22 listopada 2025 r. w Dobkowie odbyło się drugie posiedzenie Rady Naukowej Światowego Geoparku UNESCO Kraina Wygasłych Wulkanów, działającej w kadencji 2024–2028. Rada Naukowa pełni funkcję organu opiniodawczo-doradczego Zarządu Stowarzyszenia Kaczawskiego, które zarządza Geoparkiem. Zgodnie ze Statutem Stowarzyszenia jej zadaniem jest udzielanie wsparcia merytorycznego oraz formułowanie eksperckich opinii dotyczących edukacji geologicznej i przyrodniczej, ochrony dziedzictwa geologicznego i kulturowego, a także zrównoważonego rozwoju obszaru Geoparku.
W skład Rady wchodzą przedstawiciele wielu kluczowych instytucji naukowych, akademickich i badawczych oraz instytucji muzealnych, a także niezależni badacze wspierający Geopark, w tym m.in. naukowcy z Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB, Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, Instytutu Rozwoju Terytorialnego, Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu. Funkcję zastępcy przewodniczącego Rady, prof. dr. hab. Piotra Migonia (Uniwersytet Wrocławski), pełni dr Aleksander Kowalski z Oddziału Dolnośląskiego PIG-PIB we Wrocławiu. Członkiem Rady jest również mgr Jacek Otwinowski z Zakładu Monitoringu Wód Podziemnych.
Inauguracyjne, pierwsze posiedzenie Rady Naukowej Geparku UNESCO Kraina Wygasłych Wulkanów 29.11.2024 r. (fot. Joanna Appelt)
Podczas spotkania omówiono aktualne inicjatywy Geoparku oraz kierunki rozwoju na najbliższe lata, ze szczególnym uwzględnieniem zadań wynikających z funkcjonowania w sieci Światowych Geoparków UNESCO. Ważnym punktem obrad była prezentacja współpracy Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB z Geoparkiem, obejmująca zarówno działania badawcze, jak i edukacyjne.
Posiedzenie Rady Naukowej było okazją do przedstawienia wspólnych inicjatyw, które były prowadzone przez Geopark oraz Oddział Dolnośląski PIG-PIB w 2025 roku. Ze względu na aktywność Oddziału Dolnośląskiego w tym regionie, Państwowy Instytut Geologiczny – PIB zawarł oficjalne porozumienia o współpracy z gminą Pielgrzymka (2019 r.) oraz z Geoparkiem Kraina Wygasłych Wulkanów (2023 r.). Współpraca i omawiane działania popularyzacyjne prowadzone są i były w ramach zadań państwowej służby geologicznej pt.: „Ochrona georóżnorodności, geoedukacja i geoturystyka” (2023-2025) oraz „Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności” (2019-2022).
Najważniejszą, wspólną inicjatywą, zaprezentowaną podczas posiedzenia, było przygotowanie i złożenie do dziesięciu gmin z obszaru Geoparku wniosków o ustanowienie nowych stanowisk dokumentacyjnych oraz pomnika przyrody. Propozycje te obejmują ustanowienie ochrony następujących odsłonięć geologicznych:
- Lawy poduszkowe w Bolkowie – gmina Bolków;
- Kamieniołom piaskowców górnokredowych w Złotoryjskim Lesie – gmina Pielgrzymka;
- Skałki na Diablaku (proponowany pomnik przyrody) – gmina Złotoryja;
- Kamieniołom Gruszka – gmina Wojcieszów;
- Bazalty na Grodźcu – gmina Zagrodno;
- Skałki na Popielowej – gmina Paszowice;
- Czerwony Kamień – gmina Świerzawa Skałki na Stromcu – gmina Jeżów Sudecki;
- Lisia Jama nad Kaczawą – gmina Złotoryja (miasto);
- Kamieniołom gnejsów w Wądrożu Wielkim – gmina Wądroże Wielkie.
Działania te stanowią ważny krok w kierunku lepszego udokumentowania, ochrony i popularyzacji kluczowych obiektów geologicznych Krainy Wygasłych Wulkanów.
Słupy bazaltowe w odsłonięciu kenozoicznych bazaltów na Czerwonym Kamieniu w Geoparku UNESCO Kraina Wygasłych Wulkanów (fot. A. Kowalski)
Odsłonięcia górnokredowych piaskowców na górze Stromiec z widocznymi niewielkimi jaskiniami szczelinowymi rozwiniętymi wzdłuż spękań ciosowych w piaskowcu (fot. A. Kowalski)
Zachód słońca widziany z bazaltowych skałek na górze Diablak w Geoparku UNESCO Kraina Wygasłych Wulkanów. Na horyzoncie widoczna Ostrzyca – najwyższy, zbudowany z kenozoicznych bazaltów szczyt Pogórza Kaczawskiego (fot. A. Kowalski)
Tekst: Aleksander Kowalski
Zdjęcia: Aleksander Kowalski, Joanna Appelt
