OTWARCIE ŚCIEŻKI GEOEDUKACYJNEJ "DOLINA ŚWIŚLINY"

W dniu 26 kwietnia br., w miejscowości Doły Biskupie koło  Kunowa odbyło się uroczyste otwarcie ścieżki geoedukacyjnej „Dolina Świśliny”. Idea ścieżki zrodziła się w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB i została zrealizowana w ramach projektu pn. Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności (nr 22.9611.1901.01.1). Temat należy do zadań państwowej służby geologicznej, finansowanych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Świślina stanowi prawobrzeżny dopływ Kamiennej a odcinek jej doliny od Zbiornika Wióry do północnego krańca miejscowości Doły Biskupie, przez który przebiega ścieżka, leży w północnej części regionu świętokrzyskiego, między Starachowicami i Ostrowcem Świętokrzyskim.

Pod względem geologicznym jest to bardzo ciekawy teren, gdzie w obrębie skał triasowych permsko-mezozoicznego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich występują starsze utwory dewonu, stanowiące jądro fałdu godowskiego. Brzegi doliny przykrywa miąższa pokrywa lessowa. Złożona budowa geologiczna znalazła odzwierciedlenie w georóżnorodności tego odcinka doliny. Na stosunkowo krótkim, 5 km odcinku, możemy zobaczyć skały różnego wieku od dolnodewońskich po środkowotriasowe i czwartorzędowe. Odsłonięcia tych skał stanowią przystanki, opatrzone tablicami informacyjnymi, i stanowiska ścieżki geoedukacyjnej. Tablica na pierwszym przystanku, zlokalizowanym na południowym krańcu miejscowości Doły Biskupie, zawiera podstawowe informacje o ścieżce. Przystanek drugi, w położonym nieopodal kamieniołomie Doły Opacie, poświęcony jest historii powstania dolomitów środkowego dewonu, ruchom górotwórczym związanym z orogenezą waryscyjską i młodszym utworom wczesnotriasowym. Kolejny przystanek, z dwoma tablicami informacyjnymi (Fot. 1) znajduje się w centrum miejscowości Doły Biskupie przy kamieniołomie Doły Biskupie. Odsłania się w nim kontakt piaskowców retu z wapieniami i marglami wapienia muszlowego. Jedna tablica przedstawia historię powstania tych skał, druga natomiast dotyczy historii ich eksploatacji. Ostatni przystanek, zlokalizowany na północnym krańcu Dołów Biskupich, poświęcony jest lessom, odsłaniającym się z zboczu doliny.

Fot. 1. Przystanek ścieżki przy kamieniołomie Doły Biskupie. Od prawej: mgr Agnieszka Sternicka i dr hab. Anna Mader

Merytoryczne opracowanie ścieżki i przewodnika po ścieżce odbyło się przy współpracy Państwowego Instytutu Geologicznego-PIG z Zakładem Geomorfologii i Geoarcheologii Instytutu Geografii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytutem Historii Nauki PAN im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów w Warszawie oraz Stowarzyszeniem „Witulin nad Świśliną”. Postawienie tablic było możliwe dzięki współpracy z Urzędem Miasta i Gminy Kunów oraz Stowarzyszeniem „Witulin nad Świśliną”, które to podmioty udostępniły dla nich miejsce.

Przed samą uroczystością otwarcia zaproszona pani Inspektor mgr Agnieszka Sternicka z Departamentu Nadzoru Geologicznego i Polityki Surowcowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska, w towarzystwie Zastępcy Dyrektora ds. badań i rozwoju PIG-PIB, dr. hab. Piotra Szreka i Dyrektora Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB, dr. Sylwestra Salwy i pracowników Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB: dr hab. Anny Mader i mgr inż. Karoliny Bieńko zapoznała się ze wszystkimi przystankami ścieżki (Fot. 2) oraz pozytywnie oceniła ich przygotowanie.

Fot. 2. Kamieniołom dolomitów Doły Opacie. Na pierwszym planie od prawej: Agnieszka Sternicka i Anna Mader,
na drugim planie od prawej: dr Sylwester Salwa i dr hab. Piotr Szrek

Uroczyste otwarcie ścieżki miało miejsce przy pierwszej tablicy informacyjnej. Organizatorami wydarzenia byli: Urząd Miasta i Gminy w Kunowie, Państwowy Instytut Geologiczny-PIB, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Stowarzyszenie „Witulin nad Świśliną” w Dołach Biskupich. Po przywitaniu przybyłych gości, wśród których byli Senator RP mgr Jarosław Rusiecki i Poseł na Sejm RP mgr Andrzej Kryj, dr hab. Anna Mader przedstawiła cele, jakie przyświecały utworzeniu ścieżki i podziękowała wszystkim instytucjom za owocną współpracę. Potem nastąpiło uroczyste przecięcie wstęgi (Fot. 3) i krótkie wystąpienia gości (Fot. 4), którzy wyrażali nadzieję, że ścieżka przyczyni się do wzrostu świadomości ludności lokalnej, dotyczącej walorów przyrodniczych miejsca, w którym żyją i potrzeby ich ochrony oraz do rozwoju turystyki. Liczna reprezentacja przedstawicieli szkól z terenu w terenu gminy Kunów świadczy o docenieniu znaczenia edukacyjnego ścieżki.

Fot. 3. Przecięcie wstęgi na pierwszym przystanku ścieżki w Dołach Biskupich: od prawej: dr Sylwester Salwa, mgr Piotr Bek (Przewodniczący Rady Miejskiej w Kunowie), dr hab. Piotr Szrek, mgr Andrzej Kryj, mgr Lech Łodej, mgr Jarosław Rusiecki, mgr Agnieszka Sternicka, dr Paweł Przepióra (Uniwersytet Jana Kochanowskiego Kielce), Elzbieta Miernikiewicz (sołtys sołectwa wsi Doły Biskupie), Andrzej Mazur (Przewodniczący Rady Sołeckiej
w Dołach Biskupich), mgr Maria Pająk (Radna Rady Miejskiej w Kunowie), dr hab. Anna Mader, mgr Paweł Gawron (Prezes Stowarzyszenia „Witulin nad Świśliną” w dołach Biskupich)

Fot. 4. Dr hab. Piotr Szrek w swym wystąpieniu podkreślił znaczenie naukowe odsłonięć na trasie ścieżki geoedukacyjnej

Na zakończenie Burmistrz Miasta i Gminy Kunów mgr Lech Łodej podkreślił znaczenie ścieżki w promowaniu gminy i wyraził nadzieje dalszą współpracę z PIG-PIB. Następnie podziękował gościom za przybycie i zaprosił na poczęstunek do siedziby urzędu gminy w Kunowie.

Tekst: Anna Fijałkowska-Mader i Karolina Bieńko

Zdjęcia: Karolina Bieńko