Oddział Górnośląski Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB w Sosnowcu, we współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego oraz przedstawicielami przemysłu, opracowuje nowoczesny system monitoringu geologicznego i hydrogeologicznego. Inicjatywa ta stanowi odpowiedź na narastające problemy związane z niekontrolowanymi procesami geologicznymi i hydrogeologicznymi, występującymi na obszarach zamykanych kopalń.
Jednym z przykładów jest rejon Olkusza, gdzie po zakończeniu działalności górniczej doszło do poważnych deformacji terenu i zaburzeń stosunków wodnych.
- Śląsk potrzebuje nowoczesnych narzędzi, które umożliwią przewidywanie skutków likwidacji kopalń oraz towarzyszących im zmian środowiskowych. Modele 3D i 4D środowiska geologicznego, które tworzymy i testujemy już w rejonach Bukowna, Olkusza i Bolesławia w województwie małopolskim, są odpowiedzią na te wyzwania – wyjaśnia Artur Dyczko, dyrektor Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB.
Jednym z kluczowych elementów przedsięwzięcia jest rozwój systemów geoinformacyjnych, które wspierają samorządy w planowaniu przestrzennym oraz w przeciwdziałaniu geozagrożeniom. Szczególne znaczenie ma tu współpraca pomiędzy państwową służbą geologiczną a jednostkami samorządowymi w zakresie: ograniczania szkód górniczych, zarządzania wodami kopalnianymi i geotermalnymi, planowania przyszłego zagospodarowania terenów pogórniczych.
Dzięki takiemu podejściu możliwe będzie nie tylko skuteczniejsze zarządzanie terenami zdegradowanymi działalnością górniczą, lecz także planowanie rozwoju gospodarczego w oparciu o wiarygodne dane geologiczne i hydrogeologiczne.
Wzorem skutecznego wdrożenia podobnych rozwiązań są doświadczenia holenderskie, gdzie zaawansowane modele hydrogeologiczne 3D i rozbudowana infrastruktura ochronna od lat wspierają zarządzanie środowiskiem. Ich efektem jest m.in. lepsze przygotowanie do podejmowania decyzji administracyjnych, zwiększenie efektywności wykorzystania danych przestrzennych oraz ograniczenie negatywnych skutków społecznych i środowiskowych.
Stosowane obecnie na Śląsku technologie modelowania geologicznego 3D i 4D, integrujące dane archiwalne, bieżące pomiary i prognozy, mogą stać się fundamentem długofalowego sukcesu społeczno-gospodarczego regionu. Holenderskie doświadczenia w połączeniu z potencjałem polskiej państwowej służby geologicznej tworzą solidne podstawy dla budowy cyfrowej tarczy geoinformacyjnej Śląska. Synergia technologii, wiedzy eksperckiej i odpowiedzialnego podejścia do zasobów naturalnych stanowi gwarancję większego bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju regionu.
Tekst: Artur Baranowski
