II Kongres Surowcowy, który odbył się w dniach 2–6 listopada 2025 r. w Krynicy-Zdroju, był nie tylko okazją do dyskusji na temat surowców krytycznych dla europejskiej gospodarki i implementacji przepisów prawa unijnego, które z pewnością rozgrzewały ponad 200 uczestników kongresu. Wśród poruszanych zagadnień znalazły się także sprawy dotyczące wodoru naturalnego (białego), który – podobnie jak gaz ziemny – tworzy nagromadzenia w skorupie ziemskiej, niekiedy o znaczeniu gospodarczym *.
Dr Krystian Wójcik z Zakładu Geologii Gospodarczej i Bilansowania Złóż Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego zaprezentował referat pt. „Potencjał rozpoznania i zagospodarowania złóż wodoru naturalnego w Polsce” – wstępne wyniki prac prowadzonych w ramach zadania państwowej służby geologicznej.
„Potencjał rozpoznania i zagospodarowania złóż wodoru naturalnego w Polsce” – występowanie wodoru naturalnego w utworach kambru w otworze wiertniczym Narol PIG-2. Jeden z wielu przykładów otworów wiertniczych, w których wodór naturalny był obserwowany jako gaz rozpuszczony w wodzie lub gaz wolny
„Potencjał rozpoznania i zagospodarowania złóż wodoru naturalnego w Polsce” – występowanie wodoru naturalnego jako domieszki w wielohoryzontowym złożu gazu ziemnego Tarnogród-Wola Różaniecka w utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego. Wodór naturalny wystęuje jako domieszki w wielu złożach gazu ziemnego w Polsce. Niekiedy jego zawartość sięga kilku procent obj. Jak dotąd nie udokumentowano jednak samodzielnego złoża wodoru na terytorium naszego kraju
„Potencjał rozpoznania i zagospodarowania złóż wodoru naturalnego w Polsce” – wodór naturalny występuje w wielu poziomach stratygraficznych w różnych jednostkach tektoniczno-strukturalnych, stąd można domniemywać jego różnorodną genezę. Obecnie trudno wskazać, który z systemów wodorowych miał/ma największy potencjał złożotwórczy. Odpowiedź na to pytanie poznamy wraz z zakończeniem prac państwowej służby geologicznej pod koniec przyszłego roku
Najważniejszym efektem prowadzonego przez państwową służbę geologiczną zadania jest zgromadzenie wszelkich danych dotyczących występowania wodoru naturalnego w skorupie ziemskiej na terytorium Polski wraz z wykreśleniem map jego zawartości w poszczególnych horyzontach geologicznych. Ponad 20 000 otworów wiertniczych wykonanych podczas poszukiwań złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, węgli, surowców chemicznych, metali, czy na potrzeby badawcze, stanowi wyjątkowy w skali świata materiał analityczny, które jest także źródłem informacji o występowaniu wodoru jako gazu rozpuszczonego w wodach podziemnych czy gazu wolnego.
Państwowa służba geologiczna gromadząc i analizując te dane ściera się nie tylko z olbrzymim zasobem danych, ale musi mierzyć się także z oceną jego wiarygodności i korelatywności: analizy chemiczne próbek gazu i wód były wykonywane różnymi urządzeniami i z różną dokładnością w zależności od celu wykonywanych badań i dostępnego oprzyrządowania. Niemniej jednak, za najzasobniejsze w wodór wydają się uchodzić obecnie poziomy kambru, dewonu i karbonu, czerwonego spągowca (a szczególnie jego dolnej, wulkanoklastycznej części), dolomitu głównego, miocenu zapadliska przedkarpackiego, Karpat fliszowych.
Zebrane dane posłużą niebawem do wyznaczeniu stref perspektywicznych dla występowania akumulacji wodoru naturalnego o znaczeniu gospodarczym.
Dr Krystian Wójcik podczas 2. Polskiego Kongresu Surowcowego prezentuje zagadnienia dotyczące wodoru naturalnego. Krynica-Zdrój, 6 listopada 2025 r.
"Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 z perspektywą do roku 2040" opracowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, zakłada dążenie do osiągnięcia mocy instalacji do produkcji czystego wodoru i jego pochodnych z niskoemisyjnych źródeł, procesów i technologii na poziomie 2 GW. Umożliwi to produkcję około 200 tys. ton wodoru rocznie. Tymczasem wodór naturalny, obok wodoru zielonego, może stanowić dodatkowe źródło surowca, choć trudno obecnie oszacować w jaki stopniu pokryje zapotrzebowanie rynku, szacowane na 1,5 mln ton w 2030 roku.
Dużym sukcesem, który z pewnością rozpędziłby poszukiwania wodoru naturalnego w Polsce i Europie, byłby odkrycie konwencjonalnego, średniej wielkości złoża gazu ziemnego, w którym domieszka wodoru rządu 10-20% byłaby możliwa do efektywnej eksploatacji.
* Ostatnie doniesienia medialne sugerują obecność 46 mln ton wodoru naturalnego we francuskiej Lotaryngii: https://www.hydrogenfuelnews.com/natural-hydrogen-lorraine/8570173/
Tekst: Krystian Wójcik
Zdjęcia: Elwira Drążek
Udział dr. Krystiana Wójcika w 2. Kongresie Surowcowym został sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach realizacji projektu „Potencjał rozpoznania i zagospodarowania złóż wodoru naturalnego w Polsce - ETAP I” (umowa 76/2025/Wn07/FG-go-dn/D z dnia 26.02.2025).
