1 stycznia 2024 r. o godz. 07:10:10.9 UTC (czas lokalny 01/01/2024 r., godz. 16:10:10.9) w rejonie zachodniego wybrzeża wyspy Honsiu w Japonii miało miejsce silne trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.5. Epicentrum tego zdarzenia zlokalizowane było na półwyspie Noto, około 43 km na NNE od Anamizu w Japonii. Według European-Mediterranean Seismological Centre (EMSC) źródło wstrząsu zlokalizowane było na głębokości 15 km.
Parametry zjawiska sejsmicznego z 1 stycznia 2024 r. z godz. 07:10:10.9 UTC na podstawie danych EMSC i NEIC (National Earthquake Information Center – USGS)
Lokalizacja epicentrum trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.5 z 1 stycznia 2024 r. z godz. 07:10:10.9 UTC (oprac. państwowa służba geologiczna, wg danych EMSC, mapa Nations Online Project)
Trzęsienie ziemi o sile M7.5 w pobliżu zachodniego wybrzeża wyspy Honsiu miało miejsce w wyniku rozładowania naprężeń na niewielkim uskoku wstecznym na małej głębokości. Japonia jest regionem bardzo aktywnym sejsmicznie, który należy do tzw. Pacyficznego Pierścienia Ognia.
Od 1900 roku w promieniu 250 km od wydarzenia z 1 stycznia 2024 r. miało miejsce 30 innych trzęsień ziemi o magnitudzie M6.0 i większej. Trzy z nich miały miejsce na półwyspie Noto lub w jego pobliżu, czyli w lokalizacji zdarzenia z 1 stycznia 2024 r.
5 maja 2023 r. w wyniku trzęsienia ziemi o sile M6.2 na półwyspie Noto zginęło jedna osoba, a setki budynków uległo uszkodzeniu. Trzęsienie ziemi z 1 stycznia 2024 r. z godz. 07:10:10.9 UTC spowodowało silne wstrząsy na lądzie, a także wywołało fale tsunami. Japońska Agencja Meteorologiczna zniosła 2 stycznia 2024 r. wszystkie zalecenia dotyczące tsunami wzdłuż części zachodniego wybrzeża kraju.
Mapa odczuwalności zjawiska o magnitudzie M7.5 z dnia stycznia 2024 r. z godz. 07:10:10.9 (UTC), region: zachodnie wybrzeże wyspy Honsiu w Japonii (opracowanie USGS)
Wstrząs o magnitudzie M7.5 spowodował znaczne zwiększenie aktywności sejsmicznej w regionie. 1 stycznia w rejonie zjawiska z godz. 07:10:10.9 UTC miało jeszcze miejsce ponad 100 zjawisk sejsmicznych. Główny wstrząs o (M7.5) poprzedzony był wstrząsem o magnitudzie M5.5, który wystąpił 4 min wcześniej (o godz. 07:06:06 UTC). Po wstrząsie głównym nastąpiły wstrząsy następcze – do godz. 7.00 czasu UTC dnia 3 stycznia 2024 r. miało miejsce łącznie 158 wstrząsów wtórnych.
Statystyka zjawisk sejsmicznych w regionie sejsmologicznym zachodniego wybrzeża Honsiu zarejestrowanych 1 stycznia 2024 r. wg danych EMSC
Statystyka wstrząsów następczych w regionie sejsmologicznym zachodniego wybrzeża Honsiu zarejestrowanych w okresie 1-3 stycznia 2024 r. wg danych EMSC (stan na 3 stycznia 2024 r., godz. 7:00 UTC)
Mapa prezentująca aktywność sejsmiczną regionu zachodniego wybrzeża Honsiu z lokalizacją epicentrów zjawisk sejsmicznych zarejestrowanych w okresie 1-3 stycznia 2024 r. – stan na 3 stycznia 2024 r., godz. 7:00 UTC (oprac. PSG, wg danych EMSC, mapa Nations Online Project)
Trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.5 z dnia 1 stycznia 2024r. z godz. 07:10:10.9 (UTC) w regionie Półwyspu Noto na wyspie Honsiu zarejestrowane zostało również w sieci PSG_Sejs_NET państwowej służby geologicznej.
Na poniższym rysunku zaprezentowano zapisy falowe składowych Z, N, E wektora prędkości fal sejsmicznych zarejestrowane na stacjach PG14 (Hołowno, gm. Podedwórze, pow. parczewski) i DZIW (Dziwie, gm. Przedecz, pow. kolski) monitoringu sejsmicznego w laboratoriach geodynamicznych PSG. Odległość stacji PG14 od epicentrum wstrząsów wynosi ok. 8 240 km (74°), natomiast od stacji DZIW ok. 8 406 km (75.5°). Pierwsze wstąpienia fal sejsmicznych (P) zarejestrowane zostały na stacji PG14 o godz. 07:21:45.7 UTC, tj. po upływie 11 min 34.8 s od momentu zdarzenia, natomiast na stacji DZIW o godz. 07:21:55:7 UTC, tj. po upływie 11 min 44.8 s.
Obraz falowy z zapisem rejestracji trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.5 z epicentrum w rejonie zachodniego wybrzeża Honsiu z dnia 01/01/2024 r. o godz. 07:10:10.9 UTC zarejestrowany przez szerokopasmowe stacje sejsmologiczne PSG zlokalizowane w laboratoriach geodynamicznych w Hołownie (PG14) i Dziwiu (DZIW). Na wykresie składowej Z zaznaczono pierwsze wstąpienia fali sejsmicznej (P)
Trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.5 z 1 stycznia 2024 r., którego epicentrum było zlokalizowane w rejonie zachodniego wybrzeża Honsiu zarejestrowano również w zapisie monitoringu składowej pionowej siły ciężkości w laboratorium geodynamicznym stacji PSG w Hołownie. Obraz falowy zjawiska, który został zarejestrowany grawimetrem pływowym gPhoneX nr 165 zaprezentowano na poniższym rysunku. Zaprezentowane zostały 3 ścieżki z monitoringu pola grawitacyjnego zarejestrowane w trakcie przejścia przez punkt obserwacji fal sejsmicznych wygenerowanych w źródle trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.5. Pierwsza ścieżka (wykres A) pokazuje zmiany przyspieszenia pionowej składowej pola siły ciężkości, druga (wykres B) zmiany składowej pionowej prędkości gruntu, zaś ścieżka trzecia (wykres C) zmiany położenia (amplituda składowej pionowej) drgań podłoża w punkcie obserwacji.
Fragment zapisu z monitoringu grawimetrycznego pola siły ciężkości na stacji PSG PG14 w Hołownie (gm. Podedwórze, pow. parczewski) zarejestrowany w trakcie przejścia przez punkt obserwacji grawimetrycznych fal sejsmicznych wygenerowanych w ognisku trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.5 z dnia 1 stycznia 2024 r.
Raport opracował zespół z Centrum Geozagrożeń w składzie: mgr inż. Kamila Karkowska, K. Karkowska mgr inż. Tomasz Czerwiński, T. Czerwinski mgr inż. Mirosław Musiatewicz, M . Musiatewicz Kaj Michałowski, K. Michalowski
