5 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Środowiska – święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ podczas Konferencji Sztokholmskiej w 1972 roku. To ważna okazja, by zwrócić uwagę na relacje między człowiekiem a naturą oraz na wyzwania związane z zanieczyszczeniem i degradacją środowiska. Obchody służą kształtowaniu świadomości ekologicznej i promowaniu codziennych działań, które wspierają zrównoważony rozwój.
Każdy z nas może mieć realny wpływ na stan przyrody – wystarczy świadomie wybierać bardziej przyjazne środowisku rozwiązania, takie jak segregacja odpadów, czy oszczędzanie wody i energii.
Działania Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB na rzecz środowiska
Ochrona środowiska naturalnego stanowi jeden z najważniejszych obszarów działalności Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB). Nasze działania w tym zakresie obejmują szerokie spektrum projektów, które wspierają bezpieczne i zrównoważone gospodarowanie zasobami przyrodniczymi oraz przeciwdziałanie negatywnym skutkom działalności człowieka.
Wśród kluczowych obszarów znajdują się:
- rozpoznawanie, bilansowanie i monitoring wód podziemnych,
- ocena stanu środowiska gruntowo-wodnego i wpływu antropopresji,
- identyfikacja ryzyka środowiskowego związanego z inwestycjami,
- gospodarka odpadami,
- geozagrożenia.
Czysta woda zdrowia doda
Jednym z najważniejszych zasobów naturalnych, które wymagają szczególnej troski, jest woda. Dostęp do czystej, bezpiecznej wody pitnej jest podstawowym warunkiem życia i rozwoju cywilizacyjnego. Dlatego PIG-PIB prowadzi szereg działań mających na celu ochronę i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi.
Instytut prowadzi monitoring położenia zwierciadła i jakości wód podziemnych w ponad 2000 punktach sieci obserwacyjno-badawczej (SOBWP) na terenie całego kraju – szczególnie w miejscach narażonych na intensywną działalność człowieka oraz w rejonach przygranicznych. Zgromadzone dane służą opracowywaniu komunikatów i prognoz hydrogeologicznych, a w sytuacjach kryzysowych – także ostrzeżeń hydrogeologicznych.
Szczególne znaczenie mają również interwencyjne badania terenowe, prowadzone przez Zespół ds. zanieczyszczeń wód podziemnych, który w trybie pilnym określa charakter i zasięg zanieczyszczenia, wskazuje jego potencjalne źródło i proponuje działania naprawcze.
Pobór próbek wody podziemnej z piezometrów
Grunt to wiedza
Ochrona wód to tylko jedna z wielu form dbałości o środowisko. Równie istotne jest rozpoznanie stanu i zmian w obszarze środowiska abiotycznego, w tym gleb i gruntów. PIG-PIB prowadzi kompleksowe badania geochemiczne, analizując skład chemiczny gleb, zmiany ich właściwości oraz wpływ działalności człowieka na środowisko gruntowe.
Tego typu działania są niezbędne zarówno w procesach planowania przestrzennego, jak i w rekultywacji terenów zdegradowanych. Likwidacja ognisk zanieczyszczeń oraz przywracanie wartości ekologicznej i użytkowej obszarów zdegradowanych to realne wsparcie w odbudowie zdrowych ekosystemów.
Pobór próbek środowiskowych
Gospodarka odpadami
Działania PIG-PIB nie ograniczają się tylko do badania stanu środowiska – aktywnie wspieramy również wdrażanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym. Od lat analizujemy potencjał hałd i zwałowisk powydobywczych jako źródeł surowców wtórnych, które mogą zastąpić pierwotne zasoby naturalne. Tego rodzaju podejście zmniejsza presję na środowisko, ogranicza zapotrzebowanie na nowe eksploatacje i wpisuje się w globalne strategie zrównoważonego rozwoju. Odpowiedzialna gospodarka odpadami to nie tylko obowiązek, ale i szansa na racjonalne wykorzystanie tego, co już zostało wydobyte.
Wiedza wspierająca decyzje
Instytut aktywnie wspiera administrację publiczną i przedsiębiorstwa, oferując doradztwo, konsultacje, ekspertyzy oraz dokumentacje niezbędne do prawidłowego zarządzania środowiskiem. Nasze opracowania – przygotowywane zgodnie z aktualnymi przepisami prawa – pozwalają na podejmowanie trafnych decyzji w zakresie gospodarki wodnej, odpadowej i przestrzennej.
Geozagrożenia
Równie istotnym obszarem naszych działań jest rozpoznawanie i dokumentowanie osuwisk oraz innych form ruchów masowych w Polsce. Wczesna identyfikacja terenów zagrożonych pozwala zapobiegać katastrofom naturalnym oraz wspiera procesy planowania i inwestycji infrastrukturalnych.
Monitoring osuwisk
Podróże po mapie – dane przestrzenne
Dla efektywnego zarządzania środowiskiem kluczowe znaczenie ma dostęp do wiarygodnych danych przestrzennych. Dlatego od połowy lat 90. XX wieku PIG-PIB gromadzi, przetwarza i udostępnia informacje kartograficzne na temat różnych aspektów środowiska geologicznego i przyrodniczego.
Wśród udostępnianych danych znajdują się m.in.:
- złoża i perspektywy surowcowe,
- warunki hydrogeologiczne i budowlane,
- elementy gospodarki kopalinami,
- ochrona przyrody i dziedzictwa kulturowego,
- zagrożenia naturalne i antropogeniczne.
Wszystkie te informacje można znaleźć m.in. na Mapie Geośrodowiskowej Polski oraz Mapie Hydrogeologicznej Polski (główny poziom użytkowy) w skali 1:50 000. Dane dostępne są online w portalach geologia.pgi.gov.pl oraz geolog.pgi.gov.pl.
Mapy geośrodowiskowe Polski sporządzone przez ekspertów PIG-PIB
Z okazji Światowego Dnia Środowiska życzymy Państwu czystej wody, nieskażonej ziemi i dobrego powietrza – nie tylko od święta, ale każdego dnia. To wspólna sprawa nas wszystkich.
