W dniach 30 września – 2 października 2025 r. w Tulczy (Dobrogea, Rumunia) odbyło się XII Międzynarodowe Sympozjum ProGEO, zorganizowane przez Cimmerian Dobrogea Geopark Initiative oraz Instytut Eko-Muzealny „Gavrilă Simion”. W wydarzeniu uczestniczyło ponad pięćdziesięciu przedstawicieli z Europy, Azji i Ameryki Południowej, reprezentujących geoparki UNESCO, instytuty naukowe oraz organizacje zajmujące się ochroną dziedzictwa geologicznego.
Uroczystego otwarcia konferencji dokonali dr Iuliana Lazăr oraz prof. Alexandru Andrășanu, koordynator Rumuńskiej Sieci Geoparków UNESCO. W sesji plenarnej wystąpili m.in. prof. José Brilha, dr Ewa Głowniak i dr Alexandru Andrășanu, prezentując zagadnienia dotyczące zarządzania dziedzictwem geologicznym oraz zrównoważonego rozwoju geoparków.
Uroczyste otwarcie XII Międzynarodowym Sympozjum ProGEO (fot. W. Wesołowski)
1 października 2025 r., w ramach sesji D „Geoconservation for Science, Education and Tourism”, swoje wystąpienie zaprezentował mgr Witold Wesołowski. Sesję prowadzili prof. José Brilha z Uniwersytetu w Bradze oraz dr Georgia Fermeli z Uniwersytetu Narodowego i Kapodistriańskiego w Atenach. Referat został przygotowany wspólnie z dr hab. Anną Fijałkowską-Mader, prof. PIG-PIB, mgr Johnem Macadamem z University of Exeter, mgr Michałem Porosem z Geoparku Świętokrzyskiego oraz dr Zbigniewem Złonkiewiczem z PIG-PIB w Kielcach. Prezentacja dotyczyła aktualizacji i rozwoju ścieżki geologiczno-górniczej na Wzgórzu Karczówka w Kielcach oraz oceny tablic edukacyjnych Geoparku Świętokrzyskiego w świetle współczesnych zasad interpretacji dziedzictwa geologicznego. Podkreślono znaczenie łączenia elementów kulturowych, architektonicznych i rękodzielniczych z przekazem geologicznym, co spotkało się z pozytywnym odbiorem i dużym zainteresowaniem przedstawicieli geoparków z Czech, Słowacji, Rumunii, Węgier i Wielkiej Brytanii.
Sesja posterowa (fot. W. Wesołowski)
Witold Wesołowski podczas prezentacji „Karczówka Hill in the Holy Cross Mountains UNESCO Global Geopark (Poland) – How to Improve Geological Interpretation to Make it More Tourist-Friendly”. (fot. E. Głowniak)
Program Sympozjum obejmował sesje referatowe i posterowe, a także spotkania robocze tematycznych grup ProGEO. Ważnym punktem wydarzenia było 11. Zgromadzenie Ogólne ProGEO, podczas którego wybrano nowe władze stowarzyszenia oraz określono kierunki działań na kolejne lata, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju współpracy z geoparkami Europy Środkowo-Wschodniej.
Część terenowa konferencji obejmowała wizytę w twierdzy Aegyssus oraz w geologicznym rezerwacie Agighiol, w tym na wzgórzu Deşli Caira, które jest jednym z najważniejszych stanowisk stratygraficznych regionu Cimmerian Dobrogea. Odsłonięcie to prezentuje ciągły zapis osadów węglanowych dolnego i środkowego triasu, zawierających liczne amonity, konodonty i ramienionogi, umożliwiające precyzyjne korelacje biostratygraficzne w obrębie basenu Tetydy. Ze względu na wyjątkową kompletność i ciągłość sukcesji litostratygraficznej, profil Deşli Caira został zaproponowany jako kandydat na Globalny Stratotypowy Punkt Graniczny (GSSP) dla anizyku, rekomendowany przez Międzynarodową Komisję Stratygrafii (ICS).
Uczestnicy odwiedzili również punkt informacyjny Cimmerian Dobrogea Geopark Initiative w miejscowości Valea Nucarilor, prezentujący założenia przyszłego geoparku UNESCO oraz georóżnorodność południowej Dobrodzi, obejmującą zarówno struktury paleozoiczne i mezozoiczne, jak i walory przyrodnicze Delty Dunaju. Ekspozycja podkreślała znaczenie zintegrowanego podejścia do ochrony oraz popularyzacji dziedzictwa geologicznego, archeologicznego i przyrodniczego regionu.
Podczas sesji terenowej (fot. W. Wesołowski)
Udział w XII Sympozjum ProGEO był cennym doświadczeniem naukowym i organizacyjnym, umożliwiającym zaprezentowanie dorobku PIG-PIB w zakresie edukacji geologicznej oraz interpretacji dziedzictwa górniczego, a także nawiązanie licznych kontaktów z badaczami i koordynatorami geoparków z całej Europy. Wymiana doświadczeń dotyczących nowoczesnych metod popularyzacji geologii oraz zarządzania geostanowiskami stanowi istotny impuls dla dalszego rozwoju działań geoedukacyjnych w regionie świętokrzyskim.
Księga abstraktów: https://progeo2025.com/wp-content/uploads/2025/10/Abstract-Book-ProGEO-Web.pdf
Udział w wydarzeniu został sfinansowany z środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach zadania psg pn. „Ochrona georóżnorodności, geoedukacja i geoturystyka”.
