Państwowy Instytut Geologiczny – PIB wspiera Międzynarodowy Szczyt Klimatyczny TOGETAIR 2022

Bezpieczeństwo energetyczne, neutralność klimatyczna i eko-gospodarka XXI wieku to najważniejsze z ponad trzydziestu tematów, o których przez trzy dni rozmawiali eksperci podczas Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022. Wydarzenie odbyło się w dniach 20 - 22 kwietnia 2022 r. w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW), a także w dostępnych dla wszystkich kanałach online.

Podczas wydarzenia poruszonych zostało także kilka zagadnień związanych z geologią, m.in. wykorzystanie energii geotermalnej, dostępność zasobów wodnych oraz znaczenie badań paleoklimatu dla prognozowania teraźniejszych zmian klimatycznych.

Podczas trzech dni debat prelegentami byli przedstawiciele Instytutu: dr inż. Mateusz Damrat - dyrektor PIG-PIB oraz dr hab. Piotr Szrek - zastępca dyrektora ds. badań i rozwoju. 

Pierwszego dnia Szczytu odbył się panel dyskusyjny pt. „Przeciwdziałanie zmianie klimatu - jak ochronić świat?”, w którym z ramienia Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB wystąpił dr hab. Piotr Szrek. W debacie wzięli także udział: Edward Siarka, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, prof. dr hab. Mirosław Miętus, IMGW, prof. dr hab. Ewa Krogulec, Prorektor ds. Rozwoju, Uniwersytet Warszawski oraz Paweł Mzyk, Instytut Ochrony Środowiska – PIB. Moderatorem był Sławomir Krenczyk, Dyrektor Wykonawczy Fundacji Puławskiego.

Piotr Szrek

Zastępca dyrektora ds. badań i rozwoju udziela wywiadu na temat znaczenia badań paleoklimatu

Tematem debaty były zmiany klimatyczne i ich skutki jako problem globalny. Paneliści dyskutowali również o przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym i wpływie człowieka na klimat. Próbowali odpowiedzieć na pytanie, jakie mechanizmy zwiększające zdolność efektywnego planowania i zarządzania w zakresie zmiany klimatu powinny zostać uruchomione na poziomie lokalnym, regionalnym i globalnym.

Wstępem do dyskusji była prezentacja dr. hab. Piotra Szreka pt. „Przeszłość geologiczna nauką na przyszłość – wskazówki z ostatniego pół miliarda lat”, dotycząca głównych przyczyn zmian klimatu w historii Ziemi, przebiegu zlodowaceń z uwzględnieniem okresu plejstocenu, a także możliwości prognozowania przyszłych zmian w oparciu o posiadaną wiedzę geologiczną i dostępne metody badań.

To, co jesteśmy w stanie zmierzyć jako wskaźnik ryzyka zmiany klimatu, to zawartość dwutlenku węgla. W trakcie całej ewolucji zmieniała się jego zawartość w powietrzu - zmniejszona jego ilość w atmosferze związana jest np. z okresem, w którym rozwijała się roślinność. Jednocześnie mieliśmy wzrost tlenu w atmosferze. Rozwój życia na ziemi wiąże się zatem nierozerwalnie z tym, w jaki sposób zmieniał się klimat – powiedział dr hab. Piotr Szrek podczas prezentacji.

Odpowiadając na pytanie, w jaki sposób możemy sprawić, by ilość dwutlenku węgla nie zwiększała się tak szybko, dr hab. Piotr Szrek stwierdził, że same lasy nie podołają redukcji ilości CO2. Geolodzy mogą jednak wspomóc ochronę klimatu technologią CCS (Carbon Structure and Storage), polegającą na składowaniu węgla w głębokich strukturachgeologicznych np. po wydobyciu węglowodorów.

Zobacz: Wywiad z dr. hab. Piotrem Szrekiem 


Również pierwszego dnia Szczytu dnia odbyła się debata pt. „Mapa drogowa geotermii w Polsce: jak sięgnąć po naturalne, odnawialne zasoby ziemi?”, w której udział wzięli: wiceminister w Ministerstwie Klimatu i Środowiska dr Piotr Dziadzio, Główny Geolog Kraju dyrektor PIG-PIB dr inż. Mateusz Damrat. Łukasz Białczak - Prezes Geotermii Polskiej, Jacek Kurpik z Geotermii Uniejów oraz dr hab. prof. Dorota Porowska z Uniwersytetu Warszawskiego. Rozmowę prowadził Jakub Wiech, dziennikarz portalu Energetyka24.

Uczestnicy debaty pt. „Mapa drogowa geotermii w Polsce: jak sięgnąć po naturalne, odnawialne zasoby ziemi?”

Uczestnicy debaty pt. pt. „Mapa drogowa geotermii w Polsce: jak sięgnąć po naturalne, odnawialne zasoby ziemi?”

Podczas debaty rozmawiano o perspektywach rozwoju geotermii w Polsce oraz zwiększeniu możliwości jej wykorzystania. Omawiano doświadczenia innych krajów i różne możliwości wykorzystania naturalnych zasobów ziemi.

- W trudnym okresie transformacji energetycznej, związanej z polityką dekarbonizacji naszej gospodarki, znaczenie geotermii zaczyna bardzo poważnie rosnąć. To jest szansa, z której musimy skorzystać – zaznaczył Piotr Dziadzio. - Musimy zrobić krok do przodu i przyspieszyć transformację energetyczną, wykorzystać odnawialne źródła energii, które są w zasięgu każdego miasta, każdego miejsca w naszym kraju – dodał Główny Geolog Kraju. Zapewnił także, że możemy liczyć na wsparcie w wykorzystaniu energii geotermalnej przez Unię Europejską.

Piotr Dziadzio i Mateusz Damrat

Piotr Dziadzio, Główny Geolog Kraju (z lewej) i Mateusz Damrat, dyrektor PIG - PIB (z prawej) podczas debaty o rozwoju geotermii w Polsce

Dyrektor Mateusz Damrat wspomniał o zaletach geotermii i podkreślił znaczenie wszystkich jej rodzajów: geotermii klasycznej - średniotemperaturowej, a także płytkiej, niskotemperaturowej, ujmowanej przez gruntowe pompy ciepła.

- Warto pamiętać o tego typu geotermii, ponieważ energia ta jest dostępna na większości obszaru Polski i jest dużo tańsza w pozyskaniu i eksploatacji niż geotermia klasyczna. Jest ona dostępna siedem dni w tygodniu, niezależnie od pogody, niezależnie od światła słonecznego – dodał Mateusz Damrat.

Dyrektor PIG – PIB odniósł się też do kwestii finansowych: - Aby zmniejszyć ryzyko inwestycyjne, jako państwowa służba geologiczna opracowujemy bezpłatne opinie dla jednostek samorządu w sprawie określenia potencjału geotermalnego na ich terenie.

Tylko od początku 2022 r. Państwowy Instytut Geologiczny –PIB wydał gminom 150 wstępnych opinii w zakresie występowania i możliwości zagospodarowania wód termalnych na wskazanych lokalizacjach, przy czym 65 z nich uzyskało pozytywne rekomendacje. Wychodząc naprzeciw potrzebom samorządów, na wniosek Ministra Klimatu i Środowiska NFOŚiGW w maju postanowił o niemal 55 proc. zwiększyć budżet programu priorytetowego „Udostępnianie wód termalnych w Polsce” – z 300 do 480 mln zł.

Zobacz: Wywiad z dr inż. Mateuszem Damratem o inwestycjach w geotermię


Ostatniego dnia Szczytu Klimatycznego TOGETAIR odbyła się debata pt. „Czy może zabraknąć nam wody w kranie? Co zrobić, by zasoby wodne były zasobami odnawialnymi?”, podczas której PIG-PIB reprezentował kolejny raz dyrektor Mateusz Damrat. Obok niego udział w debacie wzięli: prof. dr hab. inż. Paweł Licznar z Politechniki Wrocławskiej, dr Małgorzata Stolarska z Koalicji dbamy o wodę, Anna Czyżewska z NFOŚiGW, Joanna Kopczyńska z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Małgorzata Bogucka – Szymańska z Ministerstwa infrastruktury. Stronę biznesową reprezentował Michał Sandzewicz z Xylem Water Solutions Polska, a rozmowę prowadził Przemysław Białkowski z Zielonej Interii.

Debata pt. „Czy może zabraknąć nam wody w kranie? Co zrobić, by zasoby wodne były zasobami odnawialnymi?”

Uczestnicy debaty pt. „Czy może zabraknąć nam wody w kranie? Co zrobić, by zasoby wodne były zasobami odnawialnymi?”

Dyskutowano o zasobach wodnych i ich ochronie, a także o zapewnieniu dostaw wody mieszkańcom i gospodarce.

Możemy zakładać różne scenariusze, również radykalne, w których nie będziemy w ogóle dbali o nasze zasoby wodne, ani jakościowo, ani ilościowo, i ryzyko ich utraty, a wręcz katastrofa, może nastąpić. Natomiast z wiedzy, jaką dysponuje Państwowy Instytut Geologiczny, na razie sytuacja jest stabilna. Oczywiście musimy dbać o to, by jej nie pogorszyć – powiedział Mateusz Damrat.

Mateusz Damrat

Dyrektor PIG - PIB Mateusz Damrat (w środku) podczas debaty na TOGETAIR 2022)

Zatem, czy zabraknie nam wody w kranie? - Zdaniem państwowej służby hydrogeologicznej nie jest to na szczęście znaczące ryzyko na dzień dzisiejszy, ale mówimy o wodach podziemnych i o tym aspekcie dość ważnym, jeśli idzie o zaopatrzenie w wodę pitną – uspokoił dyrektor PIG - PIB.

Podkreślił, że z technicznego punktu widzenia woda podziemna jest najłatwiejsza do pozyskania, a także najlepiej zabezpieczona przed skażeniem. W Polsce 70% wody pitnej jest właśnie pobierane z wód podziemnych, co uznał za dobry współczynnik.


Wydarzenie TOGETAIR 2022 zrealizowane zostało w formule hybrydowej i było transmitowane z telewizyjnego studia. Poszczególne debaty można było oglądać bezpłatnie i bez rejestracji na głównych stronach najważniejszych polskich portali internetowych (togetair.eu/partnerzy), a także na polskich i belgijskich platformach Linkedin i Twitter oraz innych mediach społecznościowych.

Organizatorem Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022 była Fundacja Czyste Powietrze oraz Fundacja Pozytywnych Idei.

Zdjęcia: TOGETAIR

logotyp nfosigwUdział PIG-PIB w wydarzeniu TOGETAIR 2022 został zrealizowany w ramach zadania: „Współpraca krajowa w zakresie geologii i promocja działań państwowej służby geologicznej w latach 2021 – 2023” i sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej