Rosnące znaczenie rynku usług geologicznych znalazło odzwierciedlenie podczas drugiej edycji konferencji „Klimat inwestycyjny”, która zgromadziła 1 października 2025 r. w sali Muzeum Geologicznego blisko 250 uczestników. Wydarzenie, zorganizowane przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, obejmowało cztery bloki tematyczne poświęcone kluczowym zagadnieniom branżowym. Duże zainteresowanie ich tematyką potwierdziło, że rynek usług geologicznych oraz związane z nim wyzwania i perspektywy rozwoju należą obecnie do najistotniejszych i najbardziej aktualnych obszarów debaty w sektorze geologicznym.
Konferencję honorowym patronatem objęła Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska, która nie mogła osobiście uczestniczyć w wydarzeniu, skierowała więc do uczestników pdf list okolicznościowy (660 KB) . Napisała w nim, między innymi:
"Ogromnie cieszy mnie Państwa gotowość do otwartej dyskusji wspólnego budowania przestrzeni wymiany doświadczeń. Polska może być dumna z geologów najwyższej klasy, nie tylko dzięki ich wiedzy, pracowitości i innowacyjności, ale także dzięki umiejętności słuchania innych, dzielenia się wiedzą i współpracy ponad podziałami. Geologia jako nauka daje podstawy do rozwoju ekonomicznego i społecznego Państwa Polskiego. Tematyka spotkania, obejmująca zarówno kwestie inwestycyjne, regulacyjne, jak i międzynarodowe perspektywy działalności geologicznej, stanowi istotny wkład w budowanie nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki zasobami naturalnymi."
Przysłuchująca się wystąpieniom panelistów publiczność poproszona została o wypełnienie anonimowych ankiet przygotowanych do trzech bloków dyskusyjnych.
Blok I
Pierwszy blok tematyczny poświęcony był podstawowym uwarunkowaniom funkcjonowania rynku geologicznego w Polsce. W dyskusji, którą poprowadził prof. Krzysztof Szamałek, dyrektor PIG-PIB uczestniczyli: prof. Krzysztof Galos, Główny Geolog Kraju, prof. Stanisław Speczik, CEO Lumina Metals Corp. w Polsce oraz Arkadiusz Biedulski, prezes zarządu UOS Drilling S.A. Najważniejszą kwestią okazała się sytuacja prawna branży.
"Nowelizacja prawa górniczego i geologicznego będzie reformą gruntowną. Nie będzie rewolucją, bo taką byłaby zupełnie nowa ustawa. Chciałem, żeby proces korygowania prawa, obejmujący dziedzinę wydobywczą, przez co rozumiem także geologiczną, był szeroko konsultowany, dlatego wiele uwag zebranych w tym procesie zostało uwzględnionych w ramach prac Rady Gospodarowania Zasobami Ziemi, co pozwoliło Departamentowi Geologii stworzyć listę decyzji kierunkowych określających jakie są szanse przełożenia poszczególnych postulatów na decyzje legislacyjne" – powiedział prof. K. Galos.
Obok prawnych aspektów jako istotne ograniczenie wskazano także brak wysoko wykwalifikowanych kadr. Arkadiusz Biedulski podkreślił, że mimo poprawy koniunktury w branży, rynek wciąż boryka się z deficytem specjalistów – przykładowo liczba pracowników w UOS Drilling S.A. spadła z 1500 w latach 70. XX wieku do zaledwie 200 obecnie.
Prof. Stanisław Speczik zwrócił uwagę, że brak kadr wynika m.in. z niskiego zainteresowania studiami geologicznymi oraz negatywnego wizerunku górnictwa, utrwalonego w Polsce przez lata działalności kopalń węgla kamiennego. Liczy on jednak na odbudowę prestiżu zawodu geologa i powrót dobrze przygotowanych absolwentów na rynek pracy.
Panel podkreślił potrzebę kompleksowej reformy prawa oraz odbudowy potencjału kadrowego, niezbędnych dla stabilnego rozwoju sektora geologicznego w Polsce.
W dyskusji, którą poprowadził prof. Krzysztof Szamałek (drugi z prawej) uczestniczyli (od lewej): prof. Krzysztof Galos, Arkadiusz Biedulski oraz prof. Stanisław Speczik
Wyniki głosowania w ankiecie stały się dopełnieniem dyskusji i pokazały gdzie szukać przyczyn obecnego stanu rynku usług geologicznych oraz szans na ich rozwój. Uczestnikom zadano dwa pytania:
Jakie są, według Pani/Pana, największe wyzwania stojące przed rynkiem usług geologicznych w Polsce?
Jakie trendy globalne będą miały wpływ na rozwój sług geologicznych w Polsce w najbliższych 5–10 latach?
Zapis debaty I Bloku: Rynek usług geologicznych - Klimat inwestycyjny
Blok II
Dyskusja w trakcie drugiego bloku tematycznego skupiała się wokół zagadnienia uprawnień geologicznych w Polsce i w Europie. Uczestniczyli w niej: Marzena Gancarz, geolog wojewódzki w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego, Piotr Kujawski, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Środowiska, Gospodarki Złożem i Wiertnictwa Wyższego Urzędu Górniczego, Michał Sokołowski, zastępca dyrektora Departamentu Geologii, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Agata Spiżewska, dyrektor Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB oraz Robert Uberman, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Wyceny Złóż Kopalin.
Dyskusję zdominowały dwa tematy – system udzielania geologicznych uprawnień zawodowych w kontekście kurczącej się liczby certyfikowanych fachowców oraz czasowa weryfikacja wiedzy posiadaczy takich uprawnień. Pierwsze zagadnienie korespondowało z wypowiedziami panelistów pierwszego panelu, co dodatkowo podkreśliło wagę problemu. Paneliści wymieniali się swoimi pomysłami na konieczne zmiany legislacyjne w tym zakresie, pozostając przy wspólnym zdaniu, że choć rodzajów uprawnień geologicznych jest dużo, to niewskazana byłaby ich ilościowa korekta. Bez odpowiedzi pozostało jednak najważniejsze pytanie jakie wyniknęło z porównania zasad funkcjonowania systemu uprawnień – czy należy wprowadzić zasadę czasowej kontroli wiedzy posiadaczy takich uprawnień, wzorem rozwiązań europejskich?
Panel uwypuklił potrzebę reformy systemu uprawnień zawodowych oraz troskę o utrzymanie wysokich kompetencji geologów w zmieniających się realiach rynku i przepisów.
Uczestnicy debaty Bloku II (od lewej): moderator Marcin Szuflicki (PIG-PIB), Piotr Kujawski, Robert Uberman, Agata Spiżewska, Michał Sokołowski oraz Marzena Gancarz
Wyniki przeprowadzonej ankiety, zdaniem moderatora, można uznać za optymistyczne. Uczestnikom zadano dwa pytania:
Czy posiada Pani/Pan uprawnienia geologiczne?
Czy zamierza Pani/Pan w najbliższym czasie ubiegać się o uprawnienia geologiczne?
Zapis debaty II Bloku: Rynek usług geologicznych - Uprawnienia geologiczne
Blok III
W bloku trzecim uwagę poświęcono wspieraniu polskich firm geologicznych – zarówno na rynku krajowym, jak i w ekspansji zagranicznej. Swoimi propozycjami dzielili się: Andrzej Arendarski, prezydent Krajowej Izby Gospodarczej, Robert Leszczyński, dyrektor Departamentu Rozwoju Krajowej Bazy Zasobowej KGHM Polska Miedź S.A., Jacek Słowiński, prezes zarządu, Geopartner Geofizyka Sp. z o.o. oraz Dariusz Szymczycha, wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej (PUIG).
Diagnozy możliwości działania polskich firm geologicznych na rynku krajowym dokonał Robert Leszczyński, odpowiadając na pytanie – czy sektor usług geologicznych ma szanse na uzyskanie kontraktu z KGHM – czołową spółką wydobywczą w Polsce w sytuacji kiedy ta zatrudnia blisko 200 geologów różnej specjalizacji?
"Co do zasady wykorzystujemy cały dostępny potencjał, który jest na rynku. Dowodem na to może być fakt, że sąd rozstrzygający nasz spór z pewną firmą geologiczną nie może znaleźć niezależnego eksperta do wykonania opinii, który nie współpracowałby wcześniej z KGHM. Nie jest prawdą, że KGHM nie zleca zewnętrznym instytucjom prac geologicznych. Naszymi największymi usługodawcą w tej dziedzinie są uczelnie wyższe i instytuty badawcze, ale nie brakuje także dużych znaczących na polskim rynku spółek"– odpowiedział R. Leszczyński z KGHM.
Innym istotnym tematem były plany powołania Izby Polskiej Geologii, która miałaby wspierać zrzeszone w niej podmioty w budowaniu silnej reprezentacji branży – zarówno w przyszłych partnerskich negocjacjach z administracją publiczną, jak i w działaniach na rzecz rozwoju całego sektora, opartych na kontaktach i kontraktach zagranicznych.
Do utworzenia takiej izby zachęcał Andrzej Arendarski, prezydent Krajowej Izby Gospodarczej (KIG), przedstawiając możliwości, jakie oferuje sama KIG, jak i Stowarzyszenie Europejskich Izb Handlowo-Przemysłowych „Eurochambres”. Ta druga organizacja reprezentuje ponad 20 milionów przedsiębiorstw oraz posiada sieć 1700 regionalnych i lokalnych izb w całej Europie, skupiających firmy zatrudniające łącznie ponad 120 milionów osób. KIG jest członkiem „Eurochambres”.
Jacek Słowiński (Geopartner Geofizyka Sp. z o.o.) za kluczowe uznał bezpośrednie kontakty w relacjach międzynarodowych i zachęcał do aktywnego udziału w targach branżowych oraz korzystania z projektów unijnych wspierających współpracę naukowo-przemysłową w Europie.
Za ważne paneliści uznali możliwości jakie otwierają się w Ukrainie, choć wciąż targanej działaniami wojennymi, to podejmującej już intensywne prace nad projektami odbudowy kraju, między innymi w oparciu o posiadane zasoby kopalin.
"Myśląc o Ukrainie trzeba pamiętać, że inni chętni do skorzystania z kontraktów już tam są. Szukając relacji biznesowych z tamtejszymi podmiotami powinno się mieć świadomość złożoności ich systemu gospodarczego. Ukraina jest trudna, bo jest krajem relacyjnym i wiele kontaktów opiera się przede wszystkim na zaufaniu, a nie na prawie. Istnieją naiwne wyobrażenia o rynku ukraińskim. Są tacy, którzy myślą, że to eldorado, wyceniane w dziedzinie surowców krytycznych na 750 miliardów dolarów. Tymczasem w ubiegłym roku eksport tych minerałów osiągnął poziom 100 milionów dolarów. Wiedzieć trzeba, że szacunki wartości zasobów oparte są na bardzo starych badaniach. No i nie zapominajmy, że Rosjanie bardzo precyzyjnie niszczą ukraiński sprzęt wydobywczy i badawczy. Wchodząc do Ukrainy trzeba mieć przy sobie kogoś, kto „poprowadzi za rękę” i Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza może być takim partnerem" – powiedział Dariusz Szymczycha, wiceprezes PUIG.
Paneliści zgodzili się, że wzmacnianie współpracy, reprezentacji branży i sieci kontaktów międzynarodowych jest kluczem do dalszego rozwoju polskich firm geologicznych.
Paneliści Bloku III: (od lewej): moderator dr Sławomir Mazurek (PIG-PIB), Andrzej Arendarski, Jacek Słowiński, Robert Leszczyński oraz Dariusz Szymczycha
W ankiecie zapytano o opinie na temat kluczowych tematów panelu.
Na ile ważna jest dla Pani/Pana współpraca polskich firm geologicznych z sektorem naukowo-badawczym?
Czy popiera Pani/Pan utworzenie Izby Gospodarczej zrzeszającej podmioty z sektora usług geologicznych?
Czy Państwa firma prowadziła działalność w zakresie usług geologicznych poza granicami kraju?
Czy Państwa firma zamierza rozpocząć prowadzenie działalności w zakresie usług geologicznych poza granicami kraju w ciągu najbliższych dwóch lat?
Zapis debaty III Bloku: Rynek usług geologicznych - Wsparcie dla działalności polskich firm geologicznych
Blok IV
Czwarty blok wypełniła zarejestrowana kilka dni wcześniej rozmowa prof. Krzysztofa Szamałka z Rossem J. Beaty, prezesem Lumina Metals Corporation i Equinox Gold Corporation. Dotyczyła ona szans jakie mogą mieć firmy rodzaju „junior campanies” dla rozwoju inwestycji górniczych w Polsce.
Ross J. Beaty to założyciel wielu spółek „junior companies”. Jego doświadczenie i osiągnięcia są dla wielu przedsiębiorców inspirującym przykładem odniesienia sukcesu w sektorze wydobywczym. W rozmowie Kanadyjczyk opowiedział o swojej pracy i systemie jaki pozwala mu na uzyskanie rentowności i zysku. Jego doświadczenie biznesowe zdobyte w Kanadzie, USA, RPA, Chile i Australii, z jednej strony opierały się na znalezieniu potencjalnych złóż minerałów, dokładnym przygotowaniu biznesplanu i stworzeniu kompetentnego zespołu pracowników. Podkreślił, że istotne było ponadto wspierające podejście administracji rządowej i samorządowej dla rozwoju branży poszukiwawczej. Ross J. Beaty wspomniał także o swoich doświadczeniach w Polsce. Dość krytycznie ocenił system prawny i podatkowy.
Niestety, ze względu na obowiązki zawodowe, Ross J. Beaty nie mógł uczestniczyć w konferencji osobiście. Wywiad został przeprowadzony kilka dni wcześniej i odtworzony na ekranie
Komentując słowa kanadyjskiego przedsiębiorcy, Maciej Młynarczyk, Dyrektor Departamentu Geologii w MKiŚ powiedział, między innymi:
"Wiemy, że polskie prawo w tej dziedzinie nie jest doskonałe. Gdyby tak nie było, nie wprowadzalibyśmy tak dużych zmian legislacyjnych. Ten proces trwa długo, bo to gruntowne zmiany wynikające z otwarcia się na postulaty rynku. Naszym celem jest likwidacja jak największej ilości barier. Ross Beaty podał przykłady krajów spoza Unii Europejskiej, w których prowadził prace. Tam są zupełnie inne warunki prawne. Nie możemy zapominać, że nas obowiązują także wymogi wynikające z regulacji unijnych. Musimy implementować szereg dyrektyw, które mają wpływ na branżę górniczą. Niestety, nasze regulacje dotyczące ochrony przyrody, wprowadzające spore ułatwienia dla inwestorów, spotkały się z negatywną opinią Komisji Europejskiej i musieliśmy wrócić do rozwiązań, kompatybilnych z ustaleniami europejskimi. Zresztą nie jesteśmy wyjątkiem, w innych krajach UE wcale nie jest inaczej."
Zapis rozmowy IV Bloku: Rynek usług geologicznych - Junior Companies w Polsce
Konferencja, w opinii uczestników i organizatorów, była wydarzeniem długo oczekiwanym przez środowisko geologiczne oraz potrzebną okazją do analizy aktualnej sytuacji branży. O jej znaczeniu świadczy zarówno wysoka frekwencja, jak i poziom merytoryczny wystąpień. Debaty z udziałem przedstawicieli nauki, administracji i przedsiębiorców pozwoliły uwypuklić wzajemne oczekiwania, a wyniki ankiet umożliwiły precyzyjniejsze formułowanie opinii i tworzenie prognoz dla sektora. Dyskusje przyniosły szereg przykładów konkretnych działań, natomiast ankiety pomogły zdefiniować potrzeby środowiska oraz możliwe kierunki rozwoju rynku usług geologicznych.
Tekst Artur Baranowski
Zdjęcia: Paweł Jaskóła
Sfinansowano z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w ramach zadania: „Współpraca krajowa w zakresie geologii i promocja działań państwowej” służby geologicznej w latach 2024 – 2026”
