21 października 2023 r. na terenie projektowanego Geoparku Północnej Jury odbyło się szkolenie geologiczne dla przewodników turystycznych i edukatorów, będące kontynuacją cyklu spotkań, zainicjowanego w ubiegłym roku przez twórców projektu Geoparku – pracowników Muzeum Geologicznego, Oddziału Karpackiego i Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB.
Pierwsze takie spotkanie miało miejsce we wrześniu 2022 roku. Zaprezentowano wówczas projekt Geoparku i zakres prac zrealizowanych w ramach projektu. Uczestnicy zapoznali się z budową geologiczną regionu i charakterem osadów budujących obszar objęty projektem.
Kilka słów o budowie geologicznej regionu
Szkolenie było „strzałem w dziesiątkę”. Po jego zakończeniu długo trwała dyskusja, wymiana spostrzeżeń, informacji i pomysłów na temat popularyzacji wiedzy pomiędzy prowadzącymi i uczestnikami szkolenia. Wtedy również narodził się pomysł i zarazem wyrażono potrzebę organizacji kolejnego, podobnego spotkania, które miałoby obejmować zagadnienia dotyczące rodzaju skał, ich rozpoznawania i obserwacji w odsłonięciach w terenie.
Warsztaty z rozpoznawania skał i skamieniałości
Odpowiedzią na takie zainteresowanie było drugie szkolenie, które rozpoczęła krótka prezentacja obejmująca wprowadzenie do budowy geologicznej obszaru. Uczestnicy zapoznali się z przygotowanymi w tym celu kolekcjami dydaktycznymi skał zawierającymi najbardziej charakterystyczne ich rodzaje (magmowe, osadowe i metamorficzne). Szczególną uwagę zwrócono na skały budujące obszar północnej Jury i występujące w nich skamieniałości.
Następnie wyruszono w teren. W programie przewidziane było odwiedzenie trzech kamieniołomów, w których odsłaniają się wapienie jury górnej: „Janina” w Juliance w gminie Przyrów, „Amerykan” w Złotym Potoku w gminie Janów oraz „Warszawski” w Siedlcu także w gminie Janów. Uczestnicy na miejscu mogli zobaczyć zademonstrowane wcześniej skały, ale również zapoznać się z efektami zachodzących w tych skałach procesów geologicznych.
W kamieniołomie Julianka
Najwięcej czasu poświęcono kamieniołomowi „Janina” w Juliance. Jest to bardzo spektakularne miejsce, znajdują się tutaj jedyne na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej dostępne obserwacji odsłonięcia wapieni z koralowcami. Oprócz tego obserwować można tkwiące w ścianach wapieni ciemne konkrecje krzemienne, piaski glaukonitowe wypełniające kopalne leje krasowe oraz wypełnione młodszymi osadami żyły neptuniczne rozcinające bogate w skamieniałości wapienie jury górnej.
Poszukiwanie koralowców w kamieniołomie Julianka
W kamieniołomie „Amerykan” w Złotym Potoku obserwowano zapis podwodnego spływu grawitacyjnego sprzed 150 milionów lat. Na wapieniach mikrytowych spoczywa brekcja skalna powstała w efekcie obrywu z górującej nad dnem zbiornika budowli (biohermy) gąbkowej.
W kamieniołomie „Warszawskim” w Siedlcu, na jego niższym poziomie, uczestnicy mogli obserwować jasne wapienie ziarniste oraz występujące w ich obrębie charakterystyczne konkrecje krzemionkowe i dendryty manganowe. Wyższy poziom kamieniołomu okazał się małym rajem dla poszukiwaczy skamieniałości: małży i ramienionogów.
Uczestnicy szkolenia w kamieniołomie Warszawskim
Dendryty manganowe z kamieniołomu Warszawskiego
Podobnie jak ubiegłoroczne, również tegoroczne szkolenie zostało bardzo dobrze ocenione przez uczestników, którzy zgłaszali propozycje tematów do omówienia podczas ewentualnego przyszłorocznego spotkania i deklarowali swój w nim udział.
W spotkaniu 21 października 2023 r. wzięły udział 53 osoby, w przeważającej części przewodnicy turystyczni, edukatorzy i nauczyciele.
Zdjęcie zbiorowe uczestników szkolenia
Tekst i zdjęcia: Monika Krzeczyńska, Małgorzata Garecka
Obydwa dotychczas zorganizowane szkolenia zostały sfinansowane ze środków NFOŚiGW w ramach zadania pt. Ochrona georóżnorodności, geoedukacja i geoturystyka.
