6 lutego 2023 r. o godz. 01:17:36.1 UTC (czas lokalny 06/02/2023 r., godz. 04:17:36.1) w regionie sejsmologicznym Centralnej Turcji (Turcja - Syria) miało miejsce bardzo silne trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.8. Epicentrum tego zdarzenia zlokalizowane było ok. 30 km na WNW od Gaziantep w Turcji. Źródło wstrząsów zlokalizowane było na głębokości 20 km (wg EMSC). Trzęsienie ziemi było skutkiem rozładowania naprężeń powstałych na styku Platformy Arabskiej i Anatolijskiej na Uskoku Wschodnioanatolijskim.
Najważniejsze parametry tego zjawiska zaprezentowane zostały w tab. 1 na podstawie danych EMSC i NEIC (National Earthquake Information Center – USGS), zaś lokalizację epicentrum tego trzęsienia pokazano na rys.1 w relacji do najbliższych regionalnych szczegółów geograficznych i politycznych.
Tab. 1. Parametry zjawiska sejsmicznego z dnia 06/02/2023 r., godz. 01:17:36.1 UTC, region: Central Turkey
Rys. 1. Lokalizacja epicentrum trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.8 z dnia 06/02/2023 r., godz. 01:17:36.1 UTC w regionie sejsmologicznym Central Turkey – oprac. PSG, mapa bazowa: CIA
Rys. 2. Zdjęcie po wystąpieniu tragicznego w skutkach trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.8 (AP. Reuters)
Trzęsienie ziemi w regionie Centralnej Turcji (na pograniczu Turcji i Syrii) spowodowało ogromne straty. Obszar dotknięty kataklizmem rozciąga się na ponad 330 km — od syryjskiego miasta Hama do tureckiego Diyarbakir. Zginęło ponad tysiąc osób, a kolejne tysiące są ranne. Po obu stronach granicy ratownicy i mieszkańcy poszukują ludzi uwięzionych w gruzach. Sytuację pogarszają dodatkowo śnieżyce i dotkliwe zimno występujące obecnie w regionie. Tysiące budynków uległo zniszczeniu. Zjawisko było odczuwalne nie tylko na Turcji i Syrii, ale również w Iraku, Libanie i na Cyprze. Mapy odczuwalności zjawiska opracowane przez EMSC i USGS zostały przedstawione na rys. 3.
Rys. 3. Mapa prezentująca odczuwalność zjawiska o magnitudzie M7.8 - opracowania EMSC (lewy) oraz USGS (prawy)
Wstrząs o magnitudzie M7.8 spowodował znaczne zwiększenie aktywności sejsmicznej w regionie. Lokalizacje epicentrów wszystkich zjawisk sejsmicznych zarejestrowanych w dniu 06/02/2023 r. (stan na 11:30 UTC na podst. EMSC) zostały przedstawione na rys. 4. Tylko do godz. 11:30 UTC w regionie miało miejsce 148 wstrząsów, w tym 8 wstrząsów o magnitudzie M≥5.5. Lista najsilniejszych wstrząsów została przedstawiona w tabeli 2, a ich szczegółowa statystyka w tabeli 3.
Rys. 4. Mapa prezentująca aktywność sejsmiczną regionów Central Turkey oraz Turkey-Syria Border z lokalizacją epicentrów zjawisk sejsmicznych zarejestrowanych w dniu 6/02/2023 r. – stan na 11:30 UTC (oprac. PSG, wg danych EMSC, mapa CIA)
Tab. 2. Wykaz zjawisk sejsmicznych o magnitudzie M≥5.5 (wraz z parametrami), zarejestrowanych w regionach Central Turkey oraz Turkey-Syria Border w dniu 06/02/2023 r. – stan na 11:30 UTC (oprac. PSG, wg danych EMSC)
Tab. 3. Statystyka zjawisk sejsmicznych z lokalizacją epicentrów w regionach Central Turkey oraz Turkey-Syria Border zarejestrowanych w dniu 06/02/2023 r. wg danych EMSC (stan na 11:30 UTC)
Trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.8 z dnia 06/02/2023 r., godz. 01:17:36.1 (UTC) na pograniczu Turcji i Syrii zarejestrowane zostało również w sieci PSG_Sejs_NET państwowej służby geologicznej.
Na rys. 5 zaprezentowano zapisy falowe składowych Z, N, E wektora prędkości fal sejsmicznych zarejestrowane w laboratorium geodynamicznym PSG na stacjach PG14 (Hołowno, gm. Podedwórze, pow. parczewski) i DZIW (Dziwie, gm. Przedecz, pow. kolski) monitoringu sejsmicznego w laboratoriach geodynamicznych PSG. Odległość stacji PG14 od epicentrum wstrząsów wynosi ok. 2500 km (23°) natomiast od stacji DZIW ok. 2800 km (25°).
Pierwsze wstąpienia fal sejsmicznych (P) zarejestrowane zostały na stacji PG14 o godz. 01:21:36.9 UTC, tj. po upływie 4 min 00.8 s od momentu zdarzenia, natomiast na stacji DZIW o godz. 01:22:04.9 UTC, tj. po upływie 4 min 28.8 s.
Rys. 5. Obraz falowy z zapisem rejestracji trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.8 z epicentrum w regionie Centralnej Turcji z dnia 06/02/2023 r., godz. 01:17:36 (UTC) zarejestrowany przez szerokopasmowe stacje sejsmologiczne PSG zlokalizowane w laboratoriach geodynamicznych w Hołownie (PG14) i Dziwiu (DZIW). Na wykresie składowej Z zaznaczono pierwsze wstąpienia fali sejsmicznej P
Informację przygotował zespół Centrum Geozagrożeń Państwowego Instytutu Geologicznego-PIB w składzie: Kamila Karkowska, Tomasz Czerwiński, Mirosław Musiatewicz, Przemysław Kowalski
