Projekt

Przełom Raduni jest określany równiej jako Jar Raduni, Przełom Babiodolski i Babi Dół. Obszar badań znajduje się na terenie Niżu Polskiego, na zachód od Gdańska i obejmuje zbocza doliny środkowej Raduni o długości około 4,5 km pomiędzy Babim Dołem a Borkowem.

Jar Raduni ma unikalny i dziki charakter. Do tego zapewne nawiązuje jego nazwa „Babi Dół”, która pochodzi od bab – czarownic, pokrewnych słowiańskiej „Babie Jadze”. Skojarzenie nieprzypadkowe – rzeka Radunia na tym odcinku tworzy fantastyczne zakola meandrów, a jej koryto urozmaicają głazy narzutowe, zwalone pnie, bystrza. Natomiast brzegi są pokryte przewróconymi drzewami które przy łamaniu wydają „skrzeczące” dźwięki. Niejednego wędrowca mogło (i nadal może) to wystraszyć. Wówczas nie potrafiono wyjaśnić, dlaczego to miejsce tak mrocznie i groźnie wygląda, stąd tłumaczono to urokami i czarownicami.

Obecnie wiemy, że Przełom Babiodolski ukształtowały nie zjawiska nadprzyrodzone, ale procesy naturalne – ruchy masowe ziemi. W latach 2020–2021 w Państwowym Instytucie Geologicznym w ramach działania naukowego MINIATURA 4 wykonano szereg badań pozwalających na bliższe poznanie tych procesów geologicznych na terenie Niżu Polskiego.

Jar Raduni występuje w zasięgu fazy pomorskiej zlodowacenia Wisły. Dawny krajobraz polodowcowy miał silny wpływ na kształtowanie i ewolucję doliny rzeki Raduni. Przełom Babiodolski jest położony w dawnej plejstoceńskiej dolinie tunelowej biegnącej z północnego wschodu na południowy zachód. Obecność martwego lodu w obrębie doliny tunelowej spowodowała uformowanie stoków o dużych deniwelacjach i bardzo dużym nachyleniu. Przełom Raduni charakteryzują najwyższe spadki rzeki dochodzące do 6,8 ‰, znaczne nachylenia (25°–40°) i energia rzeźby (25–35 m).

Podstawowym celem badań było opisanie mechanizmów i dynamiki ruchów masowych, określenie położenia zwierciadła wód podziemnych oraz opisanie czynników predysponujących i wyzwalających osuwiska w dolinie rzecznej położonej na Niżu Polskim. Do ważnych celów należało również określenie wpływu zagospodarowania terenu na powstanie osuwisk wraz z próbą prognozowania przyszłych ruchów masowych, czyli oceną podatności osuwiskowej. W ramach przeprowadzonego działania naukowego MINIATURA 4 wykorzystano metody multidyscyplinarne.

Jar Raduni to nie tylko teren interesujący pod względem naukowym, ale też ciekawy krajobrazowo. Wzdłuż Przełomu Babiodolskiego poprowadzony jest oznakowany kolorem niebieskim pieszy Szlak Kartuski. W trakcie wędrówki można podziwiać liczne osuwiska – zachowane w stanie naturalnym i ustabilizowane przez człowieka. To osuwiska sprawiają, że przejście tym szlakiem jest wędrówką właściwie górską i nie lada gimnastyką (rower niewskazany!). Nie jest to szlak prosty, ponieważ kolejne, dosłowne kłody pod nogami trzeba umieć umiejętnie pokonać. To właśnie osuwiska czynią ten rejon tak niepowtarzalnym, czarującym i pięknym.

Oprócz osuwisk występują tu również inne, bardzo ciekawe atrakcje turystyczne. W rejonie Rutek warto zobaczyć historyczną, ale wciąż czynną Elektrownię Wodna Rutki, uruchomioną w październiku 1910 r. oraz obecnie ulubione miejsce miłośników wspinaczki – zabytkowy most kratownicowy, oddany do użytku jesienią 1886 r.