Państwowa służba hydrogeologiczna opublikowała Prognozę sytuacji hydrogeologicznej w strefach zasilania i poboru wód podziemnych w okresie od 1 do 30 września 2019 r. Przy założeniu niekorzystnych warunków meteorologicznych na znacznych obszarach kraju w granicach województw: lubuskiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego, mazowieckiego, lubelskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, łódzkiego oraz warmińsko-mazurskiego prognozuje się wystąpienie stanu zagrożenia hydrogeologicznego związanego z niżówką hydrogeologiczną.
Na wskazanych obszarach, w wyniku obniżenia zwierciadła wód podziemnych, mogą wystąpić utrudnienia w zaopatrzeniu w wodę z płytkich ujęć wód podziemnych (indywidualne studnie gospodarskie) oraz z ujęć komunalnych eksploatujących pierwszy poziom wodonośny.
W prognozowanym okresie zjawisko niżówki hydrogeologicznej obserwowane może być również lokalnie na innych obszarach kraju, w tym w szczególności na terenie województw: pomorskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i małopolskiego.
Obecna sytuacja hydrogeologiczna w kraju określa stan, w którym nie pojawią się trudności w zaopatrzeniu w wodę z komunalnych i przemysłowych ujęć wód podziemnych użytkujących głębsze poziomy wodonośne.
Prognoza zmian położenia zwierciadła wody podziemnej
Przy założeniu niekorzystnych warunków meteorologicznych na terenie województw: lubuskiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego, mazowieckiego, lubelskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, łódzkiego oraz warmińsko-mazurskiego będą występowały obszary, na których zwierciadło płytkich wód podziemnych kształtować się będzie poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO).
Lokalnie niskie stany wód mogą występować również na innych obszarach kraju, w tym w szczególności w województwach: pomorskim, podlaskim, świętokrzyskim i małopolskim.
Stosunkowo często na terenie Polski może dochodzić także do sytuacji, w której stan wody pierwszego poziomu wód podziemnych będzie układał się w strefie SNG-SNO, czyli powyżej stanu niskiego ostrzegawczego, a poniżej średniego stanu niskiego z obserwowanego wielolecia. Jednak na przeważającym obszarze kraju zwierciadło wody będzie układać się w bezpiecznej strefie, tj. powyżej stanu średniego niskiego (SNG).
Prognoza zmian zasobów wód podziemnych
Przy założeniu niekorzystnych warunków meteorologicznych prognoza poziomu rezerw zasobów zmiennych przewiduje, że w obrębie województw: kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, mazowieckiego, lubelskiego, śląskiego, znajdą się obszary, na których brak będzie rezerw zasobów zmiennych pierwszego poziomu wodonośnego obliczonych w stosunku do najniższego odnotowanego w obserwowanym wieloleciu położenia zwierciadła wód podziemnych (NNG).
W skali lokalnej sytuacja taka może mieć również miejsce w województwach: łódzkim, opolskim, dolnośląskim i małopolskim. Ponadto w województwach: pomorskim oraz warmińsko-mazurskim często może dochodzić do sytuacji, w których stan rezerw kształtować się będzie powyżej zera, ale będzie niższy niż 20%. Jednak nie powinno to w istotny sposób powodować trudności w ujmowaniu wód podziemnych.
Na przeważającym obszarze kraju stan rezerw zasobów zmiennych będzie się kształtował na bezpiecznym poziomie, powyżej 20%.
Prognoza zagrożenia wód podziemnych
W okresie objętym prognozą, przy założeniu niekorzystnych warunków meteorologicznych na obszarze województw: lubuskiego, wielkopolskiego, kujawsko - pomorskiego, mazowieckiego, lubelskiego, dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, łódzkiego, warmińsko-mazurskiego oraz lokalnie pomorskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i małopolskiego wystąpi zjawisko niżówki hydrogeologicznej. Prognozy mają na celu wskazanie najbardziej prawdopodobnego kierunku ewolucji stanu hydrogeologicznego na podstawie dostępnych danych badawczych (opisu bieżącej sytuacji hydrogeologicznej) i przy założonych scenariuszach rozwoju sytuacji meteorologicznej w nadchodzących miesiącach.
Charakterystyka wieloletnich zmian położenia zwierciadła wody podziemnej
W niezaburzonym antropogenicznie środowisku wahania zwierciadła wody podziemnej charakteryzuje wieloletnia quasi-cykliczność. W długich okresach obserwacji – ponad 40-letnich, naturalne położenie zwierciadła nie wykazuje wyraźnego trendu. Jednak w krótszych przedziałach czasowych widoczne są znaczne zmiany, które oznaczają wzrost lub spadek odnawialnych zasobów wód podziemnych. Dla gospodarki wodnej wychwycenie tych okresowych tendencji ma kluczowe znacznie w ocenie ryzyka związanego z możliwością i skutkami wystąpienia ekstremalnych stanów wód.
Prognoza zmian położenia zwierciadła wody dotyczy wód podziemnych pierwszego, nieizolowanego od powierzchni terenu poziomu wodonośnego o zwierciadle swobodnym, zasilanego bezpośrednio poprzez infiltrację opadów atmosferycznych i zazwyczaj silnie reagującego na zmienność warunków meteorologicznych i hydrologicznych oraz na antropopresję (w tym wywieraną na wody wgłębne). Poziom ten ma bezpośrednie powiązania z kształtowaniem odpływu rzecznego, w przypadku, gdy stan wód powierzchniowych jest zależny od wód podziemnych.
Orientacyjny i spekulatywny charakter informacji w prognozie sezonowej o sytuacji meteorologiczno - hydrologicznej mogącej wystąpić w nadchodzących miesiącach powoduje, że prognozę zmian położenia zwierciadła wody podziemnej przedstawia się w zależności od wielkości zasilania wód podziemnych według dwóch scenariuszy dla warunków charakterystycznych przy założeniu:
- w prognozowanym okresie sumy opadów wyższe i/lub temperatury powietrza niższe od średniej z wielolecia – scenariusz A, korzystny dla gospodarki wodnej,
- w prognozowanym okresie sumy opadów niższe i/lub temperatury powietrza wyższe od średniej z wielolecia – scenariusz B, niekorzystny dla gospodarki wodnej.
Prognozę zmian zasobów wód podziemnych i prognozę zagrożenia wód podziemnych przedstawia się wyłącznie dla scenariusza niekorzystnego, związanego z możliwością pojawienia się niżówki hydrogeologicznej.
