H-NAT jest największą i najbardziej prestiżową konferencją poświęconą zagadnieniom wodoru naturalnego (https://www.hnatworldsummit.com). Zorganizowana w dniach 13–14 listopada 2025 r. już po raz piąty w paryskim Bercy , zgromadziła ponad 220 uczestników z całego świata, obradujących pod merytorycznym patronatem CSIRO, NATURAL-HY, UNIVERSITY OF PAU ET DES PAYS DE L'ADOUR, 45-8 ENERGY oraz SLB. Głównymi sponsorami konferencji byli: kolumbijska Narodowa Agencja Węglowodorów (Agencia Nacional de Hidrocarburos) oraz Koloma i Hydroma (firma odpowiedzialna za eksploatację malijskiego złoża wodoru w Bourakebougou). W wydarzeniu wziął także udział przedstawiciel Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB.
Konferencję H-NAT w paryskim Pullman Bercy otworzyli Isabelle Moretti i Viacheslav Zgonnik – pionierzy badań wodoru naturalnego na świecie. Sesję plenarną uzupełniło 45 prezentacji posterowych. Znamienne, że do poszukiwań wodoru naturalnego dołączyły nowe państwa, jak Japonia, Filipiny, a inne, jak Kolumbia, zintensyfikowały prace rozpoznawcze. Nadal brak jednak wyraźnego sukcesu poszukiwawczego, a dyskusje toczyły się zazwyczaj wokół różnorodnych koncepcji i strategii prowadzenia badań o charakterze podstawowym.
Najważniejszym wnioskiem płynącym (niesłusznie, o czym nieco dalej) z sesji plenarnej jest pewnego rodzaju stagnacja, jeśli chodzi o poszukiwania wodoru naturalnego i rozwój metod w Europie i na świecie. Rozczarowującym były zwłaszcza negatywne wyniki dwóch wierceń w Australii w okolicach Adelajdy – Ramsey 1 i Ramsey 2, które jeszcze w zeszłym roku wydawały się najbardziej obiecujące pod względem możliwości uruchomienia komercyjnej produkcji. Otwory te, choć notowano w nich duże zawartości wodoru, sięgające kilkudziesięciu procent, zostały zarzucone ze względu na trudności przy wykonywaniu testów produkcyjnych. Choć planowane są nowe, główny inwestor – firma GoldHydrogen – boryka się obecnie z problemami technicznymi i finasowaniem dalszych prac.
Planowane jeszcze w zeszłym roku przez firmę Helios szeroko zakrojone prace w Pirenejach także utknęły w martwym punkcie, ze względu na przeszkody formalne (kwestie poszukiwań i eksploatacji złóż wodoru naturalnego są w wielu krajach, w tym w Polsce, regulowane przez te same przepisy, co w przypadku węglowodorów, stąd przy ogólnej europejskiej tendencji odchodzenia od paliw kopalnych, prowadzenie prac za wodorem również spotyka się z utrudnieniami). Nadal brak więc sukcesu poszukiwawczego, który ożywiłby branżę.
Delegat z Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego – dr Krystian Wójcik na konferencji H-NAT w Paryżu
Równolegle do plenarnej odbywały się sesje specjalne – tzw. dzień inwestorski oraz sesja poświęcona regulacjom państwowym (National Regulations & Countries Program). W tej ostatniej zaprezentowało się pięć krajów z najbardziej zaawansowanym, poza Francją, programem poszukiwań wodoru naturalnego: Kolumbia, Urugwaj, Filipiny, Japonia i Polska. W trakcie 30-minutowego wystąpienia delegat z Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego – dr Krystian Wójcik – wygłosił referat pt. "Natural hydrogen in Poland: from geological ideas to exploration licensing", odpowiadając następnie na pytania publiczności o zakres regulacji i perspektywiczność wodorową Polski. Była to dobra okazja nie tylko do zachęcenia zagranicznych inwestorów do poszukiwań wodoru naturalnego w Polsce, wzorem projektów węglowodorowych, prowadzonych przez państwową służbę geologiczną, ale także do zachęcenia różnych podmiotów do szerokiej współpracy naukowej.
Dr Krystian Wójcik, głosząc referat „Natural hydrogen in Poland: from geological ideas to exploration licensing” w ramach sesji „National Regulations & Countries Program”, podkreślał perspektywy odkrycia akumulacji wodoru naturalnego w Polsce oraz przejrzystość procedur koncesjonowania tego rodzaju działalności w naszym kraju
Nieco pesymistyczne wnioski płynące z sesji plenarnej konferencji H-NAT znacznie kontrastują jednak z tym, co można było zobaczyć podczas pokonferencyjnej wizyty terenowej do miejscowości Folchviller we francuskiej Lotaryngii. To miejsce, gdzie według ostatnich doniesień medialnych znajduje się największe na świecie złoże wodoru naturalnego, którego zasoby są szacowane na ponad 40 mln ton (warto tutaj zwrócić uwagę, że obecne zapotrzebowanie na wodór w Unii Europejskiej sięga ogółem nieco ponad 10 mln ton rocznie). Choć pierwotnie prace w lotaryńskim zagłębiu węglowym skupiały się na poszukiwaniu metanu z pokładów węgla, to dwa otwory wywiercone w 2006 i 2008 roku ujawniły całkowite zawodnienie basenu i brak wolnego gazu.
Francuski multikoncern energetyczny FDE powracając do tego projektu w 2018 roku, zlecił wykonanie pomiarów gazu rozpuszczonego w wodzie na spodzie obu otworów (sięgających 1300 m głębokości TVD). Analizy chemiczne ujawniły obecność gazu rozpuszczonego w wodzie – kilkunastu % wodoru wśród metanu i azotu. Ekstrapolacja tych wyników pozwoliła sformułować hipotezę, wedle której na głębokości 3000 m można się spodziewać około 90% wodoru wśród gazów rozpuszczonych w wodzie, w ilości około 31 mg w litrze. Biorąc pod uwagę budowę geologiczną basenu węglowego, jego rozciągłość, miąższość, porowatość i zawodnienie obliczono wspomniane wyżej imponujące zasoby wodoru, które należy jednak traktować na razie w kategorii hipotetycznych.
Niemniej jednak FDE zdecydował się zainwestować około 8 mln EUR w nowy otwór wiertniczy, który ma rozstrzygnąć obecność wodoru i jego zasoby w basenie lotaryńskim. Prace wiertnicze, które właśnie się rozpoczęły, mają zakończyć się na głębokości ok. 4000 m TVD wiosną 2026 roku. Następnie odwiert będzie przedmiotem badań i testów wykonywanych przez międzynarodowe konsorcjum naukowo-techniczne (które notabene mają kosztować następnych ok. 12 mln EUR). Tym samym Francja stała się najbardziej zaangażowanym krajem w poszukiwania wodoru naturalnego. Opracowanie technologii odzyskiwania wodoru jako gazu rozpuszczonego w wodzie jest jednym z głównych wyzwań i celów projektu i daje realne szanse na rozpoczęcie komercyjnej produkcji w ciągu najbliższych kilku lat. Niecierpliwie czekamy na rezultaty.
Francja liderem poszukiwań wodoru naturalnego! Na pierwszym zdjęciu czop otworu Folschviller-1, w którym w 2023 roku Philippe De Donato i Jacques Pironon odkryli wodór naturalny w formie gazu rozpuszczonego w wodzie. W listopadzie 2025 roku w pobliżu rozpoczęło się wiercenie otworu poszukiwawczego za wodorem naturalnym zaprojektowanego na 4000 m TVD, którego inwestorem jest FDE – Française De l’Énergie. Po latach stagnacji na rynku poszukiwań surowców energetycznych we Francji, zaplecze badawcze, laboratoria i magazyny rdzeni znów zatętniły życiem.
Udział dr. Krystiana Wójcika w międzynarodowej konferencji H-NAT w Paryżu, połączony z wizytą terenową na złożu wodoru naturalnego w Lotaryngii, został sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach realizacji projektu „Potencjał rozpoznania i zagospodarowania złóż wodoru naturalnego w Polsce – ETAP I” (umowa 76/2025/Wn07/FG-go-dn/D z dnia 26.02.2025).
Tekst: Krystian Wójcik
Zdjęcia: Krystian Wójcik, H-NAT
