W dniach 22-26 sierpnia 2022 r. w gmachu dawnej biblioteki (BUW) na terenie głównego kampusu Uniwersytetu Warszawskiego odbyło się 11-te Międzynarodowe Sympozjum poświęcone systemowi kredowemu (11th Cretaceous Symposium). W sympozjum udział wzięło około 180 badaczy z 40 krajów (30 w systemie zdalnym) i z 5 kontynentów. Wśród nich byli również przedstawiciele Państwowego Instytutu Geologicznego-PIB.
Budynek BUW w czasie Sympozjum Kredowego (Ottilia Szives)
Organizacji Sympozjum przewodniczył prof. Ireneusz Walaszczyk z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, a w Komitecie Organizacyjnym znaleźli się badacze reprezentujący wiodące jednostki naukowe z całej Polski (Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Państwowy Instytut Geologiczny PIB, Instytut Nauk Geologicznych PAN, Instytut Paleobiologii PAN, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Uniwersytet Opolski, Uniwersytet Szczeciński, oraz Uniwersytet Łódzki). W Komitecie Naukowym naleźli się wybitni znawcy systemu kredowego z całego świata.
Uczestnicy Sympozjum Kredowego (fot. Mariusz Niechwedowicz)
Sesje obejmowały różnorodne spektrum tematyczne:
- problematyka kredowych stratotypów (Global Boundary Stratotype Sections and Points (GSSPs) of the Cretaceous System),
- stratygrafia i geochronologia (Cretaceous chemostratigraphy, Cretaceous geochronology, timescales, astrochronology and cyclostratigraphy),
- geologia regionalna i tektonika (Cretaceous regional geology, Geodynamics of the Cretaceous basins and sedimentary record, Cretaceous tectonics and syn-tectonic sedimentation),
- paleoklimat (Cretaceous palaeoenvironment, palaeoclimate and palaeoceanography, Cretaceous geochemistry and global change),
- wydarzenia na granicy systemów kredowego i paleogeńskiego (Cretaceous-Paleogene boundary and events),
- kredowe kregowce (Cretaceous vertebrates) i bezkręgowce (Cretaceous invertebrate palaeontology), w tym paleobiologia i stratygrafia oparta na głowonogach (Cephalopod palaeobiology and stratigraphy), kredowych mikro organizmach (Cretaceous micropalaeontology, Cretaceous marine and non-marine plankton) i florze (Cretaceous palynology, Palaeobotany and terrestrial palaeoenvironments), kredowych skamieniałościach (Cretaceous Fossil-Lagerstätten),
- ochrona i udostępnianie cennych znalezisk (Cretaceous Geoparks and World Heritage).
Podczas otwarcia Sympozjum przemowy powitalne wygłosili Główny Geolog Kraju dr Piotr Dziadzio, prorektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Zygmunt Lalak, Dziekan Wydziału Geologii UW, prof. Ewa Falkowska oraz przewodniczący Międzynarodowej Komisji Stratygraficznej prof. David Harper.
Sympozjum zbiegło się z obchodami 200-lecia systemu kredowemu, któremu poświecono dwa wykłady podczas uroczystości otwarcia oraz zaprezentowano wystawę posterową obrazującą ewolucję myśli geologicznej reprezentowanej przez najwybitniejszych uczonych zajmujących się okresem kredy (The giants of the Creatceous). Treść wystawy przygotował profesor William James Kennedy, światowej sławy znawca amonitów kredowych z Muzeum Historii Naturalnej w Oksfordzie, przy współpracy z Markusem Wilmsenem, z Muzeum Senckenbergiana w Dreźnie.
Sesję otwarcia zakończyła uroczystość uznania dla prof. Kennedy’ego, będąca podziękowaniem środowiska naukowego dla jego ogromnego wkładu w badania kredy, a szczególnie w badania amonitów górnokredowych i badania stratygraficzne kredy w skali całego globu.
W czasie sympozjum odbyła się sesja poświęcona pamięci profesora Marcosa A. Lamoldy, wybitnego badacza mikroskamieniałości kredowych z Uniwersytetu w Granadzie, zmarłego w 2021 r. (In memory of Professor Lamolda: Biostratigraphy and environmental change in the Cretaceous).
Pracownicy PIG-PIB przedstawili podczas Sympozjum liczne prezentacje:
- Jacek Grabowski - Recent progress in defining the Tithonian/Berriasian and Jurassic/Cretaceous boundaries,
- Izabela Ploch - Palaeoenvironmental and palaeogeographic implications of the Valanginian in the Polish Basin based on ammonites and Dinoflagellate cysts,
- Damian Lodowski - Late Berriasian – Early Valanginian palaeoenvironment in the Vergol section (Vocontian basin. south-east France): evidence from magnetic susceptibility, portable XRF and gamma-ray spectroscopy,
- Andrzej Szydło - Responses of foraminifera to environmental crisis during the Cretaceous in the Northern Tethys (Polish Outer Carpathians) oraz Weronika Wierny pt. Foraminiferal record of the mid-Maastrichtian event (MME).
Wielu uczestników wzięło również udział w wycieczkach przed- i po-sympozjalnych (w dniach odpowiednio 18-21 i 27-28 sierpnia 2022 r.), które obejmowały: kredę opolską, Sudetów i Karpat (między innymi Pieniny, Tatry, flisz karpacki, słowacki i Węgierskie Karpaty) oraz pogranicze kredy i paleogenu na Lubelszczyźnie.
Wycieczka terenowa The Jurassic-Cretaceous transition in the Western Carpathians (fot. Jacek Grabowski)
Państwowy Instytut Geologiczny PIB był współorganizatorem Sympozjum. Odpowiadał m. in. za organizację dwóch wycieczek przed-sympozjalnych:
- Po muzeach geologicznych w Warszawie (Muzeum Geologiczne PIG PIB – Izabela Ploch, Muzeum Ewolucji i Muzeum Ziemi PAN),
- wycieczki karpackiej- From shallow to deep marine depositional environments of the Cretaceous northwestern Tethys – a record of Alpine system differentiation in the Polish Carpathians (Jacek Grabowski, Jolanta Iwańczuk i Damian Lodowski wraz z grupą geologów krakowskich z AGH, Akademii Pedagogicznej oraz UJ),
- wycieczki po-sympozjalnej - The Jurassic-Cretaceous transition in the Western Carpathians (Jacek Grabowski, Damian Lodowski).
W gmachu Muzeum Geologicznego PIG-PIB odbyła się także uroczysta kolacja.
Muzeum Geologiczne PIG PIB w czasie uroczystej kolacji, na pierwszym planie makieta kredowego pterozaura (fot. Andrzej Jagielski)
W niedzielę (21 sierpnia 2022 r.) poprzedzającą otwarcie sympozjum odbyło się spotkanie Kilian Group, gdzie dyskutowano nad amonitowymi poziomami dolnej kredy nie tylko dla typowych obszarów Tetydy, ale również powiązanych z nimi basenami. Efektem prac będzie publikacja dotycząca najnowszych poziomów amonitowych. Udział w pracach wzięła Izabela Ploch (PIG PIB), będąca członkiem tej międzynarodowej grupy.
Uzgodniono, że kolejne Sympozjum Kredowe odbędzie się w 2025 lub 2026 roku w Hanowerze w Niemczech.
Tekst: Izabela Ploch, Jacek Grabowski, Damian Lodowski
Zdjęcia: Ottilia Szives, Mariusz Niechwedowicz, Jacek Grabowski, Andrzej Jagielski
