Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę: położenia zwierciadła wód podziemnych, stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych i stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym. Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1 do 30 września 2025 r.
W analizowanym okresie na przeważającej części kraju utrzymywała się tendencja do dalszego obniżania średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Zjawisko to zaobserwowano w około 80% analizowanych punktów obserwacyjnych. Wzrost poziomu wód podziemnych, w porównaniu do średniego stanu z poprzedniego miesiąca odnotowano w tym czasie w niespełna 16% punktów obserwacyjnych, głównie w północno-wschodniej Polsce oraz w zachodnich i południowo-zachodnich regionach kraju. W około 5% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego pozostał bez zmian względem średniego stanu z poprzedniego miesiąca.
We wrześniu 2025 r. wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym, na większości obszaru Polski, utrzymywała się na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenia stanu tych rezerw wystąpiły głównie we wschodniej i centralnej części kraju, a lokalnie także w południowych i północno-zachodnich regionach Polski. Stan taki stwierdzono w około 24% analizowanych punktów obserwacyjnych. W tej grupie około 15% stanowiły punkty, w których poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do najniższego położenia zwierciadła wody z poprzednich lat.
We wrześniu 2025 r. na części terytorium Polski nadal utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego, wynikający z położenia zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Regionalna niżówka hydrogeologiczna obejmowała części województw: kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego oraz świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego i pomorskiego. W minionym miesiącu zjawisko niżówki rozwinęło się do skali regionalnej również na terenie województwa śląskiego, a lokalnie obserwowane było również w województwach: dolnośląskim, lubuskim, małopolskim i opolskim.
Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:
- najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
- średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
- średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
- wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
- wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
- średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 30 września 2025 r.
Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych
Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 192 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).
We wrześniu 2025 r. na terenie kraju nadal utrzymywała się tendencja spadkowa średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Zjawisko to objęło przeważającą część kraju i zostało odnotowane w około 80% analizowanych punktów obserwacyjnych, co stanowi wzrost o 23 punkty procentowe w porównaniu z sierpniem 2025 r. Podwyższenie poziomu zwierciadła wód podziemnych względem średniego stanu z poprzedniego miesiąca zaobserwowano jedynie w niespełna 16% punktów obserwacyjnych, czyli o 22 punkty procentowe mniej niż w sierpniu 2025 r. Wzrosty te występowały głównie w północno-wschodniej Polsce oraz w zachodnich i południowo-zachodnich regionach kraju.
Wahania swobodnego zwierciadła wód podziemnych w analizowanym okresie były niewielkie. Najczęściej obserwowano obniżenia w przedziałach 0-0,1 m (58% punktów obserwacyjnych) oraz 0,1-0,25 m (19% punktów), natomiast wzrosty poziomu wód podziemnych mieściły się zazwyczaj w zakresie od 0 do 0,1 m (13% punktów obserwacyjnych).
W około 5% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego pozostał bez zmian względem średniego stanu z poprzedniego miesiąca (Ryc. 1).
Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych we wrześniu 2025 r.
Zmiany zasobów wód podziemnych
Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 187 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.
We wrześniu 2025 r. w większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 76%, tj. o około 8% mniej niż w poprzednim miesiącu) średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego poziomu zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na przeważającym obszarze kraju nadal pozostawała na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo zaopatrzenia ludności w wodę.
Zagrożenie dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w około 24% analizowanych punktów obserwacyjnych (wzrost o 8% w stosunku do poprzedniego miesiąca), głównie we wschodniej i centralnej części kraju, a lokalnie także w południowych i północno-zachodnich regionach Polski. W tej grupie około 15% stanowiły punkty, w których średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG.
Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach: Boronowice, Łabunie, Manie, Podedwórze i Sadurki (woj. lubelskie), Sulejów (woj. łódzkie), Brwinów, Goździków, Granica, Grędzice, Kaliska, Nowe Iganie, Okuniew, Sulęcin Szlachecki, Wólka Radzymińska (woj. mazowieckie), Zawadzkie (woj. opolskie), Miękisz Nowy, Turza (woj. podkarpackie), Boksze Stare, Liza Stara, Waliły, Wólka Terechowska (woj. podlaskie), Tychy, Żelisławice (woj. śląskie), Ścięgna (woj. świętokrzyskie), Kobułty, Zieleniec (woj. warmińsko-mazurskie) oraz Międzyzdroje (woj. zachodniopomorskie) (Ryc. 2).
Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych we wrześniu 2025 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych
Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych
Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 187 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym.
We wrześniu 2025 r. na części obszaru Polski nadal utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego spowodowany położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Regionalna niżówka hydrogeologiczna w omawianym okresie obejmowała części województw: kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego oraz świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego i pomorskiego. W minionym miesiącu zjawisko niżówki rozwinęło się do skali regionalnej również na terenie województwa śląskiego, a lokalnie obserwowane było również w województwach: dolnośląskim, lubuskim, małopolskim i opolskim.
Poziom wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO zanotowano we wrześniu 2025 r. w 67 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 36% wszystkich punktów objętych obserwacjami. W porównaniu z poprzednim miesiącem oznacza to wzrost o 8 punktów procentowych.
W 34 punktach obserwacyjnych (ponad 18% wszystkich uwzględnionych w analizie punktów), poziom wód podziemnych we wrześniu 2025 r. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG. Oznacza to, że na tych obszarach, przy utrzymujących się niekorzystnych warunkach meteorologicznych – zwłaszcza przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych – istnieje wysokie prawdopodobieństwo dalszego obniżenia się poziomu wód podziemnych, a w konsekwencji wystąpienia niżówki hydrogeologicznej.
W 86 punktach obserwacyjnych, co odpowiada 46% wszystkich analizowanych punktów, tj. o 3% mniej niż w sierpniu br., swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).
Zmiany w rozprzestrzenieniu niżówki hydrogeologicznej we wrześniu 2025 r., w odniesieniu do stanu z sierpnia br., przedstawiono na ryc. 3.
Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną we wrześniu 2025 r.
