Globalne systemy nawigacji satelitarnej GNSS (Global Navigation Satellite Systems) są wykorzystywane do wyznaczania dokładnej pozycji punktu lub ruchomego obiektu na podstawie pomiaru pomiędzy odbiornikiem a satelitą.
Do wyznaczenia współrzędnych punktu wymagane są obserwacje do co najmniej czterech satelitów. Wynika to z faktu, że w równaniu odległości do satelity występują cztery niewiadome: współrzędne XYZ odbiornika oraz poprawka do zegara odbiornika. (Źródło: https://geoforum.pl/GNSS/definicja)
Do GNSS zalicza się: amerykański GPS, rosyjski GLONASS, europejski Galileo oraz chiński BeiDou. Każdy z systemów można podzielić na następujące segmenty:
- kosmiczny – konstelacja satelitów,
- naziemny – obiekty oraz ośrodki na Ziemi, które monitorują i kontrolują satelity,
- użytkownika – odbiorniki wykorzystujące sygnał satelitarny.
Z wykorzystaniem GNSS tworzone są sieci permanentne. W zależności od zasięgu dzielą się na światowe (IGS), kontynentalne (EPN) oraz sieci o zasięgu regionalnym (np. ASG-EUPOS).
Główne zastosowania sieci permanentnych IGS oraz EPN w badaniach Ziemi to:
- realizacja globalnego, precyzyjnego układu odniesienia;
- badania ruchu obrotowego Ziemi, ruchu biegunów i zjawisk pływowych;
- badania ziemskiego pola grawitacyjnego i wyznaczanie geoidy;
- badania deformacji skorupy ziemskiej, ruchów płyt tektonicznych, tektonicznych ruchów wewnątrzpłytowych, ruchów glacjoizostatycznych;
- monitoring i prognozowanie trzęsień ziemi oraz erupcji wulkanicznych;
- badania zmian poziomu mórz i oceanów oraz dynamiki lodowców;
- badania atmosfery (jonosfery i troposfery).
Stan na 23.02.2024 r.
