Po ośmioletniej przerwie do kalendarza ważnych wydarzeń wrócił Polski Kongres Geologiczny. Jego czwarta edycja odbyła się w dniach 10–14.06.2024 r. w Poznaniu. Organizatorami Kongresu byli: Polskie Towarzystwo Geologiczne (PTGeol) – Oddział Poznański, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Instytut Geologii) oraz PIG-PIB, który włożył bardzo znaczący wkład merytoryczny i organizacyjny.
Podczas ceremonii otwarcia osobom wyróżniającym się znaczącymi osiągnięciami naukowymi i zawodowymi w dziedzinie geologii zostały wręczone odznaki honorowe „Zasłużony dla polskiej geologii”, które Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska przyznała na wniosek prezesa Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Odznaczenia zostały przyznane 11 osobom – pracownikom UAM, Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Orlen S.A.
Aktu dekoracji odznaką honorową „Zasłużony dla polskiej geologii” dokonał Minister Krzysztof Galos, Główny Geolog Kraju
Dr Rafał Sikora z PIG-PIB został wyróżniony medalem PTGeol „Bene Merito Societati Geologorum Poloniae”. Medal wręczył prof. Andrzej Żelaźniewicz – przewodniczący Kapituły
Nadrzędnym celem Kongresu był przegląd aktualnej tematyki badawczej oraz integracja środowiska polskich geologów. Zaprezentowano i dyskutowano nad wynikami najnowszych badań ważnych dla polskiej geologii i gospodarki.
Wygłoszono łącznie 171 referatów oraz zaprezentowano 120 posterów. Prawie 40% z nich to wystąpienia pracowników PIG-PIB. Podczas Kongresu odbyło się 15 zróżnicowanych tematycznie sesji referatowych oraz trzy sesje plenarne. Streszczenia wszystkich referatów i posterów dostępne są na stronie https://4pkg.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2024/06/IVPKG_streszczenia.pdf.
W Kongresie udział wzięło 378 osób, w tym 145 członków PTGeol i 50 studentów i doktorantów. 150 osób reprezentowało 18 uczelni wyższych, 116 instytuty badawcze, a 80 uczestników reprezentowało 28 firm i przedsiębiorstw związanych z geologią. Ponadto w Kongresie udział wzięło kilkunastu uczestników z siedmiu instytucji rządowych i samorządowych oraz pięciu instytutów Polskiej Akademii Nauk. Znaczną grupę uczestników stanowili geolodzy różnych specjalności z PIG-PIB – łącznie Instytut był reprezentowany przez prawie 120 osób.
Uczestnicy Kongresu podczas sesji plenarnej
Kongres zainaugurowało wystąpienie prof. Krzysztofa Galosa, podsekretarza stanu w MKiŚ, Głównego Geologa Kraju, w którym zostały przedstawione główne kierunki działań Ministerstwa w zakresie polityki surowcowej i polityki energetycznej Polski
Pierwszą sesję plenarną poprowadził prof. Krzysztof Szamałek, dyrektor PIG-PIB. Dotyczyła ona nowych technologii opartych na bazie danych geologicznych dla wsparcia transformacji energetycznej
Tematyka kolejnych sesji plenarnych obejmowała geozagrożenia towarzyszące górnictwu podziemnemu i odkrywkowemu oraz szeroko ujętą kwestię przyszłości polskiej geologii.
Podczas sesji plenarnej poświęconej geozagrożeniom dr Tomasz Wojciechowski (kierownik Centrum Geozagrożeń w PIG-PIB) przedstawił wyniki inwentaryzacji współczesnych zapadlisk w rejonie Trzebini, gdzie udokumentowano 530 zapadlisk
Trzeciego dnia Kongresu dyskutowano na temat największych wyzwań, jakie stoją przed geologią w Polsce w najbliższym dziesięcioleciu.
Uczestnikami panelu pn. Przyszłość polskiej geologii byli (od lewej): mgr inż. Weronika Mikołajewska (Orlen S.A.), dr hab. Jacek Szczygieł (UŚ), prof. dr hab. Anna Wysocka (Instytut Nauk Geologicznych PAN), prof. dr hab. Krzysztof Szamałek (PIG-PIB), prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz (AGH), a rozmowę poprowadził prof. dr hab. Witold Szczuciński (UAM). W panelu głos zabrał także Maciej Nowakowski (Orlen S.A.)
PIG-PIB, jako główny depozytariusz informacji geologicznej w kraju, postawił na zaprezentowanie licznych baz danych geologicznych oraz zasobów Narodowego Archiwum Geologicznego. Zorganizował cieszące się dużym powodzeniem warsztaty, podczas których przedstawiono aplikacje największego w Polsce zbioru cyfrowych danych geologicznych – Centralnej Bazy Danych Geologicznych (CBDG).
Omówiono standardowe i najczęściej wykorzystywane aplikacje: CBDG Dokumenty oraz najnowszą wersję aplikacji CBDG Otwory wiertnicze, a także narzędzia związane z udostępnianiem danych przestrzennych.
Warsztaty dotyczące praktycznego wykorzystania aplikacji CBDG poprowadzili: Wojciech Paciura – na zdjęciu (kierownik Zakładu Utrzymania i Rozwoju Systemów Dziedzinowych) oraz jego zastępca Dominik Stańczuk
Stoisko ekspozycyjne PIG-PIB
Istotnym elementem udziału PIG-PIB w Kongresie było stoisko ekspozycyjne Instytutu, które – m.in. z uwagi na jego usytuowanie – było prawdziwym sercem Kongresu. Uczestnicy Kongresu mieli możliwość poszerzenia tam wiedzy z zakresu zagadnień prezentowanych podczas sesji tematycznych. Demonstrowano na nim zasoby i dostęp do baz danych geologicznych, a także efekty zakończonego zadania państwowej służby geologicznej – ramowy model budowy geologicznej Polski 3D.
Dr Zbigniew Małolepszy oraz Dominik Szrek prezentowali zasoby internetowej przeglądarki Geo3D. Model budowy geologicznej Polski 3D oparty na danych obejmujących 22,5 tys. km profili sejsmicznych 2D oraz ponad 700 reinterpretowanych głębokich otworach, jak podkreślali jego wykonawcy, jest bardzo znaczącym krokiem naprzód w geologicznej kartografii 3D w Polsce
Kongresowi towarzyszyły liczne wycieczki terenowe po Wielkopolsce i Dolnym Śląsku. (opisy wszystkich wycieczek terenowych dostępna są na stronie: https://4pkg.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2024/06/IVPKG_wycieczki.pdf). Współorganizatorem jednej z nich był PIG-PIB, który zaprosił uczestników na teren Archiwum Próbek Geologicznych w miejscowości Leszcze k. Kłodawy. Podczas wycieczki zostały zaprezentowane działania PIG-PIB w zakresie: gromadzenia, zabezpieczania i udostępniania próbek geologicznych, monitoringu wód podziemnych oraz geotermii niskotemperaturowej. (opis wycieczki: https://4pkg.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2024/06/IVPKG_wycieczki.pdf).
Uczestnicy wycieczki przed dworkiem na terenie Archiwum Próbek Geologicznych w Leszczach
Warunki hydrogeologiczne w rejonie Kłodawy przedstawił Jacek Otwinowski (Zakład Monitoringu Wód podziemnych). Prezentacja odbyła się przy stacji hydrogeologicznej I/999 Leszcze, gdzie są obserwowane wody podziemne w utworach czwartorzędowych, mioceńskich oraz jury górnej. Fot. Renata Hutkowska
Według Polskiego Towarzystwa Geologicznego wydarzenie spełniło oczekiwania, czego potwierdzeniem były pozytywne opinie uczestników. Podkreślali oni wyjątkowo miłą, przyjazną atmosferę i wysoki poziom merytoryczny wystąpień i debat.
Przewodniczący Zarządu Polskiego Towarzystwa Geologicznego prof. Tadeusz Peryt wystosował podziękowanie do dyrektora PIG-PIB, prof. Krzysztofa Szamałka, podkreślając przede wszystkim wysokie merytoryczne zaangażowanie pracowników PIG-PIB.
Tekst Anna Bagińska, Artur Baranowski
Fot. Michał Zieliński, Paweł Jaskóła
Organizacja Kongresu w PIG-PIB została prowadzona w ramach zadania Współpraca krajowa w zakresie geologii i promocja działań państwowej służby geologicznej w latach 2024 – 2026” i została dofinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
