Informacja państwowej służby hydrogeologicznej o stanie i zasobach wód podziemnych

logo psh2Sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna może powodować pewne utrudnienia w eksploatacji płytkich poziomów wodonośnych, ujmowanych przede wszystkim przez kopane studnie gospodarskie, lecz nie przewiduje się utrudnień w eksploatacji ujęć wód podziemnych zapewniających zbiorowe zaopatrzenie ludności w wodę pitną.

 

 

Informacje wstępne
Zasoby słodkiej wody przeznaczonej do spożycia stanowią wody powierzchniowe
i podziemne. Podstawą zaopatrzenia ludności w wodę pitną w Polsce są wody podziemne (ponad 70% wód przeznaczonych do spożycia – według danych GUS, 2011).

 

 6 7 Mapa zaopatrzenia

Źródła zaopatrzenia ludności w wodę na terenie Polski


Wody podziemne występują w przestrzeni porowej lub szczelinowej skał tworzących poziomy wodonośne. Warstwy wodonośne z wodami słodkimi zalegają na głębokości od kilku do kilkuset metrów (zazwyczaj do 200 m).
Płytko występujące poziomy wodonośne mają na ogół swobodne zwierciadło wód i nie są izolowane od powierzchni terenu, przez co są podatne na zanieczyszczenie. Charakteryzują się także szybkim czasem reakcji na intensywność zasilania w wyniku infiltracji opadów atmosferycznych oraz silnym związkiem z wodami rzecznymi i ekosystemami lądowymi zależnymi od wód podziemnych. Najpłycej występujące wody podziemne (wody gruntowe) są zazwyczaj ujmowane płytkimi studniami gospodarskimi (kopanymi).
Wody podziemne głębszych poziomów, na ogół o zwierciadle napiętym, występują w utworach przepuszczalnych pod przykryciem warstwy utworów słabo przepuszczalnych (gliny, iły). Charakteryzują się niższą podatnością na zanieczyszczenie z powierzchni terenu, ale mogą być narażone na dopływ wód zasolonych z głębszych poziomów. Jako użytkowe poziomy wodonośne są eksploatowane studniami wierconymi.


Ocena sytuacji hydrogeologicznej w kraju (wrzesień 2012)


Dostępne do zagospodarowania zasoby odnawialne wód podziemnych w Polsce według aktualnego stanu rozpoznania wynoszą 37,3 mln m3/dobę (13,6 km3/rok). Rejestrowany roczny pobór wód podziemnych z ponad 18 000 ujęć komunalnych i przemysłowych wynosi średnio 1,57 km3. Ponadto w ramach odwadniania kopalń pobierane jest rocznie 1,04 km3 wód podziemnych. Stopień rezerw dostępnych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych w skali roku kształtuje się na poziomie 80%.
Strefy zasilania wód podziemnych obejmują blisko 90% powierzchni kraju. W Polsce położenie zwierciadła wód podziemnych podlega regularnym obserwacjom w ok. 900 punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych państwowej służby hydrogeologicznej.


W III kwartale roku hydrologicznego 2012 (VI-VIII) w większości punktów obserwowano obniżenie położenia zwierciadła wód podziemnych w stosunku do jego położenia w poprzednim kwartale. Jednakże w odniesieniu do średnich stanów z wielolecia 1991-2005 w 47% punktów notowano stany wyższe niż miarodajne dla wielolecia.

 

wykres1-490

 

wykres2-490

Wykres położenia zwierciadła wód podziemnych w wybranych punktach obserwacyjnych PSH

 

W sierpniu 2012 r. 28% punktów wykazywało położenie zwierciadła wody w strefie stanów niskich, 36% w strefie stanów średnich oraz 36% w strefie stanów wysokich.

 

mapa2490

Stan wód podziemnych w III kwartale 2012 (VI-VIII)

 

Aktualnie stan wód podziemnych w większości punktów obserwacyjnych utrzymuje się w strefie stanów bezpiecznych dla gospodarki wodnej – użytkowania wód podziemnych do celów zbiorowego zaopatrzenia ludności i przemysłu w wodę

 

Okresowe i lokalne obniżenie położenia zwierciadła wód podziemnych w strefie przypowierzchniowej nie ma wpływu na głębsze, użytkowe poziomy wodonośne. Sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna może powodować pewne utrudnienia w eksploatacji płytkich poziomów wodonośnych (ujmowanych przede wszystkim przez kopane studnie gospodarskie), lecz nie przewiduje się utrudnień w eksploatacji ujęć wód podziemnych zapewniających zbiorowe zaopatrzenie ludności w wodę pitną.

 

schemat-ekstremalnych-stano

Wpływ ekstremalnych stanów wód na poziom wód w studniach (opr. P. Herbich, 2012)

 

W okresie suszy drastycznie maleje poziom wody w rzekach i płytkich studniach kopanych (skrajnie aż do zaniku wody). W studniach ujmujących warstwy wodonośne poziomów wód wgłębnych niski stan zwierciadła wód nie ma istotnego wpływu na dostępne do zagospodarowania zasoby wód podziemnych.

 

Podstawa prawna – ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz. U. 2012, poz. 145.) oraz akty wykonawcze:

  1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną oraz państwową służbę hydrogeologiczną (Dz. U. 2008 r. nr 225, poz. 1501)
  2. Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie podmiotów, którym państwowa służba hydrogeologiczna jest obowiązana przekazywać ostrzeżenia, prognozy, komunikaty i biuletyny oraz sposobu i częstotliwości ich przekazywania (Dz. U. 2007 Nr 158, poz. 1114)

Komunikaty o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej oraz Prognozy sytuacji hydrogeologicznej w strefach zasilania i poboru wód podziemnych-www.psh.gov.pl


Wyjaśnienia stosowanych pojęć -http://www.psh.gov.pl/leksykon/