W dniach 25-26 kwietnia 2023 roku Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy był gospodarzem 7. Konferencji Środkowoeuropejskiego Konsorcjum Informacji Geologicznej (Central European Geoscience Information Consortium - CE-GIC).
Powołane do życia w 2015 roku, CE-GIC stanowi podgrupę działającego na poziomie globalnym Konsorcjum Informacji Geologicznej (Geoscience Information Consortium - GIC) i zrzesza przedstawicieli służb geologicznych krajów takich jak: Austria, Chorwacja, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia, Słowacja oraz Słowenia. Podstawową misją Konsorcjum jest wymiana informacji związanych z wykorzystaniem i zarządzaniem cyfrowymi systemami informacji geologicznej w celu wspierania rozwoju Nauk o Ziemi w skali regionalnej.
Uczestników konferencji w PIG-PIB powitał Zastępca dyrektora ds. badań i rozwoju dr. hab. Piotr Szrek, który także przedstawił prezentację na temat aktualnych działań i osiągnięć PSG i PSH.
Następnie, zgodnie ze zwyczajową formułą spotkań CE-GIC, przez reprezentantów służb geologicznych poszczególnych krajów przedstawione zostały raporty narodowe, które zawierały informacje takie jak: główne osiągnięcia danej jednostki, realizowane projekty, problemy, trendy i dalsze plany w zakresie geoinformacji.
Spotkanie prowadziła Katarzyna Jóźwik, reprezentująca zarówno Zakład Kartografii Geologicznej, jak i Zespół ds. Współpracy Międzynarodowej PIG-PIB oraz będąca przedstawicielem PIG-PIB w Komitecie Sterującym CE-GIC. Ponadto ze strony PIG-PIB na spotkaniu obecni byli Piotr Gałkowski (z Zakładu Utrzymania i Rozwoju Systemów Dziedzinowych), Urszula Stępień (z Zakładu Kartografii Geologicznej) oraz (zdalnie) Izabella Sadowa (Zastępca kierownika Zakładu Utrzymania i Rozwoju Systemów Dziedzinowych).
Piotr Gałkowski prezentuje coroczny raport z działalności i osiągnięć PIG-PIB w zakresie geoinformacji
Znaczna część spotkania poświęcona była prezentacji aplikacji i usług, które są wykorzystywane przez służby geologiczne Środkowej Europy do wprowadzania, przeglądania, prezentacji i udostępniania danych geologicznych. Uczestnicy podzielili się swoimi doświadczeniami w zakresie wdrażania nowych narzędzi i technologii. W imieniu Zespołu ds. INSPIRE w PIG-PIB, Waldemar Gogołek (z Zakładu Utrzymania i Rozwoju Systemów Dziedzinowych) zaprezentował rozwiązania przyjęte podczas realizacji zadania PSG dotyczącego przetwarzania i publikacji danych zgodnie z wymogami europejskiej Dyrektywy INSPIRE.
Austriacka służba geologiczna (GeoSphere) zwróciła uwagę na kwestię zastosowania do udostępnianych danych geologicznych tzw. zasady FAIR, według której dane mają być łatwe do znalezienia, łatwo dostępne, interoperacyjne oraz możliwe do ponownego wykorzystania (findable, accesible, interoperable, reusable). Tą ideą kierowała się służba przy opracowaniu austriackiego repozytorium danych badawczych „Tethys”. Kolejnym zaprezentowanym przykładem był portal słowackiej służby geologicznej (SGIDS) będący centralnym punktem dostępowym do zabezpieczonych usług elektronicznych służących realizacji zadań administracji publicznej. Poruszono również kwestie narzędzi bezpośrednio wspierających realizację zadań służb geologicznych, gdzie przykładem była aplikacja słoweńskiej służby geologicznej (GeoZS) e-Plaz służąca do inwentaryzacji osuwisk.
W dyskusji prowadzonej podczas drugiego dnia spotkania zauważono, iż wciąż aktualnym jest problem metadanych, które mają służyć użytkownikom do uzyskania niezbędnych informacji o danych jak również pozyskaniu samych danych. Doświadczenia czeskiej służby geologicznej (CGS) od lat prowadzącej na potrzeby europejskie katalog metadanych MICKA pokazują, że wiele kwestii wymaga dalszej pracy. Otwieranie danych i obecność wielu punktów dostępowych na poziomie krajowym i międzynarodowym generuje nowe problemy i wyzwania jak przykładowo potrzeba zapobiegania powielaniu (redundancji) danych. Podczas dyskusji nawiązano także do często problematycznych kwestii praw autorskich i intelektualnych obowiązujących dla różnych form opracowań i rzutujących na możliwości przetwarzania, aktualizacji i udostępnienia danych.
Podczas spotkania podkreślono ponadto rosnące znaczenie tzw. grafów wiedzy i technologii semantycznych, jak również bardzo szybki rozwój sztucznej inteligencji, która już dziś może wspierać niektóre procesy przetwarzania danych i w połączeniu z wymienionymi rozwiązaniami umożliwiać użytkownikom zadawanie złożonych pytań do bazy danych w ich naturalnym języku (bez konieczności znajomości specjalistycznego języka zapytań komputerowych). W tym kontekście odbyła się także prezentacja i dyskusja na temat kształtu i funkcjonalności nowoczesnej platformy wiedzy, która ma być jednym z efektów rzeczowych aktualnie realizowanego projektu europejskiego pn. „Serwis Geologiczny dla Europy” (A Geological Service for Europe – GSEU).
Dodatkową atrakcję dla uczestników konferencji w PIG-PIB stanowiło zwiedzanie Muzeum Geologicznego.
Uczestnicy spotkania CE-GIC w Warszawie
Tekst: Katarzyna Jóźwik, Urszula Stępień
Zdjęcia: Marta Banasiewicz, Urszula Stępień
