7 października 2023 r. o godz. 06:41:07 UTC tj. o godz. 11:11:07.0 czasu lokalnego w Zachodnim Afganistanie miało miejsce silne trzęsienie ziemi o magnitudzie M6.2. Według European-Mediterranean Seismological Centre (EMSC) źródło wstrząsów zlokalizowane było na głębokości 35 km a epicentrum było zlokalizowane 44 km na NW od miasta Herāt. Pół godziny później (o godz. 07:12:54.5 UTC), w bardzo bliskiej odległości od pierwszego nastąpiło drugie trzęsienie ziemi o magnitudzie M6.4.
Parametry zjawiska sejsmicznego z 7 października 2023 r., godz. 06:41:07 (UTC), region: Afghanistan
Parametry zjawiska sejsmicznego z 7 października 2023 r., godz. 07:12:54 (UTC), region: Afghanistan
Lokalizacja epicentrów trzęsień ziemi o magnitudzie M6.2 z 7 października 2023 r., godz. 06:41:07 UTC i M6.4 z 7 października 2023 r., godz. 07:12:54 w Zachodnim Afganistanie – oprac. PSG, wg danych EMSC, mapa bazowa: CIA.
Obydwa trzęsienia ziemi o sile M6.2 i M6.4, które miały miejsce 7 października 2023 r. w pobliżu Heratu w Afganistanie, nastąpiły w wyniku aktywności na płaszczyznach uskokowych o kierunku E-W opadających na N lub S na głębokości 35 km (płytkich głębokościach) w pobliżu oddalonego zachodniego krańca pasma górskiego Hindukusz. Trzęsienia ziemi miały miejsce na płycie Eurazji w wewnątrzkontynentalnym pasie górskim.
Trzęsienia ziemi w Afganistanie i otaczających go regionach są powszechne ze względu na złożone i aktywne interakcje między płytami Arabii, Eurazji i Indii. Na trzęsienia ziemi w zachodnim i środkowym Afganistanie wpływa przede wszystkim ruch płyty arabskiej na północ względem płyty eurazjatyckiej. Od 1920 r. w promieniu 250 km od trzęsienia ziemi z 7 października miało miejsce siedem innych trzęsień ziemi o magnitudzie M6.0 lub większej, wszystkie na terenie Iranu. Do najsilniejszych wcześniejszych trzęsień ziemi zaliczało się trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.3 w maju 1997 r., w wyniku którego zginęło 1567 osób, oraz trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.1 w listopadzie 1979 r. Według doniesień prasowych ponad 2000 osób zginęło, a tysiące osób jest rannych. Wstrząsy zjawisk o magnitudzie M6.2 i M6.4 były odczuwalne w promieniu kilkuset kilometrów od epicentrum.
Mapy intensywności EMSC wstrząsów wywołanych trzęsieniem ziemi o magnitudzie M6.2 w dniu 7 października 2023 r., godz. 06:41:07 w Zachodnim Afganistanie (lewy) i M6.4 w dniu 7 października 2023 r., godz. 07:12:54.5 (prawy) - źródło: EMSC.
Trzęsienia ziemi o magnitudzie M6.2 i M6.4 z 7 października 2023 r., w Zachodnim Afganistanie zarejestrowane zostały również w sieci PSG_Sejs_NET państwowej służby geologicznej. Na poniższym rysunku zaprezentowano zapisy falowe składowych Z, N, E wektora prędkości fal sejsmicznych zarejestrowane na stacjach PG14 (Hołowno, gm. Podedwórze, pow. parczewski) i DZIW (Dziwie, gm. Przedecz, pow. kolski) monitoringu sejsmicznego w laboratoriach geodynamicznych PSG. Ze względu na bardzo podobną lokalizację obu zjawisk odległość stacji PG14 od epicentrów obu wstrząsów wynosi ok. 3 600 km (32.4°), natomiast od stacji DZIW ok. 3 900 km (35.2°). Pierwsze wstąpienia fal sejsmicznych (P) wygenerowanych w źródle trzęsienia M6.2 (godz. 06:41:07 UTC) zarejestrowane zostały na stacji PG14 o godz. 06:47:34.5 UTC, tj. po upływie 6 min 27.5 s od momentu zdarzenia, natomiast na stacji DZIW o godz. 06:47:59.4 UTC, tj. po upływie 6 min 52.4 s. W przypadku drugiego zjawiska (M6.4 o godz. 07:12:54.5) pierwsze wstąpienia zarejestrowano na stacji PG14 o godz. 07:19:21.1 UTC, tj. po upływie 6 min 26.6 s od momentu zdarzenia, natomiast na stacji DZIW o godz. 07:19:46.8 UTC, tj. po upływie 6 min 52.3 s.
Obraz falowy z zapisem rejestracji trzęsień ziemi o magnitudach M6.2 i M6.4 z epicentrum w Zachodnim Afganistanie z 7 października 2023 r., odpowiednio godz. 06:41:07 (UTC) oraz godz. 07:12:54 (UTC) zarejestrowany przez szerokopasmowe stacje sejsmologiczne PSG zlokalizowane w laboratoriach geodynamicznych w Hołownie (PG14) i Dziwiu (DZIW). Na wykresie składowej Z zaznaczono pierwsze wstąpienia fali sejsmicznej (P).
Trzęsienia ziemi o magnitudach M6.2 i M6.4 z 07/09/2023 r., których epicentra było zlokalizowane w Zachodnim Afganistanie zarejestrowano również w zapisie monitoringu składowej pionowej siły ciężkości w laboratorium geodynamicznym stacji PSG w Hołownie. Obraz falowy zjawisk, który został zarejestrowany grawimetrem pływowym gPhoneX nr 165 zaprezentowano na poniższym rysunku. Zaprezentowane zostały 3 ścieżki z monitoringu pola grawitacyjnego zarejestrowane w trakcie przejścia przez punkt obserwacji fal sejsmicznych wygenerowanych w źródłach trzęsień ziemi o magnitudach M6.2 i M6.4. Pierwsza ścieżka (wykres A) pokazuje zmiany przyspieszenia pionowej składowej pola siły ciężkości, druga (wykres B) zmiany składowej pionowej prędkości gruntu, zaś ścieżka trzecia (wykres C) zmiany położenia (amplituda składowej pionowej) drgań podłoża w punkcie obserwacji.
Fragment zapisu z monitoringu grawimetrycznego pola siły ciężkości na stacji PSG PG14 w Hołownie (gm. Podedwórze, pow. parczewski) zarejestrowany w trakcie przejścia przez punkt obserwacji grawimetrycznych fal sejsmicznych wygenerowanych w ogniskach trzęsień ziemi o magnitudach M6.2 (o godz. 06:41:07 UTC) i M6.4 (o godz. 07:12:54.5 UTC) z 7 października 2023 r.
Informację przygotował zespół z Centrum Geozagrożeń: Kamila Karkowska, Tomasz Czerwiński, Kaj Michałowski i Mirosław Musiatewicz
