Przegląd Geologiczny (2003-03) tom 51


BLIŻEJ UNII EUROPEJSKIEJ
184 Ochrona środowiska w Narodowym Planie Rozwoju 2004 - 2006 - Maciej Podemski

KALENDARIUM
186 Informacje o przyszłych wydarzeniach - Barbara Żbikowska
189 Przegląd ważniejszych wydarzeń - Barbara Żbikowska

KONGRESY, SYMPOZJA I KONFERENCJE
190 7. Międzynarodowe Sympozjum Jurajskie w Polsce w 2006 r. - Andrzej Wierzbowski, Grzegorz Pieńkowski
191 I Konferencja Naukowo-Techniczna — Węgiel Brunatny z Sieniawy — Nowe Wyzwania dla Energetyki i Środowiska — Łagów, 05–07.12.2002 - Marcin Piwocki
192 I Ogólnopolska Konferencja GPR — Zastosowanie radaru do penetracji gruntu (GPR) w badaniach geologicznych — Wrocław, 25.11.2002 - Stanisław Ciechanowicz, Adam Szynkiewicz

KRONIKA
193 Warsztaty dotyczące wykorzystania ciepła gorących, suchych, spękanych skał — Soultz-sous-Foręts, Francja, 11–12.12.2002 - Barbara Uliasz-Misiak

RECENZJE
194 A.C. Duxbury, A.B. Duxbury & K.A. Sverdrup — Oceany świata - Włodzimierz Mizerski

WIADOMO|CI GOSPODARCZE
195 Aktualia ropy naftowej i gazu ziemnego - Jerzy Zagórski
198 Kadm na przełomie XX i xxi wieku - Andrzej Paulo, Bożena Strzelska-Smakowska

ARTYKUŁY INFORMACYJNE I POLEMICZNE
204 Krótka relacja z wyprawy naukowej Płaskowyż Kolorado–Alaska 2002 - Zdzisław M. Migaszewski, Agnieszka Gałuszka
206 Albania — organizacja służby geologicznej, zarys budowy geologicznej oraz konferencja CEI w Tiranie - Marek Graniczny
210 Renesans zainteresowań darniowymi rudami żelaza - Janusz Skoczylas
212 Symbolika kamienia w architekturze miast - Janusz Skoczylas, Marek Żyromski
214 Zespół skamieniałości a biocenoza — reprezentatywność zapisu paleontologicznego — dyskusja - Grzegorz Pieńkowski
215 Zespół skamieniałości a biocenoza — reprezentatywność zapisu paleontologicznego — odpowiedź - Robert Niedźwiedzki

RECENZOWANE ARTYKUŁY NAUKOWE
217 Zasięgi lądolodu skandynawskiego w dorzeczu Wisły wyznaczone na podstawie petrograficznych badań glin lodowcowych, w nawiązaniu do izotopowych stadiów tlenowych - Stanisław Lisicki

Petrograficzne badania frakcji żwirowej 5–10 mm glin lodowcowych pozwoliły scharakteryzować regionalne litotypy dorzecza Wisły. Na podstawie wyników tych badań i badań palinologicznych wyróżniono 16 stratygraficzych litotypów glin lodowcowych należących do 8 zlodowaceń: narwi, nidy, sanu 1, sanu 2– wilgi, liwca, krzny, warty i wisły. Pozwoliło to określić przybliżone granice maksymalnego zasięgu glin lodowcowych o różnych litotypach i lądolodów je akumulujących. Przedstawiono dwie wersje korelacji tych zasięgów z krzywą wskaźnika izotopów tlenu i w nawiązaniu do proponowanej stratygrafii glacjalnego plejstocenu dorzecza Wisły.

Słowa kluczowe: stratygrafia plejstocenu, litotypy glin lodowcowych, zasięgi lądolodu skandynawskiego, izotopowe stadium tlenowe, dorzecze Wisły
224 Ochrona dziedzictwa geologicznego Polski w koncepcji europejskiej sieci geostanowisk - Zofia Alexandrowicz

S u m m a r y. The European framework of most valuable and representative geosites initiated by IUGS is created to participate in Regional Working Groups of ProGEO — European Association for the Conservation of the Geological Heritage, as the GLOBAL GEOSITES project. The draft European list of key geosites published in 1998 has been verified and supplemented by particular countries. The Polish list now comprises 149 (doubling the amount in the draft list) selected geosites of various types. Most of them are related to stratigraphy and geomorphology, while palaeobiological and plaeoenvironmental sites are noteworthy. About 55% the total number of proposed sites are already legally protected and a haft of the remaining ones have been just documented and prepared to conservation. Geosite lists of Polish particular regions are open for the discussion and corrections. In the next few years the database of the Polish candidate geosites will be ready to comparative assessments with other European regional lists and the second stage of selection. In the national geoconservation strategy this database should be the first foundation of the Polish Red Book of Geosites.

Key words: geoconservation framework, European geosites, selection, ranking list, Poland
231 Rudy darniowe - przeszłość, teraźniejszość i przyszłość - Tadeusz Ratajczak, Krzysztof Bahranowski, Grzegorz Rzepa

Rudy darniowe były dotąd kojarzone z procesami uzyskiwania metalicznego żelaza. Poczynając od XIX w. zaczęto je stosować jako surowiec służący oczyszczaniu gazów przemysłowych z połączeń siarki. Ustalenie ich składu fazowego, uziarnienia i cech strukturalno-teksturalnych stało się podstawą do traktowania ich jako sorbentów mineralnych, zwłaszcza w przypadku mediów gazowych a także wody i metali ciężkich. Istnieje przez to szansa i potrzeba wykorzystania ich jako oczyszczaczy celem sorbowania zanieczyszczeń z emisji gazowych do atmosfery. W ten sposób jawi się możliwość ponownego wykorzystania tych kopalin.

Słowa kluczowe: rudy darniowe, sorbenty mineralne, odpady komunalne i przemysłowe, biogazy i gazy wysypiskowe, oczyszczanie biogazów i dezodoryzacja
236 Surowce skalne jako budulec romańskiego kościoła w Kotłowie koło Kalisza - Małgorzata Kasprzak

Obecnie coraz więcej osób podziwia piekno Polskiej architektury. Ludzie doceniaja jej wartość jako narodowe dziedzictwo wnoszone do Europy. Romański kościół w z Kotłowa koło Kalisza jest bez wątpienia częścią naszego spadku po przeszłości. Jest to jedna z najstarszych świątyń w Polsce datowana już najprawdopodobniej na XII wiek. Jego wartości geologiczne równiez powinny byc docenione. Został on bowiem zbudowany z ciekawego materiału skalnego. W jego ścianach można obserwować zarówno eratyki granitowe, syenitowe, granulity jak i lokalne piaskowce.

Słowa kluczowe: material budowlany, eratyki, architektura romańska, kościół, Kotłów
238 Pionowy układ jaskiń krasowych na górze Połom w Górach Kaczawskich (Sudety) - Wojciech Rogala

Przyjmowana dotychczas hipoteza rozwoju systemów jaskiniowych na górze Połom zakładała jego kształtowanie się w trzech fazach korespondujących z trzema cyklami morfogenetycznymi prowadzącymi do powstania zrównań, o czym świadczyć miały tzw. horyzonty jaskiniowe. Na podstawie pomiarów wykonanych w latach 1996–2000 uzyskano dane morfometryczne o 37 jaskiniach o łącznej długości ok. 3000 m. W porównaniu z okresem, w którym powstała hipoteza „horyzontów jaskiniowych”, ilość poznanych korytarzy jaskiniowych wzrosła dziesięciokrotnie. Nowe, pełniejsze dane o krasie Połomu nie potwierdzają istnienia trzech wyraźnych horyzontów jaskiniowych w zakładanych dotychczas granicach. Obecnie obserwowany układ korytarzy, cechujący się przewagą jaskiń pionowych, wskazuje na inny sposób rozwoju systemu krasowego i całego wzgórza Połom, nie powiązany z tzw. powierzchniami zrównań. Otrzymanie odpowiedzi na pytanie o wiek i sposób uformowania systemu krasowego Połomu może istotnie przyczynić się do rekonstrukcji rozwoju paleogeograficznego całych Sudetów Zachodnich.

Słowa kluczowe: Sudety, kras, jaskinie, rozwój rzeźby, kenozoik

XVIII KONFERENCJA PALEONTOLOGÓW
pod redakcją Edwarda Chwieduka
243 Niektóre aspekty szkieletogenezy i anatomii funkcjonalnej - Jerzy Fedorowski
246 Fauna podmorskich źródeł hydrotermalnych z dewonu Maroka - Zdzisław Bełka, Błażej Berkowski, Philipp Eisenmann, Jolanta Dopieralska, Stanisław Skompski
247 Paleooceanografia Morza Waryscyjskiego na podstawie składu izotopowego konodontów - Jolanta Dopieralska
248 Znaczenie biogeograficzne kambryjskich ramienionogów Polski - Bronisława Jędryka-Fuglewicz
249 Biostratygrafia kredy dolnej w środkowej i południowo-wschodniej Polsce - Elżbieta Gaździcka, Izabela Ploch, Jolanta Smoleń
521 Drogi migracji i związki biogeograficzne fauny mszywiołów z eoceńskiej formacji La Meseta Wyspy Seymour (Antarktyka) - Urszula Hara
253 Górnokredowe amonity Sachalinu: stratygrafia, paleobiogeografia - Elena Jazykowa
254 Echeneis carpathica Szajnocha, 1926 w profilu warstw menilitowych polskich Karpat - Anna Jerzmańska, Ewa Świdnicka
255 Problemy migracji fauny konodontowej we wschodniej części basenu germańskiego na tle wahań poziomów morza w środkowym triasie - Katarzyna Narkiewicz, Joachim Szulc
256 Wyniki analizy mikropaleontologicznej mikroskamieniałości redeponowanych do lessu młodszego górnego w wybranych stanowiskach Wyżyny Lubelskiej (Polska) i Wyżyny Wołyńskiej (Ukraina) - Jolanta Paruch-Kulczycka, Roman Chlebowski, Leszek Lindner
258 Modelowanie morfogenezy otwornic: ocena krytyczna oraz wstępne wyniki symulacji. - Jarosław Tyszka, Paweł Topa, Paweł Łabaj
259 Górnofrańskie goniatyty i konodonty z profilu Płucki (Góry Świętokrzyskie) - Tatiana Woroncowa-Marcinowska
260 "Fałszywe odmłodzenia" osobniczych Rugosa z Hamar Laghdad (Antyatlas, Maroko) - Błażej Berkowski
260 Mikrofauna otwornicowa z górnokredowych margli typu frydeckiego (okno tektoniczne Wiśniowej, jednostka podśląska, polskie Karpaty zewnętrzne) - Joanna Bielawska
261 Wiek i środowisko depozycji osadów dysoksyczno-anoksycznych dolnej jury z Doliny Długiej (jednostka kriżniańska, Tatry Zachodnie) - Renata Jach, Mariusz Kędzierski, Jarosław Tyszka
262 Biostratygrafia otwornicowa tufitów okna tektonicznego Wiśniowej - Anna Waśkowska-Oliwa