PIG-PIB na 44. Forum Narodowych Delegatów EGS

W dniach 12-13 lutego 2020 r. w Brukseli (Belgia) odbyło się 44. Forum Narodowych Delegatów Europejskich Służb Geologicznych – EuroGeoSurveys (EGS) 44th National Delegates Forum. Państwowy Instytut Geologiczny – PIB reprezentowały przedstawicielki Zespołu ds. Współpracy Międzynarodowej: Marta Banasiewicz (p.o. kierownika Zespołu) oraz Katarzyna Jóźwik.

Poza zwyczajowymi elementami agendy w postaci raportów z działalności poszczególnych grup eksperckich, sekretariatu oraz Komitetu Wykonawczego EGS (Executive Committee – ExCom), znacząca część spotkania poświęcona była przygotowywanemu wnioskowi o utworzenie w ramach programu Horizon Europe (będącego „następcą” Horizon 2020) partnerstwa europejskiego (European Partnership) pn. „Geological Service for Europe” (GSE).

Obrady prowadzili wspólnie prezydent EGS Zdenek Venera oraz Sekretarz Generalny EGS Slavko Solar. Sprawozdania z działalności poszczególnych grup eksperckich i zadaniowych EGS zostały przedstawione przez ich liderów lub wyznaczonych przez nich zastępców. W tym miejscu warto przypomnieć, że w ramach EGS funkcjonują aktualnie następujące grupy eksperckie:

  • ds. informacji przestrzennej – Spatial Information Expert Group (SIEG),
  • ds. zasobów mineralnych – Mineral Resources Expert Group (MREG),
  • ds. obserwacji powierzchni Ziemi i geozagrożeń – EarthObservation and Geohazards Expert Group (EOEG),
  • ds. geologii obszarów miejskich – Urban Geology Expert Group (UGEG),
  • ds. geologii morza – Marine Geology Expert Group (MGEG),
  • ds. geochemii – Geochemistry Expert Group (GEG),
  • ds. geoenergii – GeoEnergy Expert Group (GEEG),
  • ds. zasobów wodnych – Water Resources Expert Group (WREG).

oraz grupa zadaniowa: ds. współpracy międzynarodowej i rozwoju – International Cooperation and Development Task Force (ICDTF).

foto 1

Ze względu na liczne grono uczestników spotkania, obrady pierwszego dnia odbywały się poza siedzibą EGS

Podążając za inicjatywą austriackiej (GBA) i francuskiej (BRGM) służby geologicznej, EGS planuje utworzenie nowej grupy eksperckiej ds. kartografii i modelowania geologicznego – Geological Mapping and Modelling Expert Group (GMMEG). Podczas spotkania w Brukseli przedstawiciele tych służb omówili wyniki ankiety dotyczącej programów kartowania i modelowania geologicznego prowadzonych aktualnie przez poszczególne służby geologiczne.

Ankieta została w grudniu 2019 r. rozesłana do wszystkich europejskich służb geologicznych i miała na celu rozpoznanie ich zaawansowania w w/w obszarach oraz identyfikację potrzeb i problemów z nimi związanych – w kontekście celowości utworzenia grupy eksperckiej EGS ds. kartografii i modelowania geologicznego. Odpowiedzi udzieliło 80% służb geologicznych (zabrakło informacji od służb Albanii, Kosowa, Węgier, Norwegii, Północnej Macedonii i Serbii). 27 z 30 ankietowanych służb (90%) opowiedziało się za potrzebą utworzenia nowej grupy eksperckiej jako medium do wymiany wiedzy i doświadczenia oraz uzupełnienia i poprawy jakości danych kartograficznych dostępnych obecnie na poziomie europejskim (European Geological Data Infrastructure – EGDI/OneGeology-Europe). Wiele ze służb podkreślało jednak konieczność jasnego zdefiniowania misji grupy („mission & vision”) w celu uniknięcia duplikacji prac prowadzonych przez inne grupy eksperckie EGS, szczególnie grup ds. informacji przestrzennej oraz ds. geologii obszarów miejskich, przy jednoczesnej ścisłej współpracy z tymi grupami.

Podczas części posiedzenia poświęconej utworzeniu partnerstwa europejskiego pn. „Geological Service for Europe” (GSE) zespół wiodący („core team”) złożony głównie z przedstawicieli holenderskiej służby geologicznej (TNO) zaprezentował aktualną wersję oraz stan prac nad wnioskiem do Komisji Europejskiej. Wniosek ten jest jednym z 49 wniosków (w kategorii European Partnership) jakie będą rozpatrywane przez Komisję Europejską. Termin składania wniosków został przesunięty z końca lutego na koniec marca 2020 r. Do tego czasu zespół wiodący zobowiązał się przygotować finalną wersję wniosku.

Partnerstwo „Geological Service for Europe” ma zapewnić finansowanie projektów realizowanych przez Europejskie Służby Geologiczne po zakończeniu aktualnie trwającego programu GeoERA (Establishing the European Geological Surveys Research Area to deliver a Geological Service for Europe). Zakładany czas trwania przedsięwzięcia wynosi 7 lat (2022-2028), a wnioskowany budżet to 700 mln EUR, w tym 70% wynosić ma dofinansowanie od KE, a 30% stanowić ma wkład własny partnerów („in-kind”).

Podczas dyskusji w Brukseli wielokrotnie podkreślano istotną rolę i konieczność zaangażowania do programu partnerów zewnętrznych tj. innych niż służby geologiczne, także w kontekście finansowania partnerstwa i osiągnięcia oczekiwanego wkładu „in-kind” w wysokości 210 mln EUR (przy założeniu uzyskania docelowego 70% dofinansowania od KE). Jest to podejście odmienne od tego zastosowanego w GeoERA, gdzie zaangażowane były tylko służby geologiczne.

Przedstawiono prezentację przygotowaną przez zespół wiodący na potrzeby promocji partnerstwa GSE i zachęcenia jednostek zewnętrznych do udziału w inicjatywie. Zastanawiano się nad zmianą nazwy partnerstwa na taką, która nie będzie zawierać w składzie słowa „usługa/serwis” („service”), a podkreśli naukowy charakter przedsięwzięcia. Ponieważ jednak nazwa „Geological Service for Europe” już rozpowszechniła się w środowisku, postanowiono pozostawić ją w oryginalnym brzmieniu.

foto 2

Katrien Heirman z TNO przedstawia zakres omawianego partnerstwa europejskiego pn. „Geological Service for Europe”

Omówiono opisaną we wniosku propozycję struktury organizacyjnej/administracyjnej partnerstwa GSE, która miałaby być złożona z:

  • Sekretariatu (odpowiedzialnego za koordynację i komunikację; aktualnie nie sprecyzowana została jego relacja do sekretariatu EGS),
  • Zarządu (Management Board, składającego się z 7 członków – koordynatorów poszczególnych „pakietów roboczych”),
  • Zgromadzenia Ogólnego (General Assembly, złożonego z przedstawicieli wszystkich partnerów dostarczających wkład finansowy),
  • Komitetu Doradczego (Advisory Board, z podziałem na komitet główny złożony z przedstawicieli KE i kluczowych interesariuszy, komitet naukowy oraz komitet rządowy z przedstawicielami odpowiednich ministerstw odpowiedzialnych za krajowe „programy” geologiczne; rola poszczególnych grup eksperckich EGS i ich powiązanie z Komitetem aktualnie pozostają nieustalone).

Na chwilę obecną zarówno w odniesieniu do struktury organizacyjnej, jak i wielkości finansowania oraz wymaganego od służb geologicznych wkładu własnego do partnerstwa GSE pozostaje wiele niewiadomych.

Tekst: Katarzyna Jóźwik, Marta Banasiewicz
Zdjęcia: EGS