Zerwane drogi, zablokowane linie kolejowe, uszkodzone linie elektryczne – to efekt zejścia osuwisk po ostatnich ulewach w Małopolsce. Osunięcia ziemi nadal zagrażają i ludziom, i infrastrukturze. Geolodzy z Centrum Geozagrożeń Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) od poniedziałku interweniowali w terenie już kilkanaście razy współdziałając z Powiatowym Centrum Zarządzania Kryzysowego w Nowym Sączu.
Najbardziej ucierpiały miejscowości w powiecie nowosądeckim. W Żegiestowie w gminie Muszyna uruchomiły się aż trzy osuwiska. Największe uszkodziło drogę wojewódzką 971 i barierki przydrogowe oraz stary mur oporowy, zerwało chodnik dla pieszych i kable linii energetycznej. Masy ziemi i gruzu skalnego spadły na tory kolejowe uniemożliwiając na kilka godzin ruch pociągów na trasie Tarnów – Krynica. Z torów usunięto już materiał skalny, który zablokował linię kolejową, a na drodze wykonano tymczasowe odwodnienie kierując wodę opadową poza obszar osunięcia.
Osuwisko w Żegiestowie
Osuwisko w Żegiestowie jest stosunkowo płytkie i ma charakter zsuwu zwietrzelinowego, który rozwinął się na gruboławicowych piaskowcach z Piwnicznej oraz cienkoławicowych piaskowcach warstw z Zarzecza. Geolodzy z Centrum Geozagrożeń PIG-PIB ostrzegają, że cała stroma skarpa pomiędzy drogą 971 a torami kolejowymi jest zagrożona tego typu zsuwami.
Także w Rytrze uruchomiło się osuwisko poniżej lokalnej drogi gminnej. Niestety, jak stwierdzili specjaliści Centrum, istnieje realne zagrożenie dalszego rozwoju skarpy w górę stoku. Może to spowodować odcięcie jedynej drogi dojazdowej do kilku gospodarstw. Osuwisko powstało na zakolu potoku Kordowiec. Uszkodzony został także mostek na drodze Rytro – Podmakowica.
Osuwisko w Rytrze
Żywioł nie oszczędził też Piątkowej – miejscowości leżącej w pobliżu Nowego Sącza. Doszło tam do uaktywnienia dwóch osuwisk, które spowodowały deformacje drogi gminnej. Zniszczone zostały betonowe płyty drogowe. Uszkodzenia są efektem wykonania dużego nasypu na starym osunięciu. Ślady aktywności osuwiska w formie szczelin i skarp wtórnych widoczne są na całym nasypie.
Osuwisko w Piątkowej
Szczeliny w nasypie na starym osuwisku w Piątkowej
Szczeliny w betonowej nawierzchni drogi w Piątkowej
W kolejnej miejscowości - Posadowej Mogilskiej - po intensywnych opadach upłynniony materiał gliniasty spłynął na drogę gminną na szerokości ok. 10 m. W Rożnowie z kolei poważne uszkodzenie betonowego muru oporowego, który zabezpieczał stok przed osunięciem się, doprowadziło do zablokowania drogi gminnej i sprowadziło niebezpieczeństwo na mieszkańców, których domy stoją powyżej. Ze względu na znaczne nachylenie skarpy, która obecnie nie jest zabezpieczona, mogą następować kolejne osunięcia gruntu. Mur oporowy na pozostałym nieuszkodzonym odcinku jest spękany i również może ulec zniszczeniu.
Do osunięć ziemi doszło także w wielu innych miejscowościach, m.in. w Boguszowej, Koniuszowej, Korzennej, Jelnej, Lipiu. Wszędzie tam działają obecnie specjaliści z Centrum Geozagrożeń, którzy ściśle współpracują z Powiatowym Centrum Zarządzania Kryzysowego w Nowym Sączu. Geolodzy dokonują dokładnych ekspertyz i oceny zniszczeń. Analizują ewentualne dalsze konsekwencje ostatnich ulew i możliwość wystąpienia kolejnych osuwisk. Lokalnym władzom przekazują natomiast zalecenia, które pozwolą na właściwe zabezpieczenie terenów dotkniętych ruchami masowymi ziemi i zagrożonych nimi obszarów.
Pogoda wprawdzie ma się poprawiać, jednak niebezpieczeństwo nie minie – ostrzega Państwowa Służba Geologiczna. Skutki obfitych opadów, które nawiedziły ostatnio szczególnie południowo-wschodnią Polskę, mieszkańcy zagrożonych terenów mogą odczuwać nawet przez kilka kolejnych tygodni.
Tekst: Zespół Centrum Geozagrożeń (LB, MW, JK, MZ, wsp. AR)
Fot.: L. Balicki, M. Wódka
