Od zarania dziejów kamień towarzyszył człowiekowi, dając mu możliwość schronienia, obrony i wzniecania ognia. Pełnił doniosłą rolę w obrzędach kultowych i z czasem stał się ważnym surowcem budowlanym. Jego pozyskiwanie i wykorzystanie znacząco wpłynęło na otaczający nas krajobraz.
Pozyskanie surowców skalnych, ich różnorodne wykorzystanie oraz problemy związane z deterioracją i konserwacją kamienia były omawiane podczas XXIV edycji ogólnopolskiej, interdyscyplinarnej konferencji naukowej „Kamień w złożu, architekturze i krajobrazie”. Wydarzenie towarzyszyło Ogólnopolskim Targom Materiałów Budownictwa Mieszkaniowego i Wyposażenia Wnętrz DOM, organizowanym przez Targi Kielce
Konferencja zorganizowana została przez Oddział Świętokrzyski Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB oraz Targi Kielce. Wzięło w niej udział 57 osób, reprezentujących różne instytucje związane z geologią, konserwacją kamienia i ochroną środowiska. Podczas konferencji wygłoszonych zostało 12 referatów.
Profesor dr hab. Janina Wiszniewska z PIG-PIB w Warszawie i mgr Michał Ruszkowski z Uniwersytetu Warszawskiego zabrali uczestników konferencji na wycieczkę po szlaku „Freedom Trail”, pokazując wykorzystanie gł. granitu Quincy w budowlach zabytkowych Bostonu. Począwszy od XVII w. surowiec ten pozyskiwano z głazów narzutowych i kamieniołomów w stanie Massachusetts. Ci sami autorzy omówili rodzaje deterioracji materii skalnej.
Na kolejny spacer, tym razem po Trakcie Królewskim w Warszawie, zabrała słuchaczy dr Alicja Bobrowska (Instytut Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej UW). Zwracała uwagę na surowce kamienne wykorzystane zarówno w obiektach zabytkowych, wśród których dominowały piaskowce szydłowieckie, jak i współczesnych, zastosowanych podczas rewitalizacji Traktu.
Następne wystąpienia zostały przygotowane przez naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie i dotyczyły surowców skalnych użytych do budowy romańskich kościołów w okolicy Krakowa (dr hab. inż. Jan Bromowicz prof. AGH) oraz przejawów korozji biologicznej kamienia budowlanego i problemów związanych z jego rewaloryzacją (dr hab. inż. Marek Rembiś).
Zagadnienia dotyczące inwentaryzacji, waloryzacji i ochrony krajobrazu geologicznego w wybranych rezerwatach świętokrzyskich i nadnidziańskich przedstawili dr hab. inż. Jan Urban prof. IOP PAN i Andrzej Kasza (Speleoklub Świętokrzyski).
Rolę i znaczenie głazów narzutowych na obszarze północno-zachodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich omówili pracownicy i studentka Instytutu Geografii UJK – dr hab. Maria Górska-Zabielska prof. UJK, mgr Piotr Kusztal i Kinga Witkowska.
Diagenetyczne zróżnicowanie kredowych (koniak) piaskowców synklinorium północnosudeckiego zreferowały dr Małgorzata Szczepaniak (Instytut Geografii UAM) i Adrianna Kowalczyk.
Mgr Katarzyna Zboińska (Oddział Dolnośląski PIG-PIB, Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego) i dr Wojciech Bartz (Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego) scharakteryzowali piaskowce, z których był wykonany gotycki portal w bazylice św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu.
Problemy z ustaleniem proweniencji materiału kamiennego, użytego w mozaice z wczesnochrześcijańskiej bazyliki w Chhim (Liban) przedstawili mgr Anna Tomkowska (Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie) i mgr Michał Ruszkowski.
Pozostałości dawnego górnictwa skalnego w rejonie Sitkówki w Górach Świętokrzyskich omówili: mgr Paweł Król (Muzeum Narodowe w Kielcach), mgr inż. Grzegorz Pabian (UJK) i dr Anna Mader (Oddział Świętokrzyski PIG-PIB).
Surowce skalne, wykorzystane w budowlach zabytkowych Szydłowa, scharakteryzowali: dr Anna Mader, mgr Paweł Król i dr inż. Zbigniew Złonkiewicz (Oddział Świętokrzyski PIG-PIB).
Miłym akcentem na zakończenie konferencji było uroczyste wręczenie przez przedstawicieli Targów Kielce – Panów Piotra Szlakowskiego – Zastępcy Dyrektora Wydziału Targów i Grzegorza Figarskiego, dyplomu i gratulacji z okazji 100-lecia PIG-PIB na ręce Anny Mader.
Serdecznie zapraszamy do udziału w kolejnej, XXV jubileuszowej edycji konferencji w przyszłym roku!!
Tekst: Anna Fijałkowska-Mader i Ewelina Bąk
Zdjęcia: Ewelina Bąk, Targi Kielce
Konferencja została zorganizowana w ramach tematu "Upowszechnianie wiedzy z zakresu geologii oraz promocja działań służby geologicznej"