówno w obszarach morskich jak i lądowych.
Wystąpienia podczas sesji referatowej
Sesja posterowa
Podczas sesji posterowej zaprezentowano 29 posterów przedstawiających budowę geologiczną, surowce, metody identyfikacji i rodzaje geozagrożeń oraz rekonstrukcję paleośrodowisk różnych rejonów Polski i obszarów morskich RP, a także sposoby wykorzystania danych geologicznych i geomorfologicznych oraz bazy danych zawierające informację geologiczną i geofizyczną.
Podczas drugiego dnia Zjazdu, 19 września 2025 r., miały miejsce dwie równoległe sesje terenowe. Podczas sesji 1, zatytułowanej „Z geologicznej historii Żuław Wiślanych i Mierzei Wiślanej”, odwiedzono trzy miejsca: siedzibę firmy ORLEN Petrobaltic, Port Nowy Świat na przekopie Mierzei Wiślanej oraz półwysep Westerplatte.
Uczestnicy pierwszej sesji terenowej
Podczas wizyty w siedzibie ORLEN Petrobaltic uczestnicy sesji mieli możliwość odwiedzenia magazynu rdzeni, obejrzenia zarchiwizowanych odwiertów z dnia Bałtyku i rozmowy na temat wierceń wykonywanych na potrzeby poszukiwania ropy i gazu, a także na potrzeby posadowienia platform wiertniczych. Ciekawą częścią była wizyta na pokładzie statku wiertniczego Sylur.
Podczas przystanku na przekopie Mierzei Wiślanej uczestnicy mieli możliwość, dzięki uprzejmości Urzędu Morskiego w Gdyni, zwiedzenia kapitanatu portu Nowy Świat, który koordynuje żeglugę kanałem. W czasie wizyty uczestnicy sesji mieli możliwość przyjrzenia się pracy portu podczas przepływania pogłębiarki z Zatoki Gdańskiej na Zalew Wiślany. Następnie uczestnicy zapoznali się z budową geologiczną Mierzei Wiślanej. Badania prowadzone były podczas budowy przekopu na transekcie ok. 1300 m, co dało niezwykłą możliwość odtworzenia historii sukcesji holoceńskich osadów wydmowych, plażowych i płytkomorskich oraz opróbowania odsłonięć. Podczas badań pozyskano wyniki analiz geologicznych, palinologicznych i oznaczono wiek osadów. Ostatnim punktem pobytu w porcie Nowy Świat była prezentacja informacji dotyczących holoceńskich złóż bursztynu, które występują nad Zatoką Gdańską oraz specyfiki rozpoznawania i poszukiwania tych złóż.
Ostatnim punktem była wizyta na Westerplatte, gdzie uczestnicy zapoznali się z historią rozwoju brzegu morskiego w rejonie Gdańska i rozwoju samego Półwyspu Westerplatte, jak i historią Wojskowej Składnicy Tranzytowej w okresie międzywojennym.
W czasie przejazdu dwukrotnie pokonywano tunel pod Martwą Wisłą, który, choć nie stanowił przystanku, został dokładnie omówiony pod kątem geologicznym, hydrogeologicznym oraz samej konstrukcji.
Druga sesja terenowa, pt. „Wykorzystanie bazy surowcowej dna morza oraz stan i perspektywy rozwoju polskiego wybrzeża Bałtyku”, obejmowała przejazd przez kilka jednostek fizycznogeograficznych i wizytę w trzech punktach: klif w Gdyni Orłowie, firmę Energobaltic i rezerwat Widowo położony na wybrzeżu otwartego morza.
Uczestnicy drugiej sesji terenowej
Pierwszy przystanek miał miejsce w Gdyni Orłowie, gdzie zaprezentowana został budowa geologiczna klifu ze szczególnym uwzględnieniem utworów miocenu. Ponadto poruszono zagadnienia dotyczące dynamiki klifu jako efektu procesów erozyjnych na styku morza i wysoczyzny morenowej oraz zagrożenia wynikające z takiego położenia.
Podążając dalej na północ, uczestnicy sesji zatrzymali się na chwilę nad Zalewem Puckim - w miejscu o spektakularnym widoku, aby posłuchać o powstaniu wewnętrznej części Zatoki Puckiej.
Kolejnym punktem trasy była firma Energobaltic Sp. z o.o. Podczas wizyty uczestnicy sesji mieli możliwość zapoznania się z działalnością firmy, którą jest produkcja i sprzedaż LPG, kondensatu (KGN) oraz energii elektrycznej i energii cieplnej przy wykorzystaniu gazu, dostarczanego bezpośrednio z podmorskich złóż węglowodorów B3 i B8, Złoża te eksploatowane są przez ORLEN Petrobaltic. Uczestnicy mieli również możliwość zapoznania się z procesem technologicznym wykorzystywanym w firmie.
Ostatnim punktem trasy był spacer po niezwykle malowniczym fragmencie wybrzeża, objętym ochroną w formie przyrody „Rezerwatu Widowo”, gdzie poruszono temat aktualnych problemów oraz możliwych kierunków rozwoju polskiego wybrzeża w kontekście zmian klimatycznych i presji antropogenicznej.
89. Zjazd Naukowy PTGeol zakończyła, w sobotę 20 września 2025 r., sesja terenowa zatytułowana „Zaopatrzenie w wodę dawnych mieszkańców Gdańska oraz współczesne problemy hydrogeologiczne w obszarze miejskim”. Uczestnicy sesji wzięli udział w spacerze ulicami historycznego Gdańska – od Starego Miasta przez Główne Miasto aż po Stare Przedmieście. W czasie spaceru przedstawiona została historia i sposoby zaopatrzenia Gdańszczan w wodę od czasów średniowiecznych po czasy współczesne na tle rozwoju miasta. Zwrócono również uwagę na wpływ specyficznego położenia Gdańska na budownictwo miejskie i szkody budowlane oraz na szczególne cechy gdańskiego systemu wodonośnego. Sesję zakończono w obszarze XVII-wiecznych fortyfikacji Gdańska, prezentując ciekawy pomysł ówczesnych budowniczych na obronę miasta przed powodziami, w tym także wywołanymi cofką.
Uczestnicy trzeciej sesji terenowej
89. Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego był miejscem prezentacji bardzo ciekawych i ważnych badań, wymiany poglądów, ale także integracji środowiska geologicznego. Organizatorzy dziękują uczestnikom za liczną i aktywną obecność, a sponsorom i partnerom – za wsparcie.
Materiały Zjazdu dostępne są na stronie Polskiego Towarzystwa Geologicznego (http://www.ptgeol.pl).
Galeria zdjęć
Tekst: Urszula Pączek, Regina Kramarska, Anna Hrynowiecka, Grzegorz Uścinowicz
Zdjęcia: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Paweł Jaskóła, Regina Kramarska, Urszula Pączek, Rafał Sikora, Katarzyna Strzemińska, Joanna Walczyk
