Przegląd Geologiczny (2002-03) tom 50

KALENDARIUM
186 Informacje o przyszłych wydarzeniach - Barbara Żbikowska
187 Przegląd ważniejszych wydarzeń - Barbara Żbikowska
KONGRESY, SYMPOZJA I KONFERENCJE
189 V Forum Górnictwa Kopalin Pospolitych - Szklarska Poręba, 07­08.02.2002 - Cezary Sroga
190 XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa - Chemizm Opadów Atmosferycznych, Wód Powierzchniowych i Podziemnych - Łódź, 15­16.11.2001 - Marek Walisch
KRONIKA
191 50-lecie Technikum Geologicznego w Warszawie - Elżbieta Laszczka-Mazur
192 Warsztaty terenowe IAS - Czwartorzędowe utwory węglanowe południowej Florydy i Wysp Bahama - Marcin Górka
194 Australia - antypody oczami przyrodnika - Muzeum Ziemi PAN 07.02­10.03.2002 - Ewa Madurowicz
195 11. Międzynarodowe Targi Kamienia i Maszyn - Kamień 2001 - Wrocław, 15­18.11.2001 - Henryk Walendowski
RECENZJE
196 S.M. Stanley - Historia Ziemi - Stanisław Skompski
197 E. Gübelin & F-.X. Erni - Kamienie szlachetne: symbole piękna i władzy - Jan Parafiniuk
198 R. Dadlez - Przekroje geologiczne przez bruzdę śródpolską 1 : 200 000 - Jerzy Znosko
197 R. Dadlez - Przekroje geologiczne przez bruzdę śródpolską 1 : 200 000 - Marek Narkiewicz
WIADOMO|CI GOSPODARCZE
200 Aktualia ropy naftowej i gazu ziemnego - Jerzy Zagórski
202 Ceny surowców mineralnych w XX wieku (3). Surowce energetyczne - Mariusz Krzak
ARTYKUŁY INFORMACYJNE I POLEMIKI
207 Plany odbudowy stacji badawczej na górze Pop Iwan w Czarnohorze - Jacek Gutowski, Janusz Śledziński
210 Ekologia pod niebem południowej Francji - Dariusz Choromański
214 Metodyki zarządzania projektami a przedsięwzięcia informatyczne w dziedzinie geologii i nauk o Ziemi - Krystyna Kupiszak
219 Geologiczna kartografia seryjna w postaci cyfrowej - stan obecny i perspektywy - Tomasz Nałęcz
RECENZOWANE ARTYKUŁY NAUKOWE
222 Możliwości rozpoznawania struktur sedymentacyjnych w cienkoławicowych utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego - Beata Stankiewicz, Marek Stadtmüller

Utwory miocenu wschodniej części zapadliska przedkarpackiego cechują się dużym zróżnicowaniem litofacjalnym. Znaczna ich część to utwory cienkoławicowe. Stanowi to znaczący problem przy rozpoznawaniu ich rzeczywistego wykształcenia litofacjalnego z zapisu geofizyki otworowej. Niniejsze opracowanie stanowi propozycję wykorzystania do szczegółowej analizy sedymentologicznej krzywych mikrooporności zapisanych przez sondę SED i akustycznego obrazu ścianek otworu CAST, które oparte są na pomiarach o bardzo dużej rozdzielczości. Przedstawiono przykład określania struktur sedymentacyjnych, cech teksturowych oraz wydzielania granic cienkich warstw na podstawie SED i CAST.
227 Datowanie diabazów i lamprofirów świętokrzyskich metodą K­Ar i Ar­Ar - Zdzisław M. Migaszewski

Streszczenie. Kilka próbek dabazów i lamprofirów z Gór Świętokrzyskich poddano datowaniom K­Ar i Ar­Ar. Przedział wiekowy tych skał waha się od 391,7 do 254,5 Ma, czyli od dewonu dolnego po najwyższy perm (IUGS, 2000). Wymienione wartości świadczą o długotrwałym i wieloetapowym procesie tworzenia się diabazów i lamprofirów świętokrzyskich. Cykl magmowy na obszarze Gór Świętokrzyskich zapoczątkowały prawdopodobnie diabazy z Zalesia. Czy jego zamknięcie stanowiły diabazy z Prągowca? - pozostaje w dalszym ciągu pytaniem bez odpowiedzi. Wiek skał magmowych potwierdza wcześniejsze przypuszczenia o związku co najmniej części wkładek tufów i tufitów występujących w profilu dewońsko-karbońskim Gór Świętokrzyskich z wulkanizmem lokalnym.
230 Zagadnienie zasięgu strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej - Janusz Hauryłkiewicz

Przeanalizowano wpływ uwzględniania gradientu początkowego w gruntach spoistych, rozmaitych typów porowatości, zmienności zasilania i poboru na obliczaną prędkość przepływu wody podziemnej, zasięg strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej i ładunek zanieczyszczeń wprowadzanych do warstwy wodonośnej przez przesiąkanie. Wskazano na mo liwość racjonalnej zmiany kilku założeń przyjmowanych w praktyce obliczeniowej. Stwierdzono, że uwzględnienie tych czynników zmniejsza radykalnie wartości wspomnianych wielkości fizycznych (niekiedy praktycznie do zera), co przynosi duże korzyści ekonomiczne, społeczne i ekologiczne.
237 Duksyt - żywica kopalna? - Günter Krumbiegel

Duksyt jako kopalna żywica z warstw węgli brunatnych z kopalni Emeran w Duchcov, w północnych Czechach, został po raz pierwszy opisany przez Doeltera w 1874 r. Od 1983 r. nowe znaleziska duksytu zostały opisane z odkrywkowych kopalni węgla brunatnego Bilina i Vršany (Czechy). Duksyt koncentruje się przeważnie w skamieniałych (zsylifikowanych) pniach drzew, szczególnie. Taxodium dubium (Sternberg) Heer. W pniach liczne szczeliny wypełnione są kryształami dolomitu i duksytem w formach kropli i pokryw. Duksyt został również znaleziony jako ścisłe wypełnienie szczelin w białym, twardym i zwartym węglanie pelitowym. Ostatnie badania pozwalają na stwierdzenie, że duksyt nie może dziś już uchodzić za czystą żywicę kopalną, tylko za mieszaninę węglowodorów z żywicą i woskiem pochodzenia roślinnego. Węglowodory łączą się jak następuje: C18 - trójpierścieniowe diterpeny (24%), driman (3%), C16 - dwupierścieniowe seskwiterpeny (2%), labdan (6%), symonellit (2%), reteny (5%). Są to produkty diagenezy terpenów, które są składnikami żywicy. Reteny i symonellit zawierają materiały zapachowe. Duksyt nie nadaje się do wykorzystania w przemyśle jubilerskim. Jednak z uwagi na swoją rzadkość jest interesujący dla zbieraczy minerałów. Ze względu na wysoką zawartość żywicy powinien być zaliczany do akcesorycznych żywic kopalnych.
240 Hałdy dawnego górnictwa świętokrzyskiego jako źródło metali kolorowych i szlachetnych - Andrzej Wojciechowski

Głównym celem prac było szczegółowe opróbowanie materiału zwałowego pod kątem występowania ekonomicznych zawartości Cu, Pb, Zn i metali szlachetnych. Materiał zwałowy jest zbudowany z okruchów skał okołozłożowych (dolomitów i iłów rudonośnych w kopalni FeS2 "Rudki", pstrych iłów i wapieni w kopalni miedzi "Miedziana Góra", wapieni w kopalni miedzi "Miedzianka") i okruchów rudy (chalkopirytowej, chalkozynowej, malachitowej i azurytowej na hałdach kopalń miedzi, pirytowej na hałdach kopalni "Rudki"). Okruchy rudne są głównie związane z grubookruchowymi odłamkami dolomitów i wapieni ("Miedziana Góra" i "Miedzianka") i okruchami pstrych i rudonośnych iłów ("Rudki" i "Miedziana Góra"). Średnia zawartość głównych składników przedstawia się następująco: hałdy kopalni FeS2 "Rudki" Cu 24 ppm, Pb 158 ppm, Zn 145 ppm i Ag 2 ppm, hałdy kopalni miedzi "Miedziana Góra" Cu 0,42 %, Pb 0,21 %, Zn 0,28% i 25 ppm Ag. Średnia zawartość złota waha się od <1 do 102 ppb. Szacunkowe zasoby metali są niskie i nie mają znaczenia ekonomicznego.
245 Zmienność właściwości wytrzymałościowych w profilu pionowym skał osadowych platformy wschodnioeuropejskiej w dolinie Dniestru - Joanna Pinińska, Petro Wołoszyn, Paweł Łukaszewski, Paweł Płatek

Nie zaburzone osady platformy wschodnio-europejskiej w dorzeczu Dniestru są szczególnie dogodnym przedmiotem studiów nad zmiennością paleonapręzeń przy zastosowaniu metod geomechanicznych. Artykuł przedstawia wyniki wstępnych badań około 100 próbek skalnych pochodzących z 7 odsłonięć reprezentujących osady morskie i kontynentalne syluru dewonu, górnej kredy i trzeciorzędu. Zmienność parametrów fizycznych takich jak gęstość objętościowa skał, prędkość propagacji fali akustycznej, moduł dynamiczny jest zależna od wieku, historii diagenezy, składu mineralnego (szczególnie zawartości składników ilastych w skałach węglanowych). Obniżone wartości parametrów mechanicznych stwierdzono w dewońskich piaskowcach z facji old­redu. Anizotropia właściwości akustycznych i kierunki spękań powstających w toku badań wytrzymałościowych są generalnie zgodne z charakterystyką ciosu regionalnego. Uzyskane wyniki pokazują, że kontynuacja powyższych studiów pozwoli na określenie kierunków maksymalnych i minimalnych paleonaprężeń w płaszczyźnie poziomej.
252 Linearny wzrost granatów w dynamicznie metamorfizowanych łupkach łyszczykowych pasma Starej Kamienicy - Jacek Siemiątkowski

Przedstawiono granat z łupków łyszczykowych. Wykazano, że wzrastał on w dynamicznie zmieniających się warunkach, a jego skład zmieniał się od centrum bogatego w Ca i Mn do prawie czystego almandynu z niewielką domieszką Mg. Almandyn tworzy się w cieniu wcześniej utworzonego granatu tworząc automorficzne ściany.
SESJA NAUKOWA PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU GEOLOGICZNEGO
"FORMACJA POZNAŃSKA NA NIŻU POLSKIM - OBECNY STAN WIEDZY",
23 KWIETNIA 2002 r.
pod redakcją Jacka Kasińskiego i Grzegorza Czapowskiego
255 Ewolucja poglądów na stratygrafię utworów formacji poznańskiej na Niżu Polskim - Marcin Piwocki
256 Profil utworów formacji poznańskiej w środkowej części Niżu Polskiego - Jacek Robert Kasiński, Grzegorz Czapowski
257 Profil utworów formacji poznańskiej w rejonie Wrocławia - Grzegorz Czapowski, Janusz Badura, Bogusław Przybylski
258 Utwory trzeciorzędowe na bloku przedsudeckim w rejonie Rusko­Jaroszów - Adam Szynkiewicz
259 Mikroskamieniałości w utworach formacji poznańskiej na Niżu Polskim - Jolanta Paruch-Kulczycka, Maria Danuta Giel
261 Palinostratygrafia utworów formacji poznańskiej w środkowej części Niżu Polskiego - Barbara Słodkowska
262 Palinostratygrafia utworów formacji poznańskiej na obszarze przedsudeckim - Anna Sadowska
263 Wstępna ocena przydatności lądowych osadów formacji poznańskiej (ze środkowej Polski i z rejonu przedsudeckiego) do badań magnetostratygraficznych - Elżbieta Król
264 Główne cechy geochemiczne utworów formacji poznańskiej: aspekty środowiskowe i stratygraficzne - Andrzej Gąsiewicz
265 Facje i warunki depozycji utworów formacji poznańskiej - Grzegorz Czapowski, Jacek Robert Kasiński
266 Iły formacji poznańskiej - kopaliny służące ochronie i rekonstrukcji środowiska naturalnego - Paweł Brański
267 Skład mineralny iłów poznańskich na podstawie ich wystąpień w rejonie Konina (złoże węgla brunatnego "Piaski") - Tadeusz Ratajczak, Krzysztof Baharanowski, Adam Gaweł, Katarzyna Górniak, Wanda S. Sikora, Tadeusz Szydłak
267 Iły formacji poznańskiej jako surowce ceramiczne - Ryszard Wyrwicki